Gazami szlachetnymi nazywa się pierwiastki z grupy układu okresowego pierwiastków chemicznych. Do pierwiastków tych zalicza się: hel, neon, argon, krypton, ksenon i radon. Pierwiastki te są niemal całkowicie niereaktywne, a hel, neon, argon i krypton nie tworzą żadnych związków chemicznych. Wynika to z faktu, że nie zawierają one żadnych, niezapełnionych w pełni elektronami orbitali, które by mogły uczestniczyć w tworzeniu wiązań chemicznych.
Ksenon tworzy z trudem nieliczne związki, ponadto są one nietrwałe; Radon tworzy je łatwiej, ma jeden trwały związek - fluorek radonu. Hel, neon, argon i ksenon występują w niewielkich ilościach w powietrzu i ich podstawowym sposobem otrzymywania jest destylacja frakcjonująca powietrza. Krypton i radon są końcowymi produktami rozpadu promieniotwórczego uranu i plutonu i towarzyszą zwykle złożom rud tych metali, dzięki czemu można te złoża stosunkowo łatwo wykrywać.
Gazy szlachetne wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie potrzebna jest obojętna, beztlenowa atmosfera zapobiegająca reakcjom utleniania. Stosuje się je do napełniania żarówek, wnętrz napędów magnetycznych (twarde dyski), do prowadzenia reakcji wymagających obojętnych warunków i do spieniania tworzyw sztucznych.