Samorząd terytorialny w państwach UE

Podręczniki - Albo prof. Jan Sługocki lub prof. Jan Jeżewski

ANGLIA - nie posiada konstytucji. Istnieje Europejska Karta Samorządu Lokalnego. Samorząd lokalny to najniższy szczebel. Anglicy brali bardzo czynny udział w przygotowaniu projektu tej karty ale jej do dziś nie podpisali.
Europejska Karta Regionalizacji jest w ciągłej obróbce i w tym roku ma być nowa wersja.

Ustawodawstwo angielskie: w zasadzie nie wspomina terminu samorząd terytorialny lecz występuje administracja lokalna lub lokalna demokracja.

Organ administracji lokalnej - to część składowa administracji publicznej niezależny od organów administracji centralnej. Pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji lokalnej z zasadzie nie ma zależności.
To organ władzy wykonawczej.
Elementy składowe pojęcia:
a) jest odrębnym podmiotem praw i obowiązków
b) przysługuje im osobowość prawna
c) organy obowiązuje zasada ultravires (obowiązek do działania w granicach prawa, przekroczenie granic działania powoduje że czynność jest nieważna)
d) kompetencje organu obejmują określoną część terytorium państwa
d) koszty funkcjonowania powinny być pokrywane z podatków lokalnych pobieranych na terytorium działania danych organów
e) cała działalność organów musi być kontrolowana przez radnych wybranych na terytorium na którym dany organ działa
f) organ realizuje na swoim terytorium funkcje określone dla danego poziomu ustawowo określone
Status prawny organów administracji lokalnej jest określony ustawowo.
Rodzaje organów administracji lokalnej:
a) rada danej jednostki podziału terytorialnego
b) rada hrabstwa
c) rada dystryktów
d) rady parafialne
Zadania organów
*rady hrabstwa (szkolnictwo, drogi, biblioteki, usuwanie zanieczyszczeń, policja)
*rada sytryktów (planowanie przestrzenne, ochrona sanitarna, podatek lokalny, rozrywka, cmentarze)
*rady parafialne (ogródki działkowe, ścieżki, miejsca parkingowe)

Ustrój organów:
1) rady podstawowe:.

a) Przewodniczący rady - wybierany jest co rok i może być wybrany ponownie. Kadencja rady trwa 4 lata. Przewodniczący rady musi być radnym.
Zadania:
- planowanie sesji rady
- organizowanie sesji rady
- przewodniczenie radzie
Uchwały zapadają większością głosów. Gdy jest tyle samo głosów za i przeciw wtedy przeważa głos przewodniczącego

b) wiceprzewodniczący - każda rada podstawowa ze swego grona musi wybrać jednego ze swych członków na wiceprzewodniczącego. Zastępuje on przewodniczącego wówczas gdy on nie może realizować swoich funkcji
c) radni - liczba radnych w dystrykcie lub hrabstwie zależy od liczby okręgów wyborczych . Rada dystryktu może wynosić do 80 radnych a rada hrabstwa do 100radnych.

2) Parafie
- parafie z rada parafialną - na jej czele stoi przewodniczący wybrany przez radę spośród członków. Rada może wybrać również zastępcę przewodniczącego. Radni wybierani są na 4 lata. Rada parafialna musi składać się przynajmniej z 5 członków. Radzie przysługuje osobowość prawna

- parafie bez rady parafialnej - składają się z przewodniczącego i odpowiedniego urzędnika rady dystryktu.

Stosunki pomiędzy organami administracji lokalnej:

a) mogą to być organy wspólne, utworzone za zgodą ministra w danej sprawie dla kilku jednostek samorządu terytorialnego (np.: dla prowadzenia szkół, dla utrzymania porządku publicznego) . Organy te posiadają osobowość prawną. Przysługuje im prawo pobierania podatków lokalnych. W skład tych organów wchodzą urzędnicy z aparatu poszczególnych jednostek.
b) mogą to być komisje wspólne które tworzone są w drodze porozumienia między organami. Nie posiadają osobowości prawnej i są zależne finansowo od rad które je utworzyły.
c) mogą to być związki i stowarzyszenia organów w administracji lokalnej - są tworzone z mocy prawa(stowarzyszenia programów administracji miejskiej, związki rad, hrabstw, związki rad dystryktów, związki ard parafii)

Kontrola funkcjonowania organów administracji lokalnej:

a) kontrola finansowa. - najważniejszy rodzaj kontroli administracyjnej . Sprawowana jest przez rewidentów księgowych. Mogą być audytorzy dystryktów którzy dokonują nie tylko kontroli w dystrykcie ale tez w innych organach administracji lokalnej. Dopuszczalne jest tez korzystanie z usług audytorów prywatnych. Ustawa określa uprawnienia audytorów które są bardzo szerokie:
- prawo dostępu które obejmuje też prawo do wglądu do wszelkich dokumentów kontrolowanego organu. Kontrola kończy się dokumentem który stanowi świadectwo określające zbadaną działalność
- rewident jest uprawniony też do wystąpienia do sądu Najwyższego lub danego hrabstwa w którym badany organ funkcjonuje
- audytorzy tworzą komisję audytu która zobowiązuje audytora do przeprowadzenia w każdym czasie kontroli bez zgody organu

b) kontrola ministerialna - uprawnia do badania uznaniowej części funkcjonowania administracji lokalnej. Rezultatem tej kontroli jest akt zgody danej działalności organu administracji lokalnej. Kontrola ta może być przeprowadzona przed podjęciem decyzji przez organ administracji lokalnej.

c) kontrola polityczna - podlegają jej wszystkie organy publiczne nie wyłączając organów administracji lokalnej. Polega ona na tym że każdy organ musi informować społeczeństwo o działaniu swoich organów. Informowanie to następuje za pośrednictwem środków masowego przekazu. Parlament podjął uchwałę która zapewnia tej kontroli dostęp do dokumentacji działalności organów publicznych.
Uprawnienia tej kontroli:
- prawo uczestniczenia w sesji rady, w posiedzeniach komisji i podkomisji
- prawo przeglądania rachunkowości rady
- prawo przeglądania wszelkich rejestrów jakie są prowadzone w organach administracji publicznej
d) każdy ma prawo składania skarg na działania, na decyzje organu administracji lokalnej do lokalnego komisarza kontroli.

e) kontrola parlamentarna - parlament utworzył specjalną instytucję dla kontroli sprawowanej przez parlament do spraw administracji lokalnej. Członkowie tej komisji są mianowani przez królową. W skład wchodzą zarówno komisarze parlamentarni jak również komisarze lokalni mianowani przez królową czyli urzędnicy państwowi. Anglia została podzielona na cele tej kontroli na 3 okręgi i w każdym z tych okręgów funkcjonuje przedstawiciel kontroli. Komisja ta rozpatruje skargi mieszkańców. Skargi takie muszą być składane na piśmie.

Przez parlament są ustalone czynności które nie podlegają kontroli tej komisji:
- procedury prawne
- śledztwa
- sprawy pracownicze
- szkolnictwo
- umowy handlowe
Podział terytorialny Anglii:
Anglia podzielona jest na 47 hrabstw, następny szczeblem podziału jest 38 dystryktów (odpowiednik powiatu) Najniższym szczeblem jest 10000 parafii wśród których są
 - parafie posiadające radę parafialną
- parafie nie posiadające rady parafialnej
Londyn podzielony jest:
- na 36 dystryktów o zróżnicowanym charakterze
- około 3200miast
Urzędnicy administracji lokalnej:
a) główny urzędnik w organie administracji lokalnej - szef wszystkich urzędników danego organu. Odpowiada za wszystkich pracowników organu administracji.
b) skarbnik
c) urzędnik do spraw oświatowych
d) geometra
Każdy urzędnik jest pracownikiem tej rady która go zatrudniła. Urzędnicy zatrudniani są w poszczególnych wydziałach i podległość głównemu urzędnikowi jest pośrednia. Urzędnik nie może działać w sprawie w której ma interes.
Przepisy anty korupcyjne w Anglii są bardzo rozbudowane. Przestępstwo przekupstwa jest bardzo szeroko interpretowane. Istnieją bardzo szczególne kary jakie może sąd wymierzyć:
a) urzędnik przekupiony jest zobowiązany do oddania przedmiotu przekupstwa
b) pozbawienie prawa do emerytury
c) pozbawienie czynnego prawa wyborczego
d) zakaz pełnienia pracy w instytucji publicznej.
Rady:
Funkcjonowanie rady w Anglii jest bardzo szczególne. Sprawa która ma być przedmiotem obrad rady musi być przekazana odpowiedniej komisji rady. Komisja ta musi sprawę przeanalizować i przedłożyć na danej sesji. Sprawy które nie przejdą przez komisję nie mogą być na sesji rozpatrywane. Rada jest ograniczona w swoim działaniu bo albo może przyjąć projekt albo go odrzucić. Przebieg sesji jest publicznie dostępny, mieszkańcy którzy są zainteresowani treścią obrad rady mogą uczestniczyć w sesji. Przewodniczący sesji jednak może wykluczyć osoby które zachowują się w sposób niewłaściwy, które przeszkadzają w sesji.
Komisje:
Każda sprawa która ma być rozpatrywana na sesji musi przejść przez komisję. Jeżeli sprawa jest jednorazowa to wtedy może być powołana komisja dla danej sprawy która kończy swe funkcjonowanie z chwilą wyniku na sesji. Członkami komisji nie mogą być osoby które są w jakiś sposób zainteresowane wynikiem sprawy.
Rodzaje komisji:
a) stałe - mogą funkcjonować nawet przez całą kadencję
b) specjalne - powoływane dla poszczególnych spraw
c) resortowe - przekrojowe komisje zajmujące się określoną kategoria spraw(komisja finansowa)
d) określone ustawowo - np. komisja do spraw oświaty, do spraw policji, komisja opieki społecznej. Ustawa określa że rada nie może zajmować się stanowiskami w sprawach w których ustawa przewiduje obowiązek powołania komisji. Działanie rady jest pomocne gdy sprawa została zbadana przez komisję ustawową.
e) komisje wspólne - rady tego samego szczebla mogą powołać komisję wspólną.
f) komisje wykonawcze
g) komisje doradcze
Przepisy miejscowe:
Mają charakter powszechnie obowiązujący. Zajmują szczególną pozycję w ustawodawstwie angielskim, są to tzw. przepisy delegowane czyli musi mieć rada podstawę prawną do wprowadzenia określonych przepisów.
Cechy:
a) istnieje ustawa która mówi w jakich spawach mogą być wydane przepisy wyłącznie przez organ administracji lokalnej
b) przepis miejscowy dla swojej ważności wymaga zatwierdzenia przez właściwe organy administracji centralnej.
c) przepisy miejscowe obowiązują powszechnie tylko na określonym terytorium
d) przepisy, miejscowe mogą być kwestionowane również przez poszczególnych obywateli przed sądem. Sądy mogą być organem do którego zaskarża się przepisy miejscowe.

Procedura:
Rada po uchwaleniu jakiegoś przepisu musi umieścić informacje w prasie lokalnej o uchwaleniu takiego przepisu. Powinna być informacja że rada zamierza przedłożyć uchwalone przez siebie przepisy do zatwierdzenia przez właściwego ministra. Informacje w prasie lokalnej powinny być na miesiąc przez przedłożeniem danego przepisu miejscowego właściwemu ministrowi. Informacje takie powinny być w formie broszury dostarczone każdemu obywatelowi. Każdy obywatel może wystąpić z zastrzeżeniem przeciwko przepisom uchwalonym przez radę. Minister na koniec decyduje o tym czy wydanie danego przepisu miejscowego jest konieczne. Poszczególni ministrowie opracowują i publikują wzorce przepisów miejscowych . Datę wejścia w życie przepisów miejscowych określa minister. Przepisy miejscowe podlegają kontroli sądów powszechnych.

Zarządzania wewnętrzne:
To wewnętrzny regulamin który może wydać każdy organ administracji lokalnej. Mają one kwestie proceduralne(procedura posiedzeń rady, sprawy mianowania urzędników, procedura zawierania umów) Są to takie akty organu administracji lokalnej które nie maja treści merytorycznej ale są poświęcone kwestiom proceduralnym.

NIEMCY:
ZADANIA POWIATU:
a) zadania ponad gminne - to te zadania które służą bezpośrednio zaspakajaniu potrzeb wspólnoty ale przekraczają zdolność gmin do ich wykonywania. Są to zadania powierzone powiatowi.

b) zadania wyrównawcze - powiat wspomaga gminy które nie są w stanie wykonywać ciążących na nich zadań. Pomoc ta może mieć charakter finansowy.

c) zadania uzupełniające - mogą być przydzielone powiatowi zadania należące do kompetencji gmin.

MIASTA NA PRAWACH POWIATU - jest ich ponad 100, wykonują one analogiczne zadania. Miasta te maja ustrój i organy gminy i wykonują zadania powiatu. Obszar tych miast nie należy do powiatu.
















FRANCJA:

Podział terytorialny::
a) gminy - Francja posiada 36,5 tys. gmin. W Francji istnieją gminy w których w ogóle nie ma mieszkańców. Gminy powstały na gruncie parafii.
b) departamenty - jest ich 100, w tym są tez departamenty tworzone przez społeczności o statusie społecznym
c) regiony - jest ich 22 z tych 4 znajdują się poza terytorium Francji.

W ustawodawstwie konstytucyjnym i zwykłym nie istniej pojęcie samorządu terytorialnego lecz istniej pojęcie wspólnota lokalna i jest nią zarówno gmina, departament jak i region. Podstawowa ustawą jest” ustawa o prawach i wolnościach regionów, departamentów i gmin” z 1982r. Ustawa ta nadała regionom osobowość prawną czyli je usamodzielniła.

Podstawowa jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Jednostki samorządu terytorialnego mają swoje potwierdzenie w konstytucji. Konstytucja wyraża podstawową zasadę decentralizacji terytorialnej” społeczności są samodzielnie administrowane przez wybrane rady” Można zatem przyjąć że ustawodawca francuski opowiedział się za przedstawicielskim modelem sprawowania władzy.

PARLAMENT FRANCUSKI:
Jest dwuizbowy. Druga izbę tego parlamentu stanowią reprezentanci społeczności lokalnych. Konstytucja mówi że każda nowa jednostka terytorialna wymaga zmiany konstytucji. We Francji każda ustawa musi przejść przez obie izby.
Dualizm administracji - terytoria gmin, departamentów, regionów czyli zdecentralizowanych społeczności lokalnych są zarazem jednostkami podziału administracyjnego. To powiązanie odmiennych konstrukcji prawnoustrojowych określane jest jako dualizm administracji terytorialnej

a) dualizm w gminie - wyrazem dualizmu a gminie jest podwójny statut mera. Jest on zarazem pracownikiem gminy i w ściśle określonym zakresie urzędnikiem państwowym podległy hierarchicznie przedstawicielowi państwa w departamencie - prefektowi. Jako urzędnik państwowy - mer min jest urzędnikiem policji sądowej oraz urzędnikiem tanu cywilnego, jest odpowiedzialny za publikacje na terenie gminy ustaw i rozporządzeń oraz za ich wykonanie.

b) dualizm w departamencie - w departamentach występują prefekci, maja oni bardzo silna pozycję pomimo częściowego ograniczenia ich kompetencji w wyniku wprowadzenia organów samorządowych
Prefekt:
Zawiera umowy iż zarządza majątkiem państwa:
a) jest reprezentantem rządu - wpływa na kształtowanie opinii publicznej w departamencie zgodnie z polityką która w danej kadencji parlamentu zwyciężyła w wyborach
b) jest organem administracji ogólnej
c) ma prawo żądać od rady departamentalnej pełnych informacji.
d) odpowiedzialny jest za przestrzeganie kompetencji przez władze samorządu departamentalnego lub regionalnego
WE Francji istniej korpus prefektów który składa się z ok. 200osób posiadających ukończona wyższą szkołę administracji.
MER - organ wykonawczy
a) wybierany przez rade spośród radnych
b) kadencja mera trwa 6 lat i wybierany jest na pierwszej sesji rady
c) kandydata na mera na sesji rady zgłasza partia lub ugrupowanie które wygrało wybory
d) rada nie ma prawa odwołać mera, odwołanie emra wymaga dekretu ministra spraw wewnętrznych, podstawą odwołania może być popełnienie poważnego błędu
Kompetencje:
- przygotowanie i wykonanie uchwał rady
- wykonywanie zadań powierzonych mu przez radę
- wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej
- zatrudnianie pracowników administracji
Aparatem pomocniczym mera jest urząd i w jego skład wchodzą pracownicy oraz urzędnicy pomocniczy którzy kierują określonymi grupami zagadnień.
MINISTERIALNY KOMITET ADMINISTRACJI TERYTORIALNEJ:
Na jego czele stoi premier Francji. Wewnątrz tego komitetu istniej jeszcze drugi komitet do którego wchodzą zainteresowani ministrowie. Komitet ministerialny odpowiada za rozbudowę administracji państwowej.
GMINA:
Podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. To okręg lokalnej samorządności. To okręg wyborczy dla potrzeb wyboru członków rady gminy. Gmina jest jednostką podziału administracyjnego państwa. Jest okręgiem administracji państwowej której zadania są realizowane przez przedstawiciela tej administracji
Kompetencje rady gminy:
Wybierana przez mieszkańców na 6 lat, pochodzi z wyborów 5 - przymiotnikowych. Ilość członków rady wacha się pomiędzy 9a 60 nie licząc Paryża. Rada może być rozwiązana dekretem RM. Rade można też zawiesić i robi to prefekt departamentu. W ciągu 2 miesięcy muszą nastąpić wybory nowej rady, na czas wyboru nowej rady powołuje się komitet. Mandat radnego może wygasnąć poprzez dymisję i podlega jej radny który nie wykonuje swoich obowiązków. Przewodniczącym rady jest mer. Mer przewodniczy sesji . W radzie sprawy muszą być przygotowane najpierw przez komisję . Mogą być tworzone komisje wyspecjalizowane.
Organizacja gminnych służb publicznych
- zarządzanie własnością gminy
- zapewnienie ładu i porządku publicznego
- zatwierdzenie budżetu rocznego

AUSTRIA:
Podział terytorialny:

Państwo federalne składające się z 9 krajów związkowych, z tym że jednym z tych 9 - ciu jest Wiedeń.. Wiedeń jest jednocześnie krajem związkowym i gminą oraz stolica kraju związkowego dlatego jego zadania są skomplikowane. Po krajach związkowych jest gmina. Administracja państwowa ma swoje własne jednostki w podziale terytorialnym i jest to szczebel pomiędzy gminą a krajem związkowym. Przewodniczący okręgu jest organem nadzoru nad gminą. W niektórych krajach związkowych istnieją tez podokręgi.
Pojęcie samorządu terytorialnego:
Samorząd jest forma zdecentralizowanej administracji. Zdecentralizowanie administracji nie jest autonomią. Zdecentralizowana administracja utworzona jest przez pewne elementy:
a) podmiotem samorządu jest osoba prawa publicznego
b) samorząd stanowi zarówno władcza jak i nie władcza administrację
c) działalność administracji jednostek samorządu obejmuje zadania stanowiące samodzielna sferę działań
d) działalność jednostek samorządu terytorialnego jest ograniczona przez obowiązujące ustawodawstwo

POZYCJA GMIN:
Gmina jest podstawową jednostką administracyjną, Ma prawo posiadać majątek oraz nim rozporządzać. Podstawy prawne funkcjonowania gmin zawarte są w konstytucji federalnej i ustawodawstwie landów. W niektórych gminach mogą być tworzone jednostki pomocnicze(w wiejskich sołectwa a w dużych miastach dzielnice) Na czele sołectwa czy dzielnicy stoi naczelnik i są to organy doradcze, pomocnicze, nie maja kompetencji władczych. Burmistrz może dać niektórym z nich upoważnienia do wydawania decyzji

Organy gminy:
Każda gmina posiada 3 organy:
- rade gminy
- zarząd
- burmistrza

Rada - wybierana przez mieszkańców gminy w wyborach bezpośrednich i powszechnych. Jej członkowie wybierani sa w wyborach równych, bezpośrednich, tajnych i powszechnych na okres od 5 - 6lat. Liczba członków zależy od liczby mieszkańców gminy i wynosi od 7 - 39. Bierne prawo wyborcze służy osobom które ukończyły 24 lata. Rada gminy ma kompetencje uchwałodawcze i kompetencje wykonawcze o charakterze władczym i kontrolnym. Rada gminy może wydawać statuty, rozporządzenia id decyzje. Rady mogą powoływać komisje które zazwyczaj mają za zadanie pełnienie funkcji opiniodawczych i pomocniczych na rzecz rady.

Zarząd - to organ wykonawczy. Zarząd gminy składa się z burmistrza, zastępców burmistrza i członków. Zarząd przygotowuje obrady rady gminy, wykonywanie uchwał i decyzji rady gminy, administrowanie majątkiem gminy.

Burmistrz - wybierany przez radę gminy w wyborach pośrednich ale może być tez wybierany w wyborach bezpośrednich. Posiada on kompetencje do reprezentowania gminy na zewnątrz, zwołuje on posiedzenia rady gminy oraz nimi kieruje, wykonuje podjęte uchwały. Do burmistrza należy wykonywanie zadań własnych gmin jak również zadań powierzonych z zakresu administracji rządowej. Ponadto burmistrz kieruje administracja gospodarczą i finansową gminy i realizuje budżet.

Zadania gminy:
a) zadania własne gminy - są to zadania publiczne gminy
- ustanawianie organów gminy
- policja(sprawy utrzymania porządku publicznego)
- ochrona zdrowia
- zarządzanie drogami i regulacja ruchu drogowego
- ochrona przeciwpożarowa
- nadzór budowlany
- wydawanie przepisów miejscowych
b) zadania zlecone:
- prowadzenie ksiąg stanu cywilnego
- prowadzenie ksiąg gruntowych
- prowadzenie spraw policyjnych

Nadzór nad gminami:
a) własny - prowadzony przez naczelników okręgowych. Kompetencje nadzorcze są przedmiotem odrębnych ustaw, istnieje federalna ustawa o Nadorze nad gminą. Celem jest usunięcie naruszeń prawa przez organy gminy oraz zabezpieczenie wykonania przez gminy ich ustawowych zadań.

Środki nadzoru nad gminami:
- prawo do pozyskiwania informacji od działalności gmin
- prawo inspekcji gmin przez organy nadzoru
- organy nadzoru zatwierdzają plan przestrzenny
- organy nadzorcze zatwierdzają plan przestrzenny

Miasta statutowe - w miasta tych jest w sumie 15. Zalicza się do nich min: Graz, Linz, Inbruck, Salzburg, Krems. Miasta takie musza liczyć więcej niż 20 tys mieszkańców. Staja się miastami z własnym statutem a zgoda rządu federalnego. Miasta te wykonują zadania rządowe i samorządowe.

WŁOCHY:
Podział terytorialny:
Zgodnie z konstytucja z 1948r Włochy dzielą się na:
a) regiony
b) prowincje
c) gminy
konstytucja stanowi że gminy i prowincje są autonomicznymi korporacjami .

Gminy:
We Włoszech występują 2 rodzaje gmin:
a) gminy - kolumny
b) miasta - maja inną pozycję niż gminy
We wszystkich gminach występują 3 organy:
- rada gminy
- komisja gminna
- syndyk

Rada gminy:
Organ uchwałodawczy wybierany na 5 letnia kadencję. Liczba członków zależy od wielskości gminy i waha się od 15 - 80 radnych. Radni sprawują swe funkcje honorowo.
Zadania rady:
Zakres zadań dotyczy wszystkich istotnych spraw gminy, w tym budżetu, planowania przestrzennego oraz polityki personalnej. Ponadto zadaniem rady jest:
- nadzór nad wykonaniem uchwał przez komisję gminną
- rady gminne w swych dyskusjach nie ograniczają się wyłącznie do spraw lokalnych.

Komisja gminna:
To organ kolegialny powołany do wykonywania uchwał rady oraz zarządzania administracja gminy, członkowie komisji wybierani są przez rade z jej składu. Rada gminy może powołać komisje gminne o charakterze doradczym których skład odpowiada sile partii reprezentowanych w radzie. W skład komisji gminnej wchodzą: syndyk, asesorowie gminni( w gminach około 3000mieszkańców jest 2 asesorów i 2 zastępców a w gminach powyżej 250 tys. mieszkańców jest 12 asesorów i 2 zastępców) . Kadencja trwa 5 lat.
Zadania komisji:
- reprezentowanie i zastępowanie rady w okresach między jej sesjami
- zawieranie umów w imieniu gminy
- decydowanie o cenach w komunikacji publicznej
- realizacja budżetu gminy

Syndyk:
Wybierany jest na pierwszym posiedzeniu rady spośród jej członków na 5 letnia kadencję. Reprezentuje on gminę na zewnątrz oraz przewodniczy jej kolegialnym organom.
Kompetencje syndyka:
- zwierzchnik i przedstawiciel prawny gminy w zakresie jej spraw własnych
- przedstawiciel państwa w zakresie spraw zleconych.

Nadzór nad gminami:
Organy prowincji są organami nad gminami na obszarze tej prowincji.

Prowincje:
Organy prowincji są jednocześnie organami nadzoru nad gminami na obszarze tej prowincji. Samorząd jest taki sam jak w gminie i te same organy. Spory kompetencyjne pomiędzy gminą a prowincją sa rozstrzygane przez regiony i rozstrzygnięcie to może być zaskarżane do sądu administracyjnego.
Organami prowincji są:
a) rada prowincjalna
b) komisja
c) przewodniczący

Regiony:
Regionów jest aktualnie 20, 5 z nich posiada status ”regionów specjalnych” który jest uzasadniony albo wyspiarskim położeniem albo osadnictwem mniejszości narodowych.
Organy:
a) rada regionalna
b) komitet regionalny
ustawy regionalne muszą być zgodne z interesem narodowym i interesami innych regionów. Statusy dla regionów specjalnych uchwalane są przez parlament w formie ustaw konstytucyjnych.

Rada regionalna:
Liczy ona od 30 - 80 członków, powoływana jest na 5 letnia kadencję. Członkowie rady nie mogą być jednocześnie członkami izb parlamentarnych. Inicjatywę ustawodawcza posiadają członkowie rady, rady prowincjonalne i gminne oraz mieszkańcy

Komitet regionalny:
Organ wykonawczy regionu i składa się z przewodniczącego i resortowych asesorów. Przewodniczący komitetu pochodzi z wyborów powszechnych i bezpośrednich . Asesorów mianuje przewodniczący komitetu, jest on także oficjalnym reprezentantem regionu.
Zadania komitetu:
- realizuje ustawy i inne rozstrzygnięcia rady regionalnej
- przewodniczący komitetu odpowiedzialny jest za realizacje przekazanej regionom administracji państwowej
- przewodniczący ponosi odpowiedzialność polityczną przed rada regionalną

Nadzór nad regionami:
Organem bieżącego nadzoru nad regionami jest komisarz rządu i posiada on uprawnienia do kontroli ustaw regionalnych. Komisarz stoi na czele Komisji Kontroli Administracji Regionalnej która jest powołana do sprawowania kontroli nad aktami administracyjnymi. Kontrola ta obejmuje kontrolę merytoryczna aktów rady regionalnej. W regionach działają również regionalne trybunały administracyjne.

NIEMCY – FEDERACJA
SĄ PAŃSTWEM FEDERALNYM, DZIELĄ SIĘ PO ZJEDNOCZENIU (1999r) NA 16 KZ (BUNDESLANDY) . SĄ TO JEDNOSTKI AUTONOMICZNE– WŁASNY PARLAMENT I WYŁONIONY PRZEZ PARLAMENT RZĄD KZ.
POMIĘDZY KZ A REPUBLIKĄ FEDERALNĄ, STOS SĄ UREG W KONSTYTUCJI Z 1949R. POSZCZEGÓLNE KZ DZIELĄ SIĘ NA: GMINY I POWIATY
W 11 KZ ISTNIEJĄ OKRĘGI REGENCYJNE (25), STWORZONE DLA CELÓW ADM. RZĄDOWEJ, SĄ ZRÓŻNICOWANE W ZAL OD KONSTYT POSZCZEG KZ. JEST TO REZULTATEM AUTONOMICZNOŚCI KZ.
KZ NIE SĄ OBJĘTE POJĘCIEM ST, SĄ TO JAKBY KRAJE AUTONOMICZNE (WŁASNY PARLAMENT I RZĄD) . W KONST FEDERALNEJ (USTAWA ZASADNICZA) USTRÓJ ST STANOWI PRZEDMIOT ART. 28, KTÓRY OKREŚLA PODST KWESTIE DOT ST. SPRAWY UREGULOWANE W ART. 28 KONST: ZASADY, KTÓRE Z RACJI RANGI USTAWY ZASADNICZEJ DLA CAŁEJ REPUBLIKI ZAWIERAJĄ WYTYCZNE WIĄŻĄCE DLA KONST POSZCZ KZ:
PORZĄDEK KONSTYT KZ MUSI ODPOWIADAĆ ZASADOM PAŃSTWA REPUBLIKAŃSKIEGO, DEMOKR, SPOŁECZNEGO, PRAWORZĄDNEGO
W KRAJACH, POW. I GMINACH NARÓD MUSI MIEĆ PRZEDST POCHODZĄCE Z 5 PRZYMIOTN WYB
W GMINACH DOPUSZCZ JEST NIEDOK WYBORU PRZEDST - MOŻE BYĆ PRZEWIDZIANE ZGROMADZENIE GMINNE (PODOBNIE JAK ZEBRANIE WIEJSKIE W POLSCE)
GMINIE MUSI BYĆ W KONST KZ ZAGWAR PR DO SAMODZ REGUL SPR MIEJSCOWEJ SPOŁ W RAMACH OBOW. USTAW
PRAWO DO SAMORZĄDU W ZAKRESIE ZADAŃ USTAWOWYCH PRZYSŁUGUJE TEŻ ZWIĄZKOM JST
OKREŚLENIE GMINY - KORPORACJA TERYTORIALNA
UPOWAŻNIENIE DLA KZ, ABY W SWOICH KONST OKREŚLILI USTRÓJ JST. JEST ONO WE WSZYSTKICH KZ UREG TAK, ŻE W KONST KRAJOWEJ SĄ W OGÓLNYM ZARYSIE OKREŚLONE ZAS ST A W KONST KZ JEST UPOWAŻNIENIE DLA KRAJOWEGO PARLAMENTU DO UCHWAL UST O ST. USTAWA O ST NOSI NAZWĘ ORDYNACJI GMINNEJ/POWIATOWEJ
USTRÓJ ST W NIEMCZECH NIE JEST TAK JEDNOLITY JAK W POLSCE.
POSZCZEGÓLNE CZĘŚCI SKŁADOWE FEDERACJI – TŁO HISTORYCZNE
SAMORZĄD GMINNY BYŁ UTWORZONY W XIX W
SAMORZĄD POWIATOWY BYŁ UTWORZONY W XVIII W
PO II WŚ - PODZ NA 4 STREFY OKUPACYJNE: BRYTYJSKĄ FRANCUSKĄ AMERYKAŃSKĄ SOWIECKĄ
WŁADZE KAŻDEJ OKUPACJI NARZUCIŁY USTRÓJ SAMORZ WG SWOJEGO UPODOBANIA. W TAKICH WAR NIE MOGŁO BYĆ MOWY O JEDNOLITYM SYSTEMIE SAMORZĄDU. PODST JST BEZ WZGLĘDU NA OKUPACJE TO:
GMINA – PODSTAWOWA JST
POWIAT – WIĘCEJ NIŻ GMINA
GMINA NIE PODLEGA POWIATOWI JAKO JEDNOSTCE NADRZĘDNEJ
PODSTAWOWE ORGANY TYCH JEDNOSTEK: RADA GMINY (POWIATU, MIASTA) I ORGAN WYKONAWCZY
GMINA STOSUNEK POMIĘDZY RG A ORG WYK JEST UREGULOWANY WG 4 MODELI (USTROJÓW) :
1.USTRÓJ PÓŁNOCNO – NIEMIECKI:
GŁ ORG JEST RG, KTÓREJ PRZEWODNICZY BURMISTRZ (ON JEST ORG WYK WYBIERANYM PRZEZ RADĘ) . ADM KIERUJE DYR GMINY (GŁÓWNY URZĘDNIK GMINY)
BURMISTRZ I DYREKTOR: MUSI MIEĆ UPR SĘDZIOWSKIE LUB MUSI BYĆ ZAKWALIF DO NAJWYŻSZEJ KATEGORII URZĘDNIKÓW PAŃSTWOWYCH W NIEMCZECH. POZYCJA RG PRZEZ TO, ŻE JEST ODDZIELNY SZEF ADM GMINNEJ JEST STOSUNKOWO SŁABSZA
1.MODEL POŁUDNIOWO – NIEMIECKI:
POLEGA NA TYM, ŻE RG JEST NIE TYLKO ORG UCHWAŁOD, ALE TEŻ ORG WYK W GMINIE. BURMISTRZ POCHODZI Z WYBORÓW BEZPOŚR 5 PRZYMIOTN, TAK JAK RG. BURMISTRZ PRZEWODNICZY RG I WYK UCHWAŁY.
2.MODEL AUSTRIACKI:
PODZIAŁ KOMPET WŁADCZYCH MIĘDZY RG A MAGISTRAT. MAGISTRAT - KOLEGIALNY ORG ADM WYB PRZEZ RG. NA CZELE BURMISTRZ, JEST ON ZAWODOWY. OBOW TZW. ZAS DECERNATU - CZŁONKOWIE MAGISTRATU (DECERNENCI) MAJĄ RÓWNĄ POZYCJĘ Z BURM. KAŻDY Z NICH MA PRZYDZIEL WYDZIAŁY URZĘDU GMINY. SĄ ZWOŁ NA POSIEDZENIA PRZEZ BURM A DEC ICH PODLEGAJĄ GŁOSOWANIU. W RAZIE RÓWNOŚCI GŁOSÓW DECYDUJE GŁOS BURM.
3.USTRÓJ BURMISTRZOWSKI:
ISTNIEJE ORGAN PRZEDSTAWICIELSKI – RADA. WYBIERA ONA BURM, NIE JEST ON JEDYNYM URZĘDNIKIEM, OBOK NIEGO MOGĄ BYĆ POWOŁ URZĘDNICY PRZYBOCZNI KTÓRZY TWORZĄ ZARZĄD. USTRÓJ TEN ISTNIEJE TYLKO W MIASTACH.
CZŁONKOWIE ZARZĄDU MAJĄ PRZYDZ WŁASNY ZAKRES DZIAŁ. NADZÓR PRZY TAK ZRÓŻNICOWANYCH FORMACH ZARZĄDU JEST UCIĄŻLIWY. W ZW Z TYM W LATACH 80 - TYCH ZACZĘTO PRZEPR REFORMĘ USTROJU SAMORZĄDOWEGO W KIER JEGO UJEDNOLICENIA. 1 REFORMA – LATA 70, ZLIKWIDOWANO MAŁE GMINY - POŁĄCZONO JE RAZEM W DUŻE GMINY.
POWIAT - ISTNIEJE OK. 250 POWIATÓW. WYRÓŻNIAMY 2 RODZAJE POWIATÓW:
POWIATY BEZ BLIŻSZEGO OKREŚLENIA
MIASTA WYDZIELONE Z POWIATU, JEST ICH OK.80. - JEST TO GMINA, KTÓRA OPRÓCZ ZADAŃ WYKONYWANYCH PRZEZ GMINY WYKONUJE TAKŻE ZADANIA POWIATU. MIĘDZY POWIATEM A GMINĄ NIE MA WIĘZI ORGANIZACYJNEJ. POWIAT NIE JEST JEDNOSTKĄ NADRZĘDNĄ NAD GMINĄ. POWIAT JEST RÓWNOCZEŚNIE JEDN ADM PAŃSTWOWEJ I JST.
W POWIECIE:
ORGAN USTAWODAWCZY TO RADA POWIATU
ORGAN WYKONAWCZY TO JEDNOOSOBOWO STAROSTA
STAROSTA JEST PRACOWNIKIEM SAMORZĄDOWYM I PAŃSTWOWYM. JEST ORG NADZORU NAD SAMORZ GMINNYM (MIMO, ŻE GMINA I POWIAT SĄ JSL) . STAROSTA STOI NA CZELE RADY POWIATU.
W NIEMCZECH NIE MA JEDN ODPOW REGIONOWI, BO KZ NIE JEST REGIONEM. W NIEKTÓRYCH KZ SĄ OKRĘGI REGENCYJNE – NIE MAJĄ ONE NIC WSPÓLNEGO Z ST POZA TYM, ŻE PREZYDENT REGENCJI SPRAWUJE NADZÓR NAD POWIATAMI SAMORZĄDOWYMI.
SAMORZĄDY POWIATOWE, A W NIEKTÓRYCH KZ I GMINNE, NA PODST ODRĘBNEJ UST UTWORZYŁY ZW KOMUNALNE, KTÓRE PEŁNIĄ ROLĘ REGIONALNEGO ST. ZWIĄZKI TE SĄ BARDZO DUŻE.
NAJWYŻSZYM ORG NADZ W STOS DO POWIATU I ZW KOMUN JEST MINISTER SW W RZĄDZIE KZ. WYK GO APARAT MINISTRA. MINISTER SW KZ MA NAD SOBĄ WŁADZĘ - RZĄD KZ.
GMINY I POWIATY MUSZĄ UTRZ SWOIM KOSZTEM URZĄD KONTROLI SAMORZĄDU GMINNEGO A POWIATY URZĄD KONTROLI SAMORZĄDU POWIATÓW.
ZADANIA GMINY:
NALEŻĄ DO NIEJ ZADANIA, KTÓRE MAJĄ CHARAKTER CZYSTO LOKALNY NP.:
BUDOWA I UTRZYMANIE DRÓG
ZARZĄDZANIE CMENTARZAMI
UDZ WSPARCIA MIEJSCOWYM STOWARZYSZENIOM W SZCZEG STRAŻY POŻARNEJ, PROWADZENIE SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
ZAOPATRZ LUDNOŚCI W DOBRA NP: WODA, USUWANIE NIECZYST, WYWÓZ ŚMIECI, KANALIZACJA
è W NIEMCZECH DOSZŁO DO SPORU NA TEMAT LOKALIZACJI WYSYPISK ŚMIECI, PRZYBRAŁY ONE TAKI ROZMIAR, ŻE JEDYNYM SPOSOBEM BYŁO ZNIESIENIE TYCH ZADAŃ GMINNYCH – PRZENIESIONO SPR WYSYPISK, ODPADÓW STAŁYCH I KWESTIE OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW DO ZADAŃ POW.
URZĄDZENIA LOK, KULTURALNE, ORGANIZACJA TERENÓW SPORT
NIEKTÓRE ZADANIA Z ZAKRESU ADM. PORZĄDKOWEJ (PROWADZENIE EWIDENCJI LUDNOŚCI)









LATA 70 – REFORMA PODZIAŁU ADM - ZOSTAŁY ZLIKWIDOWANE MAŁE GMINY, TE, KTÓRE POZOSTAŁY W ZACH NIEMCACH (OK. 2400 GMIN) NIE BARDZO SOBIE RADZĄ ZE SPR ADM. ROZW TEGO PROBLEMU:
TWORZY SIĘ TZW. WSPÓLNOTY ADM, CELEM JEST PROW WSPÓLNYCH BIUR DLA ZAŁATW SPR, Z KTÓRYMI GMINY SOBIE NIE RADZĄ. DZIAŁ PODOBNIE JAK POROZUMIENIA MIĘDZYGMINNE W POLSCE. W DRODZE PRZEKAZANIA KOMPETENCJI 1 GMINIE PRZEZ KILKA MNIEJSZYCH. Z PUNKTU WIDZENIA SPOŁECZNEGO SĄ ONE ŹLE WIDZIANE – ZERWANA WIĘŹ SPOŁECZNA MIEDZY OBYWAT GMINY, GDZIE NIE PROWADZI SIĘ ADM - NIE MA WIĘZI MIĘDZY WSPÓLNOTĄ, BO NIE JEST ONA ORG SAMORZĄDU. ZOSTAŁA NARUSZ PRZEJRZYSTOŚĆ ADM NA SZCZEBLU PODSTAWOWYM.
ZADANIA POWIATU: PODOBNIE JAK W POLSCE WYK ZAD PUBLICZNE NA POZ LOKALNYM, SĄ TO TZW. ZAD PONADGMINNE (ZAD WYRÓWNAWCZE) . PODZIAŁ ZADAŃ WYNIKA ZE SZCZEBLA, TE ZAD, KTÓRYCH GMINA NIE MOŻE WYK, NALEŻĄ DO POWIATU (NP. PROBLEM KANALIZACJI) . MIASTA WYDZIELONE Z POWIATU (WIĘKSZE, NIE NAL DO POW) WYK ZAD GMINNE I POWIATOWE (OK. 90 MIAST)
ADM W POWIECIE: POWIAT = ZWIĄZEK GMIN => INNA SYTUACJA POWIATU W STOS DO GMIN NIŻ W POLSCE. JAKO ZW GMIN JEST W PR USTANOW ORG NADZORU NAD GMINAMI WCH W SKŁAD POWIATU. Z NADZORU WYŁ SĄ MIASTA WYDZIELONE. STAROSTA ZE WZGL NA NADRZĘDNĄ POZYCJĘ POWIATU W STOS DO GMIN WCH W JEGO SKŁAD MA PODWÓJNE STANOWISKO Z PUNKTU WIDZENIA PRAWNEGO:
- STOI NA CZELE SAMORZ POWIATOWEGO, NAJCZĘŚCIEJ NIE JEST PRZEWODN RADY POWIATU A RACZEJ STOI NA CZELE ADM, CHYBA, ŻE W NIEKTÓRYCH KZ STAROSTA JEST PRZEWODN RADY POWIATU A ORG ODPOW ZA ADM JEST DYREKTOR POWIATU. NIE MA TAKIEJ SYTUACJI, ŻE STAROSTA W OGÓLE NIE JEST ORG POWIATU.
- STAROSTA POCHODZI Z WYBORU – WYBIERANY PRZEZ RP, TEN WYBÓR PODLEGA ZATW PRZEZ MIN SW KZ, ZE WZGL NA JEGO 2 CHAR (JEST ORG ADM RZĄDOWEJ I STOI NA CZELE SAMORZ POWIATU) .
BRAK UJEDNOLICENIA USTROJU SAMORZĄDU JAK W POLSCE.

SZWAJCARIA
PAŃSTWO FEDERALNE SKŁADA SIĘ Z 26 SAMODZIELNYCH PAŃSTEWEK - KANTONÓW.
SZWAJCARIA DZIELI SIĘ NA: KANTONY I GMINY
GMINY - SĄ RÓŻNE RODZAJE GMIN:
POLITYCZNE – MAJĄ TEŻ NAZWĘ GMIN MIESZKAŃCÓW
SPECJALNE
GMINY POLITYCZNE - JEST ICH KILKA TYSIĘCY, TWORZĄ JĄ WSZYSCY MIESZKAŃCY GMINY - MIESZKAŃCAMI GMINY SĄ CI, KTÓRZY POSIADAJĄ PRAWA POLITYCZNE NA TERYTORIUM GMINY
USTRÓJ GMINY
ZGROMADZENIE GMINNE - ODBYWA TYLKO JEDNO POSIEDZENIE W ROKU, JEŚLI DO TEGO NIE DOJDZIE DO GŁOSU DOCHODZI URNA
PARLAMENTY GMINNE - KIEDYŚ W PRZYSZŁOŚCI MAJĄ ZASTĄPIĆ ZGROMADZENIA GMINNE
RADA GMINY - ORGAN WYKONAWCZY - ZARZĄD GMINY
WYBIERANA JEST PRZEZ ZGROMADZENIE GMINNE
LICZY OD 3 - 9 CZŁONKÓW
KADENCJA W ZALEŻNOŚCI OD KANTONU 2 - 4 LATA
W SZWAJCARII ISTNIEJE TEŻ REFERENDUM JEGO CELEM MOŻE BYĆ KAŻDA SPRAWA PUBLICZNA, KTÓRA ZOSTANIE PRZEKAZANA DO ROZPATRZENIA W REFERENDUM UCHWAŁĄ RADY GMINY.
ŻYCIE SAMORZĄDOWE W SZWAJCARII – DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA