Poglądy filozofów: Sokrates,Nietzsche, Bacon, Epikur

SOKRATES
1. Jak Sokrates rozumiał pojęcie cnoty?
2. Opisz metody dyskusji rozwinięte przez Sokratesa

1.
Filozofia Sokratesa opierała się głownie na poglądach etycznych. Cnotę uważał za dobro bezwzględne, i za najważniejszą wartość moralną. Według Sokratesa cnota jest wiedzą, którą człowiek może nabyć, lecz tylko od niego zależy czy to zrobi. Zło miało rodzić się z niewiedzy, czyli z niewystarczającej znajomości dobra, a poznanie prawdy prowadzić do szczęścia. Sokrates Cnotę wiązał również z dobrem i pożytkiem, twierdząc że tylko to co dobre jest pożyteczne. ("pożytek zależny jest od dobra, tylko to co dobre jest naprawdę pożyteczne")

2.
Sokrates chciał żeby ludzie zaczęli zastanawiać się nad cnotą i aby dążyli do poszukiwania wiedzy. A dla jej poszukiwania sformułował specjalną metodę. Metodą tą była dyskusja, czyli współpraca umysłowa. Można wyróżnić dwie takie metody, jedna jest negatywna, druga pozytywna. :
? Metoda elenktyczna- inaczej metoda zbijania. Jest ona tą metodą negatywną, o której wcześniej było wspomniane. Miała ona wykazać pozorność i złudzenie rozpowszechnionych poglądów, aby wyzwolić człowieka od ich wpływu. Rozmowa Sokratesa była bardzo charakterystyczna, zadawał on pytania w taki sposób, że w rezultacie dezorientował osobę z nim dyskutującą, zmuszając ją do drobnej zmiany w swych poglądach. Wtedy to ukazywała się niedorzeczność i absurdalność w danych hipotezach.
? Metoda majeutyczna miała w pewien sposób pomóc człowiekowi w poszukiwaniu prawdy i ułatwić przejście od ?niewiedzy do wiedzy?. Metoda ta zwana jest inaczej ? działaniem położniczym?. Sokrates uważał, że nauczyciel nie tworzy nowej wiedzy, ani nią nie obdarza. Zdaniem jego zadanie nauczyciela ogranicza się do pomocy w osiąganiu samowiedzy. Twierdzi też, że człowiek powinien uświadomić sobie treść własnej duszy. Tylko ci którzy posiadają Myśli prawdziwe i zdrowe mogą osiągnąć jakąś wiedze. Lecz mądrość i wiedza zdaniem Sokratesa nie jest dana każdemu człowiekowi, dostępna jest tylko dla tych którzy mają dobre i szlachetne dusze.

Obie te metody są dość irytujące, gdyż nie powinno się skreślać i obrażać kogoś za odmienne idee czy poglądy. Punktem wyjścia Sokratesa jest stwierdzenie ? wiem, że nic nie wiem?, czyli pewien postulat poznania własnych ograniczeń. Można tu wyróżnić dyskusje Sokratesa z sofistami, poddał on w wątpliwość to, co uważali za pewne, próbując doprowadzić ich do prawdy. Czyniąc to za pomocą ironii, kierując dyskusje usiłował sprawić by sami doszli do tej prawdy. Te dwie metody stanowiły podstawę dialektyki Sokratesa.

F.NIETZSCHE
1. Jak Nietzsche krytykował moralność współczesną?
2. Na czym polegało ?przewartościowanie wszystkich wartości? ?

1
Nietzsche był przeciwnikiem moralności współczesnej. Moralność panująca, opierała się przede wszystkim na założeniach, że każdy jest każdemu równy, wszyscy mamy takie same prawa i obowiązki, każdy człowiek powinien być wolny, a moralność jest potrzebna do życia i zdrowia. Dowodził on, że człowiek zatrzymał naturę zwierzęcą, która przenika działalność ludzi, a która widoczna jest w działaniu instynktownym, namiętnym, nie tłumionym przez życie zbiorowe, poprzez wzgląd na innych. Postawy swoje wiązał z ?etyką litości?, w których poniżał ludzi. Twierdząc, że ? litość utrzymuje przy życiu to, co dojrzało do śmierci? Nietzsche w swej krytyce przeciwstawiał się ogólnie przyjętej definicji moralności. Głosił on poglądy, że wolność nie jest dana każdemu, wolnym może być tylko ten, kto jest silny fizycznie i duchowo, człowiek który potrafi walczyć i utrzymać wolność. Według niego istnieje podział ludzi na ?moralność niewolników? i ?moralność panów? twierdząc że nierówność jest naturalna. Podział ten wyróżnia ludzi silnych i słabych. Nietzsche głosił, że ludzie wybitni i silni wzbogacają społeczeństwo, mniejszość zaś uniemożliwia rozwijanie się gatunku. W krytyce moralności , sprzeciwia się również demokracji, gdyż ustrój ten zakłada równość wszystkich ludzi. Występuje również przeciwko nauce kościoła, której motywem przewodnim jest przestrzeganie wszystkich zasad moralności, a chrześcijaństwo nazywał produktem ?uległości ducha wszystkich subtelnych i pospolitych entuzjastów pokory? , ?przeciwnaturalnością? , którą widział w potępianiu fizycznej miłości jako nieczystej, i w koncepcji grzechu, winnej wielu cierpień
2
?Przewartościowanie wszystkich wartości? dotyczy dążenia Nietzschego do stworzenia jednostki doskonałej, - nadczłowieka. Uznawał człowieka za istotę biologiczną, a zarazem twórcę kultury i wiedzy oraz pracodawcę systemów wartości , które wzbogacał. Jedną z największych wartości jakie uznawał było życie, uważając że jest ono bezwzględne i rodzi się z niego wszystko co posiada jakąkolwiek wartość. Jednak moim zdaniem największe przewartościowanie wartości w filozofii Nietzschego objawia się w wywyższaniu ludzi mądrzejszych, silniejszych pochodzących z wyższych sfer i idealizowaniu ich. Uważał, że tylko tacy ludzie powinni mieć prawo do życia i utworzenia nowej doskonałej społeczności. Wartość takiego człowieka przedkładał ponad cenę życia setek ludzi słabszych, które bez problemu można wyeliminować, twierdząc, że są oni przeszkodą dla ludzi dostojnych. Poglądy Nietzschego nawiązują do postawy A. Hitlera w czasie 2 wojny światowej,. Popierał on jego postępowanie, dążące do utworzenia jednego idealnego narodu, kosztem wyniszczenia jednostek nie odpowiadających jego ideom. Nietzsche jak sam mówił, podjął ?przewartościowanie wszystkich wartości". To znaczy: wykazanie bezwartościowości tego wszystkiego, co powszechnie za wartościowe uchodzi, i postawienie w to miejsce wartości prawdziwych.

F. BACON
1. Dlaczego Bacon został nazwany apologetą nauki?
2. Czym była koncepcja idoli?

1.
Apologetami zwie się ludzi, którzy uporczywie bronią swoich określonych idei i poglądów. Franciszek Bacon został nazwany apologetą nauki, gdyż twierdził że prawdziwa nauka opiera się na poznawaniu przyrody w taki sposób by człowiek umiał nad nią zapanować. Jego ideą było wprowadzenie w naukę nowoczesnych badań eksperymentalnych, które umożliwią człowiekowi podporządkowanie przyrody i uczynienie życia ludzkiego w ? bardzo zorganizowanym? społeczeństwie. Zdaniem Bacona żeby doprowadzić ludzi do poznania prawdy potrzebna była indukcja, poprzez wyliczenie. Indukcja ta miała opierać się na poznaniu tajemnic przyrody i zmuszeniu jej do pracy na rzecz człowieka. Jednak by móc poznawać świat i jego naturę trzeba usunąć wszystkie złudzenia, według Bacona ?idole? które w tym zawadzają. Franciszek Bacon aby pokazać społeczeństwu w jaki sposób człowiek panuje nad przyrodą, ogłasza swoją Nową Atlantydę, państwo gdzie nie rządzi polityka i ludzie pracują nad przedłużaniem ludzkiego życia .

2.
Koncepcją Idoli było ukazanie tego, że człowiek dążąc do poznania prawdy, często popada w fałsz. Zdaniem Bacona umysłem człowieka rządzi złudzenie i iluzja. Wyróżnia on cztery rodzaje idoli:

1. Idole plemienne związane z naturą człowieka i z jego cechami gatunkowymi. Mówi o tym że człowiek upraszcza sobie to co jest dla niego skomplikowane i to czego się boi. Według swojego zapotrzebowania, chcąc podporządkować świat, w sposób taki jaki tylko zapragnie. Każdy w różny sposób spogląda nawet na przedmioty, utożsamiając je z cechami ludzkimi bardzo często porównując do samego siebie. Postępując w ten sposób człowiek nigdy nie odkryje prawdy o tym co go otacza. Przyjmując że iluzja jest łatwiejsza od rzeczywistości.
2. Idole jaskini. Każdy człowiek jest wychowany w inny sposób, różnimy się od siebie nawykami i osobowością, wszystko to kształtuje wiele czynników : otoczenie w którym przebywamy, nawet literatura przez nas czytana wyrabia nasz charakter. Wszyscy ludzie maja odmienne idee, inne poglądy na świat i uznają inne wartości życiowe. Jedni widząc anioła twierdzą, że to iluzja i banał, drudzy zaś uważają że to całkiem autentyczna istota. Ludzie powinni poznawać świat z jego każdej możliwej strony, ta koncepcja pokazuje człowieka, który zamyka się na prawdziwe poznanie kuli ziemskiej. Złudzenie idola jaskini ukazuje, że dla człowieka nie jest ważne to, co znajduje realne odbicie w rzeczywistości, tylko to jak daną rzecz czy wydarzenie postrzega.
3. Idole rynku. Chodzi tu o posługiwanie się mową. Słowami wyrażamy nasze uczucia i poglądy, Przywiązanie ludzi do języka potocznego, krępuje ich umysł nie pozwalając na prawdziwe poznanie świata. Według Bacona słowa potrafią ujarzmić i oszukać ludzki rozum.
4. Idole teatru łączą się z wiarą w tradycyjne autorytety. Człowiek przyjmuje z łatwością to co zostało już kiedyś powiedziane i na tym się ogranicza, nie zadając sobie wysiłku w sprawdzenie nowych idei. W tej koncepcji ważne jest nie to co zostało powiedziane, lecz przez kogo. Dlatego też porównuje się ludzi do widowni wielkiego teatru, gdzie widząc dawny autorytet np. Platona człowiek chłonie jego wypowiedź i sumiennie ją oklaskuje. Nie istotne jest dla niego czy dany pogląd jest prawdziwy, wystarczające jest tylko to że pobudza go do oklasków. Ludzki umysł jest fałszywy i zamyka się w odwiecznych tradycyjnych błędach. .

EPIKUR
1. Na czym, według Epikura, polega życie szczęśliwe?
2. W jaki sposób można wyzbyć się lęków unieszczęśliwiających człowieka?

1.
Aby być szczęśliwym Według Epikura należy mieć zdrowe ciało i spokojną duszę. Dążenie do życia szczęśliwego polegało na przyjemnościach. Filozofia Epikura traktowana była czynnościowo, dzięki cnocie, rozumowi i wychowaniu miała zapewnić człowiekowi szczęście. Żeby osiągnąć przyjemność należy spełniać dwa warunki: każdy człowiek ma potrzeby o które nie powinien się starać a które musi zaspokajać. Jednak potrzeby mogą przynosić za sobą cierpienie, którego powinno się wystrzegać. Tylko ludzie, którzy potrafią rozróżnić przyjemności dobre od złych zaznają szczęścia. Dla Epikura cnota była najważniejsza, twierdził że pielęgnując ją człowiek przybliża się do zaznania szczęścia. Rozum potrafi trafnie wybierać te przyjemności, które są istotne, a które zarazem nie sprawią cierpienia.
2
Zdaniem Epikura aby człowiek był szczęśliwy i przestał się lękać musi odrzucić wiarę. W tamtych czasach ludzie uznawali bogów za bóstwa. I tak też było, bogowie wiedli mądre, piękne i szczęśliwe życie. Człowiek żył w strachu przed karami bogów za złe postępowanie w życiu. Epikur uważał, że śmierć jest kresem ciała i duszy. Uznawał że życie pozagrobowe nie istnieje, a nieśmiertelność jest tylko złudzeniem. I taka egzystencja była uznawana przez ludzi, skoro życie pozagrobowe nie istnieje to nie muszą bać się potępienia bogów. Epikur wskazał cztery lęki, które unieszczęśliwiają człowieka : lęk przed niemożliwością osiągnięcia szczęścia, lęk przed cierpieniem, lęk przed bogami i lęk przed śmiercią. Filozofia Epikura miała uchronić ludzi od tych lęków. Twierdził że jeśli człowiek jest mądry i rozumny jest w stanie osiągnąć szczęście, całe dobro można łatwo zdobyć, a złe sytuacje są łatwe do zniesienia. Bogowie nie są straszni, nie mają wpływu na nasz los. Śmierć to koniec naszego życia i "największe zło, śmierć, nie dotyka nas ani trochę, gdyż póki jesteśmy, nie ma śmierci, a odkąd jest śmierć, nie ma nas." Ten Czwórmian miał zapewnić szczęśliwe życie i uchronić społeczeństwo od strachu.