Paprotniki

Paprotniki są to lądowe rośliny tkankowe, rozmnażające się bezpłciowo za pomocą zarodników. Maja przemianę pokoleń z wyraźną przewagą sporofitu, ale ich gametofit, zwany przedroślem, jest zazwyczaj jest jeszcze niezależną i samodzielną rośliną. Do zapłodnienia dochodzi w obecności wody.Nie mają korzenia osiowego, lecz jedynie drobne korzenie przybyszowe. Do paprotników zaliczamy trzy typy: widłakowe, skrzypowe i paprociowe.

Przodkowie wszystkich grup paprotników pojawili się we wczesnym dewonie. Przodkami widłakowych były najprawdopodobniej prymitywne zosterofilifity, z których w dewonie powstały prawidłakowce, takie jak Asteroxylon.

Ich bezpośrednimi potomkami są dzisiejsze widłaki jednako zarodnikowe (tzn. mające wszystkie zarodniki identyczne morfologicznie). Jednak już pod koniec dewonu pojawiła się grupa widłaków różnozarodnikowych (o zarodnikach zróżnicowanych na małe mikrospory i duże makrospory).

Rośliny te były szczytowym osiągnięciem tej linii rozwojowej.W następnej epoce geologicznej, karbonie, wykształciły olbrzymie formy drzewiaste, zwane lepidofitami, takie jak dochodzące do 30 - 40 m wysokości lepidodendrony i sygilarie, które zdominowały zbiorowiska roślinne. Stały się one głównym składnikiem karbońskich lasów, z nich powstały też najbogatsze złoża węgla kamiennego.Większość tych olbrzymich widłaków wymarła pod koniec ery paleozoicznej, a do dziś przetrwały spośród tej grupy jedynie niepozorne wodne porybliny.

Skrzypowe wywodzą się z trymerofitów, a pojawiły się w środkowym dewonie. Grupę przejściową stanowią tu praskrzypy o cechach pośrednich pomiędzy właściwymi trymerofitami i skrzypowymi. Z praskrzypów już w górnym dewonie rozwinęły się klinolisty, Jest to wymarła grupa skrzypowych, mających postać pnączy z okółkowymi liśćmi, wijących się wokół pni ówczesnych drzewiastych widłaków i dorównujących im wzrostem kalamitów bliskich (krewniaków współczesnych skrzypów).

Olbrzymie, dochodzące do 30 m wysokości, kalamity powstały pod koniec dewonu, a w następnej epoce, karbonie, wspólnie z lepidofitami tworzyły lasy węglowe. Niestety, obie te grupy wymarły - klinolisty w permie, kalamity w górnej kredzie. Do dziś przetrwały tylko niepozorne skrzypy - grupa która powstała równocześnie z kalamitami, ale zawsze pozostawała w ich cieniu.

Paprociowe, podobnie jak skrzypowe, wywodzą się z trymerofitów. Za najwcześniejszych przedstawicieli tej grupy uważa się staro paprocie, których szczątki znaleziono w osadach pochodzących z górnego dewonu. W lasach karbońskich, w których lepidofity i kalamity pełniły rolę drzew, średniej wielkości staro paprocie tworzyły warstwę podszczytu. Z tych roślin pod koniec karbonu powstało kilka odrębnych grup paproci, których przedstawiciele przetrwali do dziś.