Zasoby wody

REZERWY WODY K Woda, woda wszędzie, a ani kropli do picia”- mówi stary marynarz w wierszu Samuela Taylora Coleridge’a. Przypomina on nam, że mimo ogromnej ilości słonej wody w oceanach, żyć możemy tylko dzięki słodkiej wodzie. Pragnienie jest przyczyną najstraszniejszych cierpień i śmierci. „Ciche źródło”, książka opublikowana w 1962r., pierwsza zwróciła uwagę na szkody wyrządzane środowisku i wynikające z tego zagrożenia dla zaopatrzenia w wodę pitną. Dlaczego tak się dzieje, że choć dzięki skomplikowanym systemom komputerowym możemy badać odległe bogactwa Układu Słonecznego i łączyć wszystkie światowe centra, nie możemy zapewnić każdej kobiecie, mężczyźnie i dziecku na Ziemi wystarczającej do życia i zachowania zdrowia ilości wody pitnej?

Zdumiewające, jak mało wody występującej na naszej planecie możemy wykorzystywać. Woda słodka stanowi niewielki ułamek, reszta to woda morska, zbyt dla nas słona. Poza tym wiele z tej słodkiej wody jest stale zamarznięte albo znajduje się głęboko pod ziemią. Chociaż przez jeziora i rzeki przepływa, co roku 40 tysięcy kilometrów sześciennych wody, ( czyli 40 tysięcy bilionów litrów), 2/3 rozpływa się w powodziach albo wpada do bagien i wsiąka w glebę, zanim uda nam się ją wykorzystać.
Mimo to wody powinno być pod dostatkiem dla wszystkich. Jednak nie zawsze jest ona dostępna w odpowiednich ilościach tam, gdzie jest potrzebna. W Kanadzie i w Chinach spada rocznie podobna ilość deszczu, ale w Chinach jest 40 razy więcej ludzi. Tak więc na jednego Chińczyka przypada z grubsza 40 razy mniej wody niż na Kanadyjczyka.
Mieszkańcy miast w krajach rozwiniętych zużywają blisko 50 razy więcej wody niż mieszkańcy wiosek w krajach rozwijających się. W większości nowoczesnych toalet za każdym spłukiwaniem zużywa się przynajmniej 5 litrów wody, która jest zazwyczaj nadająca się do picia. Jest to tyle, ile część ludzi w krajach rozwijających się zużywa na wszystkie codzienne potrzeby. Miliony kobiet i dzieci chodzą po kilka godzin każdego dnia, żeby przynieść te kilka litrów wody, które są im potrzebne.
Łatwo jest przyjmować stałe zaopatrzenie w wodę jako fakt oczywisty, ale bez niego zdrowie ludzkie byłoby zagrożone, a nawet mogłoby przestać istnieć życie ludzkie na Ziemi. Nawadnianie gleby wykorzystywanie wody w przemyśle papierniczym i chemicznym pochłania ogromną jej ilość. Jednak kraje rozwinięte poddają recyklingowi zaskakująco dużo wody. Ponad ¾ wody używanej w domach i fabrykach zostaje oczyszczone i może wrócić do rzek, skąd znów ją pobieramy, oczyszczamy i ponownie używamy itd.
Na świecie zapotrzebowanie na wodę wzrasta, a działalność ludzka w wielu regionach sprzyja jej nadmiernemu poborowi. Woda z wód powierzchniowych uzupełniana jest wodą wydobywaną z głębin ziemi, czasem przy użyciu tradycyjnych studni, kiedy indziej zaś za pomocą nowoczesnych stacji pomp głębinowych. I chociaż wydobywanie wody bywa drogie, źródła jej wyczerpują szybciej niż może uzupełnić je natura. Mogą minąć setki, a nawet tysiące lat, zanim woda zgromadzi się ponownie w wyczerpanych źródłach.
WODA, KTÓRA ZABIJAN


ZANECZYSZCZENIA RZEK L
WODA ŹRÓDŁEM ŻYCIA
Woda jest niezbędna do życia roślin, zwierząt i ludzi. Zaopatrzenie w wodę, zwłaszcza pitną, jest coraz trudniejsze. Woda, którą pijemy, najczęściej pochodzi z rzek. Żeby nadawała się ona do celów spożywczych, musi być czysta.
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje za zanieczyszczoną taką wodę, która utraciła swoje naturalne właściwości i której skład chemiczny został zmieniony. Zmniejszenie ilości tlenu w wodzie powoduje na przykład śnięcie ryb oraz wymieranie innych organizmów. Na martwych organizmach bardzo szybko rozwijają się bakterie gnilne, których działalność powoduje powstawanie nieprzyjemnych zapachów.
Na skład i właściwości wody w rzekach mają wpływ nie kontrolowane odłowy ryb, wprowadzanie gatunków obcych, osuszanie lagun, budowa zapór i kanałów oraz podnoszenie jej temperatury przez doprowadzanie do zbiorników ciepłej wody z elektro-ciepłowni.
ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ
Zanieczyszczenia rzek mogą powodować ulewne deszcze. Jednak najbardziej niebezpieczna dla życia w rzekach jest działalność człowieka. Do są odprowadzane nie oczyszczone ścieki komunalne (domowe), przemysłowe i rolnicze. Stosowane w dorzeczu środki ochrony roślin, nawozy sztuczne i gnojownica są spłukiwane w czasie opadów i spływają do rzek.
SKUTKI ZNIECZYSZCZENIA RZEK
Rzeki zbierają i odprowadzają substancje organiczne na duże odległości. Mają też większą niż jeziora zdolność samooczyszczania się. Jeżeli jednak ilość ścieków przekroczy możliwości rzeki do samooczyszczania, życie w niej stopniowo zamiera. Rzeka staje się kanałem prowadzącym mniej lub bardziej rozcieńczone ścieki.
W Polsce wszystkie większe rzeki prowadzą wody, które nie nadają się nawet do celów rolniczych, koryta tych rzek są pozbawione naturalnego piękna.
OBIEG ZANIECZYSZCZEŃ
ZANIECZYSZCZENIE WODY
Zanieczyszczenia wody rzek wywierają niekorzystny wpływ nie tylko na organizmy żywe zamieszkujące środowisko wodne, ale wpływają także na jakość wody. Zakłady przemysłowe, aby produkować zgodnie z normami, potrzebują wody o odpowiednich właściwościach fizykochemicznych. Przedsiębiorstwa, które zanieczyszczają wodę, mogą, zatem stać się pierwszymi ofiarami odprowadzania ścieków do rzek.
Materia organiczna i związki chemiczne, na przykład środki owadobójcze, chwastobójcze oraz substancje radioaktywne, gdy raz dostaną się do rzek, zaczynają „wędrówkę” od jednego organizmu do drugiego i z jednego środowiska do drugiego przez ogniwa
Rozgałęzionych łańcuchów i sieci pokarmowych.
INSEKCYTYDY
DDT był jednym z pierwszych środków owadobójczych (insektycydów) użytych do zwalczania pasożytów roślin, zwierząt i człowieka. Środek ten okazał się bardzo szkodliwy także dla innych zwierząt (obecnie używa się innych związków).
Katastrofa ekologiczna, wywołana przez nie kontrolowane użycie insektycydów, wydarzyła się latem 1973r. w rezerwacie przyrody w Coto de Donana w Hiszpanii. Wyginęło wówczas 40 000 ptaków, które żywiły się zatrutymi owadami.
ZWIĄZKI PROMIENIOTWÓRCZE
W elektrowniach atomowych używa się ogromnych ilości wody do chłodzenia reaktorów. Wodę tę najczęściej ponownie odprowadza się do rzek. Rośliny wodne, mikroorganizmy i zwierzęta szybko wchłaniają związki promieniotwórcze zawarte w wodzie.
Setki milionów ludzi w krajach rozwijających się nie mają czystej wody i właściwych środków sanitarnych ( środków do ochrony zdrowia). Używają wody niezdatnej do picia, wykorzystując znajdujące się blisko domów stawy, strumienie, rzeki, jeziora. Woda ta stosowana jest również w miejscach przeznaczonych na toalety. Często ludzie używają tej samej wody wielokrotnie, ryzykując każdego dnia własnym zdrowiem.
Wątpliwej czystości woda jest najpoważniejszym źródłem chorób. Ludzie, którzy pijąc, myjąc, gotując i kąpiąc używają brudnej wody, chorują na malarię, ślepotę rzeczną, cholerę, trąd, zapalenie wątroby, żółtą febrę, zakażenia pasożytami albo inne poważne infekcje. Owady, ślimaki i robaki, które rozmnażają się w wodzie, roznoszą wiele z tych chorób, na które umiera rocznie blisko 25mln osób, w tym 15 mln dzieci. Największym przenoszonym przez wodę „zabójcą” jest biegunka, w wyniku, której umierają szczególnie małe dzieci, często wielokrotnie atakowane przez tę chorobę.
W 1981r. państwa należące do ONZ podpisały umowę dotyczącą zorganizowania dla swoich mieszkańców w ciągu najbliższych 10 lat zdrowej, czystej wody i właściwych urządzeń sanitarnych. Wiele państw, takich jak Malawi w Afryce oraz Bangladesz i Indie w Azji, dokonało dużego postępu. Jednak z powodu przyrostu ludności na świecie, bez wody i sanitariatów znalazło się w 1990r. więcej ludzi niż 10 lat wcześniej.
Największy problem występuje na terenach wiejskich, gdzie wielu mieszkańców żyje w dużej odległości od najbliższego, rzadko czystego źródła wody. Ale liczni mieszkańcy miast i miasteczek w krajach rozwijających się też niekiedy mają problemy z wodą. Na przykład w Kairze, Egipcie, 11 mln osób mieszka i pracuje, korzystając z zaopatrzenia w wodę i systemu kanalizacyjnego przewidzianego dla 2 mln osób. W miastach krajów rozwijających się rzeka bardzo często traktowana jest jako główny ściek miejski.
KOSZTY UŻYWANIA ZANIECZYSZCZONEJ WODY
Oprócz cierpień zadawanych wielu ludziom, wysokiej zachorowalności i śmierci, używanie zanieczyszczonej wody powoduje, że biedne kraje stają się jeszcze biedniejsze. Indie tracą 73 dni robocze każdego roku z powodu chorób, których przyczyną jest zanieczyszczona woda. Razem koszty leczenia i straty w produkcji osiągnęły kwotę 1 mld dolarów.
Śmierć wielu dzieci w krajach rozwijających się powoduje, że ludzie mają więcej dzieci, niżby naprawdę chcieli, z obawy, że część z nich umrze. Jest to przyczyną biedy rodzin wielodzietnych, szkodzi zdrowiu kobiet, a jeżeli dzieci wszystkie przeżyją, pojawia się problem wysokiego przyrostu naturalnego w krajach rozwijających się co w konsekwencji wstrzymuje poprawę standardu życia.
OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW J
KONIECZNOŚĆ USUWANIA ZANIECZYSZCZEŃ
Ścieki miejskie odprowadzane są do rzek, jezior lub bezpośrednio do morza. Zawierają często substancje trujące, z którymi przyroda sama sobie nie może poradzić. Ścieki przed odprowadzeniem trzeba więc oczyścić w oczyszczalniach ścieków.
PODWODNE RUROCIĄGI
Ścieki nie zawierające środków trujących, podwodnymi rurociągami są odprowadzane do morza, z dala od brzegów. Sposób ten wykorzystuje zdolność morza do samooczyszczania i daje często dobre wyniki.
ETAPY OCZYSZCZANIA
Pierwszym etapem oczyszczania ścieków jest mechaniczne zatrzymywanie zanieczyszczeń stałych (szmaty, papier, butelki) i oddzielnie zawiesiny. Biologiczne oczyszczanie jest drugim etapem tego procesu. Resztki materii organicznej są rozkładane przez zespoły mikroorganizmów, które nazywamy osadem czynnym.
Dzięki dużej ilości substancji pokarmowych organizmy tworzące osad czynny rozwijają się i rozmnażają bardzo intensywnie. Zużywają przy tym ogromne ilości tlenu, który dostarcza się do wody dużymi turbinami (aeratorami). Napowietrzanie odbywa się w dużych basenach nazywanych komorami napowietrzniającymi. Trzecim etapem jest oczyszczanie chemiczne, które polega na wprowadzaniu do ścieków substancji unieszkodliwiających trujące związki
WALKA
Z
ZANIECZYSZCZE-NIEM
WODY









ZANIECZYSZCZENIA MÓRZ I OCEANÓW


Ocean był źródłem życia na Ziemi. Jeszcze dziś ma on do zaoferowania wiele cudownych darów, które często przyjmujemy jako oczywiste: pożywienie, minerały, źródła energii; ma także wpływ na klimat. Wyobraźmy sobie, co mogłoby się zdarzyć, gdybyśmy przez następne 100 lat traktowali morza naszej planety w taki sposób, w jaki traktujemy od przeszło 100 lat. Rezultat mógłby być przerażający. Wiele gatunków ryb, ptaków i ssaków morskich zostałoby wyniszczonych albo ich liczba ograniczyłaby się do niewielkich lokalnych populacji.. Rafy koralowe i naturalne linie brzegowe byłyby zniszczone. Wody zanieczyszczone niewidocznymi truciznami i widocznymi śmieciami. Ale nie traćmy nadziei. W ciągu ostatnich 30 lat coraz więcej osób zaczęło dostrzegać niebezpieczeństwo. W pracy i w domu, w grupach nacisku na instytucje gospodarcze i rządowe miliony ludzi poszukują lepszych sposobów opieki nad naszymi morzami.
Traktujemy oceany jak olbrzymie śmietniki, zanieczyszczając je codziennie wielkimi ilościami odpadów, które dostają się tam rzekami, rowami osuwającymi teren, kanałami
przeciwpowodziowymi, a także drogą powietrzną. Te zanieczyszczenia zawierają ścieki z kanalizacji, kwasy i metale trujące wypływające z fabryk, olej napędowy z rowów przydrożnych i garaży, środki ochrony roślin wypłukiwane z ziemi przez deszcz, opady nuklearne z elektrowni atomowych, ropę naftową z odwiertów i cystern itd. Codziennie dostają się też do morza miliony drobiazgów, takich jak torby i części opakowań.
Oceany rozdrabniają, rozpraszają albo rozpuszczają duże ilości odpadów. Jednak wszystko ma swoje granice.
Większość plastiku nigdy nie zostanie zniszczona, będzie się on pluskać przy brzegach lądów i wysp przez lata. Nie znamy także sposobów na pozbycie się śmiercionośnych pestycydów, DDT (obecnie powszechnie zakazanych) i PCBs (grupa chemikaliów dziś używanych), które bardzo łatwo przenikają do wody.
Większość zanieczyszczeń mórz i oceanów znajduje się blisko brzegów, gdzie żyje wiele gatunków organizmów żywych, chociaż ślady chemikaliów są znajdowane w najgłębszych częściach oceanów, nawet w Antarktyce. Plankton żyjący na płyciznach wchłania środki trujące, następnie przedostają się one do ryb i skorupiaków, które żywią się planktonem, a w dalszej kolejności dostają się do organizmów dużych ryb, ssaków, ptaków morskich, a także ludzi, którzy żywią się rybami i innymi owocami morza. Na każdym etapie łańcucha pokarmowego trucizny mogą stawać się bardziej skoncentrowane i dlatego bardziej niebezpieczne dla kolejnych ogniw łańcucha.
Zanieczyszczenia oceanu wpływają na wydajność łowisk. Osłabiają możliwości rozrodcze ryb i wywołują wady rozwojowe. Zanieczyszczenia wpływają na potomstwo ptaków morskich i trują wieloryby. Wydaje się, że są również przyczyną nieznanej dawniej choroby fok. Wyroby plastikowe nie muszą nawet być zjadane przez ptaki, żółwie morskie i inne stworzenia, żeby je zabić. Często stają się pułapkami, schwytane w nie zwierzęta giną.
Szokującym przykładem skutku zanieczyszczenia morza może być fakt, który miał miejsce w Japonii w 1950 roku. Miejscowa fabryka wylewała przez 20 lat do zatoki Minamata ścieki zawierające rtęć.Tuńczyki z zatoki wchłaniały rtęć, a ludzie zjadali tuńczyki. W efekcie wiele dzieci rodziło się z deformacjami, ludzie tracili słuch lub wzrok, zanotowano tysiące ofiar śmiertelnych.
Morze jest zanieczyszczone i naturalny rytm życia organizmów morskich zostaje zakłócony, jeżeli:
- w wodzie morskiej jest za mało tlenu, który jest potrzebny organizmom żywym do oddychania,
- do morza przedostały się środki ochrony roślin albo ścieki radioaktywne,
- wskutek obecności ropy lub substancji zawierających smołę przestaje rozwijać się a plankton, który jest pokarmem dla innych organizmów w łańcuchu pokarmowym,
- pionowe ruchy wody nie są w stanie wynieść w górę wód z głębin, które zawierają sole mineralne i zasilić w ten sposób wody w warstwach powierzchniowych.


WIELKIE SPRZĄTANIE
Nie możemy ot tak wpłynąć na zanieczyszczone morze i posprzątać, nawet gdybyśmy chcieli.
Aby te porządki zostały zrobione, musi być spełnionych wiele warunków. Pocieszające jest to, że wiele państw podejmuje współpracę dla poprawienia czystości wód.
Międzynarodową Konwencję Ochrony przed Zanieczyszczeniami ze Statków ( MARPOL) podpisało ponad 90 państw.Umowa MARPOL została zawarta w 1973 roku i dotyczy ograniczenia zrzucania przez statki do morza odpadów ropy, ścieków, substancji trujących i śmieci.
Według zasad MARPOL-u statkom nie wolno wyrzucać niczego, co jest uważane za śmieci, w odległości mniejszej niż 3 mile morskie od brzegu.Inne zasady dotyczą podczyszczania ścieków i trujących odpadów, świeżych śmieci i ścieków oraz odpadów ropopochodnych. Statki o wyporności ponad 400 ton muszą mieć zbiorniki do magazynowania odpadów ropopochodnych. MARPOL nie pozwala statkom na zrzucanie odpadów ropopochodnych do Morza Bałtyckiego, do Morza Czarnego, do Morza Śródziemnego, do Zatoki Perskiej i do Morza Czerwonego.
RADY DLA NAS:
- nie zostawiajmy śmieci w strumieniach, rzekach, w morzu czy na plaży,
- zmniejszajmy ilość odpadów,
- przed pływaniem w rzece, jeziorze czy morzu sprawdźmy czystość wody,
- poinformujmy lokalne władze jeśli zauważymy, że rzeka czy plaża są brudne,
- pomagajmy grupom ochrony środowiska sprzątać rzekę czy plażę,
- działajmy w organizacji, która prowadzi kampanię przeciwko zanieczyszczeniom rzek i mórz.






Bibliografia
Ilustrowana Encyklopedia Szkolna pt. „Ekologia i Ochrona Środowiska” pod redakcją Rosa Costa-Pau
Oraz książka pt. „Zaopiekujmy się Ziemią” pod redakcją Milesa Litvinoffa.



Autor
Wojciech Piwowarczyk
























































Chemiczne. W wyniku chemicznego oczyszczania zanieczyszczenia zawarte w wodzie zbijają się w większe bryłki. Proces ten nazywamy koagulacją. W tej postaci łatwo zatrzymują się na powierzchni filtrów.
METODY UZDATNIANIA WODY
Na podstawie wyglądu i smaku wody nie można stwierdzić, czy woda nadaje się do spożycia. Mikroorganizmy chorobotwórcze są niewidoczne gołym okiem i najczęściej nie wpływają na smak wody. Dlatego też woda przeznaczona do picia musi być dezynfekowana.
Jedną z metod, która gwarantuje usunięcie bakterii chorobotwórczych, jest chlorowanie. Dezynfekowanie wody ozonem i promieniami ultrafioletowymi jest kosztowniejsze, ale coraz częściej stosowane. Kolejnym etapem usuwania niekorzystnych cech wody jest jej filtrowanie przez filtry zawierające substancje o dużej chłonności, na przykład węgiel aktywowany.
Oczyszczona woda jest transportowana zamkniętymi kanałami do osiedli. Zużyta woda, nawet po oczyszczeniu to ścieki, które odprowadza się rzeki, jeziora lub morza.
MĄDRE KORZYSTANIE Z WODY J

LEPSZE ZARZĄDZANIE WODĄ
Nasze zużycie wody wzrasta. Rozumne zarządzanie wodą pomoże zaspokoić przyszłe potrzeby. Wszystko jest ważne: nowe tamy, skomputeryzowany monitoring zaopatrzenia, oszczędniejsze nawadnianie upraw, używanie większej ilości wody powtórnie, zastąpienie przeciekającego systemu rozprowadzania wody sprawnymi urządzeniami. W życiu codziennym także powinniśmy używać wody mniej rozrzutnie.
Niedobór wody, jej marnotrawienie i brak źródeł czystej wody jest w krajach rozwijających się poważnym i czasami skomplikowanym problemem. Ludzie, którzy cierpią na niedostatek czystej wody, mogliby zamieszkać w pobliżu dużych gospodarstw rolnych, gdzie w czasie nawadniania pól woda używana jest zbyt rozrzutnie. Władze krajów rozwijających się mogłyby wpłynąć na sprawiedliwszy podział wody przez powstrzymanie znaczących użytkowników ( takich jak farmy i fabryki) od pobierania ilości większej niż na nich przypada. Powinny również pomagać mieszkańcom wsi w otrzymywaniu odpowiedniego zaopatrzenia w czystą wodę i urządzenia sanitarne.
CZYSTA WODA DLA ZDROWIA
Dostarczenie wszystkim ludziom na świecie czystej wody i urządzeń sanitarnych mogłoby kosztować mniej niż dwumiesięczne koszty uzbrojeń. Zmiana warunków życia ludzi w tym zakresie może mieć większy wpływ na poprawę zdrowia niż budowa szpitali.
Ludziom na wsi oświata zdrowotna często jest tak samo potrzebna jak czysta woda. Urządzenia zazwyczaj działają najlepiej, jeżeli miejscowa ludność może decydować o

















usytuowaniu studni i pomp, pomaga budować i nadzoruje działalność pomp, jak również kontroluje koszty, które to wszystko za sobą pociąga.
Tanie toalety, np. kompostujące odchody ludzkie i przerabiające je w czysty, pożyteczny nawóz, często działają lepiej i są prostsze do naprawy niż drogie systemy kanalizacyjne. Głównymi efektami poprawy zaopatrzenia w wodę i urządzenia sanitarne są: lepsze zdrowie, mniejsza śmiertelność dzieci i ostatecznie wolniejszy przyrost naturalny ludności.





ROZWIĄZANIA
1 Stary system wodociągowy w miastach powoduje utratę dużej ilości wody i wymaga zmian. Potrzebujemy także więcej takich systemów wodociągowych jak w Hongkongu, Włoszech i Japonii, w których używana jest powtórnie woda po oczyszczeniu albo woda morska, kiedy czysta woda nie jest zbędna.
2 W przyszłości urządzenia używające wody, takie jak np. pralki, będą jej marnować dużo mniej. Wiele takich urządzeń mogłoby działać używając zamiast wody pitnej-wodę ponownie wykorzystywaną.
3 Gorąca woda odpadowa mogłaby być rozprowadzana rurociągami do cieplarni (czy woda czysta czy brudna tak samo ociepla), co zmniejszyłoby zanieczyszczenie rzek.
4 Najwięksi konsumenci: rolnictwo i przemysł powinni zacząć stosować bardziej ekonomiczne metody korzystania z wody. Składa się na nie lepsza kontrola nawadniania w rolnictwie i stosowanie w przemyśle większej ilości materiałów z recyklingu, dzięki którym można oszczędzać wodę; konieczne jest też jej powtórne używanie.
Obecnie duże ilości wody, która nie musi być bezwzględnie czysta, jak np. do spłukiwania toalet, prania ubrań, nawadniania upraw i do wielu czynności wykonywanych w fabrykach, wydobywamy z ubogich źródeł podziemnych albo przed użyciem uzdatniamy wodę z innych źródeł. Miasta przyszłości mogłyby mieć już zaprojektowane systemy oszczędzające najlepszą wodę do szczególnych celów ( spożywczych, medycznych), a inne potrzeby zaspokajać wodą z odzysku albo nawet wodą morską. Bez przeprowadzenia takich zmian
możemy w niedługiej przyszłości stanąć przed faktem niedoboru wody.