Kwas solny, chlorowodorowy

Określenia "kwas", "kwaśny" nie są nam obce. W życiu codziennym spotykamy się z wieloma substancjami kwaśnymi.

KWAS CHLOROWODOROWY
Wzór sumaryczny: HCl
Wzór strukturalny: H --- Cl

Opis równania reakcji: H2 Cl2 = 2 HCl
1 cząsteczka chloru reaguje z jedna cząsteczką wodoru, dając 2 cząsteczki chlorowodoru
HCl (g) --- H2O --- HCl (c)
Chlorowodór(gaz) kwas chlorowodorowy(ciecz) (kwas solny)

Kwas solny, kwas chlorowodorowy (HCl) - nieorganiczny związek chemiczny kwas beztlenowy, będącym roztworem chlorowodoru w wodzie. Czasami kwasem solnym nazywa się też roztwór chlorowodoru w innych rozpuszczalnikach polarnych np.: w acetonie. Rozcieńczony kwas solny znajduje się w żołądku człowieka i ssaków - umożliwia trawienie białek. Nazwa "kwas solny" pochodzi od dawnej metody jego otrzymywania ze stężongo kwasu siarkowego i soli kamiennej (kwas z soli). Jest ona niepoprawna chemicznie, ale przyjęła się i jest bardzo często używana.

Właściwości

Stężony roztwór kwasu solnego jest bezbarwną, cięższą od wody, dymiącą, silnie żrącą cieczą. Jest jednym z najsilniejszych popularnych kwasów nieorganiczych - znacznie silniejszym od kwasu siarkowego czy azotowego, nie ma on jednak własności utleniających i dlatego jego działanie żrące wydaje się pozornie słabsze od kwasów tlenowych. Mocniejsze od niego są tylko kwas chlorowy (VII), kwas bromowodorowy i kwas jodowodorowy, jednak w przypadku tych kwasów nie można uzyskać ich zbyt wysokich stężeń w wodzie.

Chlorowodór rozpuszcza się w wodzie w ilości maksymalnie 36,7% w temperaturze 20C i dlatego nie można uzyskać bardziej stężonego kwasu solnego. Ze wzrostem temperatury maksymalne stężenie chlorowodoru w wodzie dość szybko maleje i dlatego stężony kwas solny wykazuje silną tendencję do uwalniania gazowego chlorowodoru. Tworzy się mgła kwasu solnego (małe kropelki kwasu solnego) wskutek reakcji chlorowodoru z parą wodną z powietrza, tzw. "dymienie". Kwas solny o stężeniu poniżej 30% nie wykazuje już jednak tendencji do dymienia.
Wodny kwas solny jest bezbarwny. Roztwór chlorowodoru w acetonie i eterach posiada ostre, żółte zabarwienie.

Zastosowanie

Kwas solny służy jako odczynnik chemiczny w laboratorium. Jest jednym z najważniejszych kwasów w przemyśle. Wykorzystuje się go między innymi do oczyszczania powierzchni metali oraz ekstrakcji rud. Ponadto, wraz z kwasem azotowym tworzy wodę królewską - roztwór, który roztwarza nawet złoto. Znajduje też zastosowanie w przemyśle włókienniczym, tworzyw sztucznych, sztucznych grabarstwie, cukrownictwie, cukrownictwie przemyśle farmaceutycznym, przy produkcji barwników.

Prekursor narkotyków

Kwas solny może być wykorzystywany jako prekursor do produkcji narkotyków i w związku z tym obrót nim jest w Polsce ograniczony (Dz. U. z 2005 roku Nr 179 poz. 1485). Ze względu na szerokie zastosowania i relatywnie łatwą produkcję tej substancji, przepisy te są jednak często ignorowane lub omijane. Tam, gdzie są egzekwowane, stanowią bardzo poważne utrudnienie dla chemików-amatorów.