Dydaktyczny charakter bajek i satyr Ignacego Krasickiego.

Jan Ignacy Krasicki tworzył w epoce Oświecenia. Dla Rzeczpospolitej był to okres jej upadku. Rządzona najpierw przez Augusta II następnie Augusta III Sasa staczała się w moralne bagno. Po dojściu do władzy Stanisława Augusta Poniatowskiego przyjęto za zadanie wychowanie światłego, rozumnego obywatela. Obowiązek ten wzięła na siebie literatura, a nauczycielami stali się pisarze i poeci. Do nich należał m.in. Ignacy Krasicki, który w swoich utworach wytykał zacofanie szlacheckie oraz inne wady ówczesnego społeczeństwa takie jak pijaństwo czy kłótliwość . Był pisarzem o wysokiej świadomości politycznej, propagował idee zarówno patriotyczne jak i antyklerykalne. Jasne były dla niego intrygi sąsiadów Rzeczpospolitej, dążących do jej zniszczenia.
Sławę zdobył poematami Monachomachia i Myszeis, satyrami oraz bajkami.

Bajka „Szczur i Kot” to opis dziejów Polski epoki Oświecenia. Sprytny i przebiegły kot symbolizuje sąsiadów Rzeczpospolitej. Szczur to uosobienie pysznej i zarozumiałej szlachty wraz z magnaterią. Zadufana, w poczuciu złotej wolności i złudnej demokracji pod postacią liberum veto Polska nie zauważa czyhającego niebezpieczeństwa. Świadczy o tym cytat: "Wpadł kot z boku na niego, porwał i udusił". Autor ostrzega naród wizją śmierci politycznej.

Wilki zaatakowały bezbronne jagnię w lesie, będące dla nich smacznym kąskiem. Zbędne było szukanie racjonalnych przyczyn swej śmierci. Bajka poucza, że dyplomacja polityczna nie uratuje Polski. Podpisanie traktatu z Prusami o przyjaźni z Rzeczpospolitą nie zapobiegnie jej unicestwienia. Zwycięża siła przed prawem (stutysięczna armia wojska rosyjskiego przeciwko czterdziestu tysiącom żołnierzy polskich)

I. Krasicki w swoich utworach ukazywał także problemy społeczeństwa. W bajce „Dewotka” porusza temat wiary bez zrozumienia. Kobieta odmawia „Ojcze nasz” , a kiedy wypowiada słowa "... i odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom..." bije służącą za to, że jej przeszkodziła. Widać ,że jest to pusta wiara, wywołana przez modę .

Inną bajką gdzie poeta porusza problemy ponadczasowe są „Malarze”. Oparta na zasadzie kontrastu opisuje bogatego Jana i ubogiego Piotra. Piotr maluje rzeczywistość czyli prawdę. Jan upiększa swe obrazy, malując to, co ludzie chcą widzieć. Przyrównać można go do populisty lub demagoga schlebiającego masom, liczącego na łatwy efekt i poklask.

Satyry nie są już literaturą maski. Obraz w nich staje się bardziej wyrazisty.
"Pijaństwo" jest nie tylko krytyką zgubnego nałogu, odbierającego
człowiekowi jego godność, ale zawiera również smutną refleksję nad słabością
natury ludzkiej i bezsilnością racjonalnych argumentów.

„świat zepsuty” można określić jako podsumowanie sądów Krasickiego o czasach, w jakich przyszło mu żyć. Przepełniona szyderstwem ostro atakuje zepsuty świat i ludzi którzy go tworzą .”słów aż nadto a same matactwa i łgarstwa” – pisze poeta. Dobre obyczaje minęły, uczciwość i prawda przestały popłacać. Od tego wzięła początek słabość naszego kraju.

Wszystkie te portrety mają za zadanie uwidocznić szlachcie polskiej przywary, jakich oni sami w sobie nie widzą i uświadomić, iż sposób, w jaki teraz żyją, prowadzi do upadku Rzeczypospolitej. Jedynym ratunkiem jest przemiana, w człowieka oświeconego, takiego który rozumie potrzebę reform, szanuje przeszłość i tradycję, jest odpowiedzialny, konsekwentny, uczciwy i skromny.