Rozmnażanie, układ nerwowy, układ oddechowy i wydalane

UKŁAD NERWOWY łączy czynności przeszczególnych układów i narządów, które, harmonijnie ze sobą współpracują, tworzą organizm jako całość. Układ nerwowy utrzymuje również łączność ze środowiskiem zewnętrznym, z którego pobiera wszystkie substancje, potrzebne mu do budowy ciała i przeprowadzania procesów metabolicznych, czyli procesów związanych z przemianą materii i energii. Odbieranie sygnałów z zewnątrz jest niezbędne również dlatego aby unikać wpływu czynników zagrażających życiu. Zaczyna on się tworzyć od 18 dnia rozwoju zarodkowego.
Układ nerwowy jest najbardziej rozwinięty.

Podobnie jak u innych kręgowców układ nerwowy składa się z ośrodkowego układu nerwowego (który tworzą: mózg, znajdujący się w puszce mózgowej czaszki i rdzeń kręgowy, umieszczony w kanale kręgowym) oraz układu obwodowego (na który składają się nerwy czaszkowe i rdzeniowe) z układami ośrodkowymi i obwodowymi związany jest układ autonomiczny.

Podstawową jednostką układu nerwowego jest komórka nerwowa (neuron).

Ciało komórki nerwowej zaopatrzone jest w dwojakiego rodzaju wypustki.

Krótkie, występujące w większej ilości-dendryty. przekazujące impulsy (informacje) do komórki. Długi, rozgałęziający się na końcu akson (neuryt) przenosi "wiadomości" wysyłane przez komórkę nerwową do innej komórki.

Ze względu na budowę mózg, móżdżek i rdzeń przedłużony przechodząc ku dołowi w rdzeń kręgowy, określa się mianem mózgowia.
Ze względu na pełnione funkcje mózgowie dzieli się na mózg (półkule mózgowe) i pień mózgu.

W mózgu zachodzą procesy nazwane myśleniem, czuciem, uczeniem się, pamiętaniem i doznawaniem. W nim bierze początek 12 par nerwów czaszkowych, które przekazują z mózgu impulsy główne do różnych okolic głowy i narządów zmysłów, oraz przejmują informacje z obwodu i przewodzą do odpowiednich ośrodków mózgowych, gdzie są opracowane i interpretowane.

Mózgowie- to część ośrodkowego układu nerwowego, która umieszczona jest w puszce mózgowej czaszki. W jego skład wchodzi: mózg, móżdżek, rdzeń przedłużony.

Ośrodek ruchu-płat czołowy, ośrodek czuciowy-płat ciemieniowy, ośrodek wzroku-płat potyliczny, ośrodek mowy i słuchu-płat skroniowy. półkula lewa-mówienie, zdolności matematyczne, kontrola prawej ręki, pisanie, predyspozycje do prac naukowych, zdolność logicznego myślenia półkula prawa-kontrola lewej ręki, zdolności muzyczne, wyobraźnia przestrzenna, wyobraźnia, zdolności plastyczne, umiejętność rozwiązywania problemów

w rdzeniu substancja szara ma przekrój w kształcie H i leże w środku rdzenia kręgowego. Otacza ją substancja biała. Natomiast w mózgu jest odwrotnie, tzn. substancja szara jest na zewnątrz, a biała wewnątrz. W środku rdzenia kręgowego przebiaga kanał środkowy, wypełniony płynem mózgowo-rdzeniowym.

Rozmnażanie to zdolność do wydawania na świat potomstwa.
Są 2 typy rozmnażania:
bezpłciowe czyli: podział, pączkowanie wydaje on identycznych potomków np.poziomka (wegetacja) Stułbia (pączk) Klejnotka (podział) Pędzlak (zarodniki)
Płciowe-osobnik powstaje po zespoleniu kom. Rozrodczych plemnika i komórki jajowej ma cechy obojga rodziców.

Człowiek jest żyworodny i rozdzielnopłciowy.

Męs. Narz. Płciowe Zewnętrzene: prącie, mosza.Wew. Jądra do których przylegają najądrza, gruczoł krokowy, pęcherzyki nasienne, nasieniowody.

Plemniki wytwarzane są w kanalikach nasiennych zwiniętych na jądrach. Plemniki są zdolne do zapłodnienia w ciągu 18-24godz..

Dojrzewanie chłopa 13-18lat.

żeń. Narz. Roz.
Zewnętrzne: srom niewiści tworzy go wzgorek łonowy,wargi sromowe większe i mniejsze, łechtaczka,ujście pochwy.
Wew.pochwa,szyjka maczicy, jajowód, jajnik.

Komórki jajowe powstają w jednym czasie a potem dojrzewają.

Jajnik wytwarza hormony takie jak: estrogeny i ciałka żółte(progesteron).

Pęknięcie pęcherzyka i wydostanie się z niego komórki jajowej nazywa się owulacją jajeczkowaniem zachodzi między 12 a16 dniem cyklu.

Dziewczyna osiąga dojrzałość w wieku 18lat

Bliźnięta dwujajowe-dwa rożne plemniki.

Rozwój zygoty-zap. Kom. Jajowa tworzy pęcherzyk część komórek tworzy tarczkę zarodkową która będzie się przekształcać w zarodek, płód, dziecko.

Pozostałe kom. Tworzą błony płodowe kosmówkę i owodnię i pęcherzyk żółtkowy.

Między 7 a9 dniem pęcherzyk zagnieżdża się w ścianie macicy.Kosmyki kosmówki tworzą łożysko.

Owodnia ochronna błona.Po 8 tyg. P

łud wszystko wykształcone.

Okresy życia-I-wzrastanie kończy się w 20-25 r.życia:
okres noworodkowy-przystosowanie się do środowiska.
Okres niemowlęcy-przyrost wagi, wzrostu,uczenie się.
Okres po niemowlęcy do 3 roku.
Dzieciństwo-umiejętność wspólnej zabawy.
Okres dojrzewania.
Okres młodzieńczy
pełna dojrzałość.
II okres-stabilizacja życiowa 20,25-50,60rok
III-okres starość.

Choroby:rzeżączka, kiła można wyleczyć.
AIDS-zespół nabytego upośledzenia odporności odpowiedzialność za to ma wirus HIV niszczący limfocyty najczęściej umieralność na zapalenie płuc

Wydalanie-to usuwanie z organizmu zbędnych, a czasem nawet szkodliwych produktów przemiany materii i energii.

Do narządów wydalniczych zaliczamy: nerki, skórę i płuca.

Nerki-regulują ogólną objętość i ciśnienie krwi, zawartość wody w organizmie, gospodarkę mineralna oraz utrzymują odpowiedni odczyn (kwasowość) krwi i limfy. Jednym słowem rola nerek polega na usuwaniu zbędnych i szkodliwych czynników, które mogłyby zachwiać równowagę środowiska wewnętrznego organizmu.

W nerce wyróżniamy trzy części budowy: warstwa zewnętrzna-kora; warstwa wewnętrzna-rdzeń nerki; przestrzeń-miedniczka nerkowa.

Kłębuszek nerkowy-to splot naczyń włosowatych otoczonych torebką. Od niej odchodzi kanalik nerkowy, który wije się i zawraca, tworząc pętle.

Mocz pierwotny-woda, mocznik, sole mineralne, cukier, aminokwasy.

Odzyskiwanie- to proces, w którym organizm odzyskuje 3 wody, sole mineralne, aminokwasy oraz cukier.

Skóra tworzy-naskórek, skóra właściwa, tkanka podskórna.

Naskórek-chroni nasze ciało przed urazami, posiada on komórki barwnikowe, czyli melaninę-ciemny barwnik, który pochłania promienie nadfioletowe i w ten sposób chroni komórki ciała przed szkodliwym działaniem tych promieni.

Wytworami naskórka są włosy, gruczoły oraz paznokcie.

Skóra właściwa-zbudowana z tkanki łącznej, zawiera naczynia krwionośne, limfatyczne, włókna nerwowe.

Gruczoły łojowe produkują łój, który pokrywa skórę i nadje jej elastyczność i zabezpiecza ja przed utrata wody. Gruczoły potowe odgrywają ważna rolę w termoregulacji. Pot zawierający 97,5-99% wody paruje chroniąc organizm przed przegrzaniem.

Skóra niezmiernie czuły narząd zmysłów-w skórze właściwej jest wielka rozmaitość receptorów. Ciałka zmysłowe informują nas o zimnie, cieple, dotyku i bólu.

Tkanka podskórna-amortyzuje urazy mięsni, kości i narządów wewnętrznych, odgrywa rolę izolatora.

Choroby skóry takie jak: grzybica, łupież, trądzik, a najgorsza z nich jest rak skóry-czerniak.

Nos-ogrzewa,oczyszcza,nawilża. Gardło-rozchodzą się dwie drogi oddechowa i pokarmowa.

Krtań- narząd mowy, chroni przed zakrztuszeniem,ma chrząstkę czyli naglośnię tzw.grdykę,wewnątrz krtani znajdują się struny głosowe w postaci sztywnych fałd gdy struny są napiente to wypuszczamy powietrze i można mówić.

Tchawica-jest wzmocniony chrząstkami w kształcie podkowy dzięki temu jest elastyczna i nie skręca się.

Oskrzela-zbudowane tak jak tchawica wprowadzają do płuc. Oskrzeliki mają średnice mniejszą niż 1mm każdy oskrzelik łączy się z grupą pęcherzykow które są otoczone naczyniami włosowatymi dzięki nim możliwa jest wymiana gazowa.

Nabłonek urzęśniony-przesuwa zanieczyszczenia ku gardłu. W powietrzu wydychanym wzrasta zawartość dw.węgla a zmniejsza się ilość tlenu.

Wymiana gazowa zewnętrzna komórka a naczynia włosowate. Wewnętrzna naczyniami wlosowatymi a komórką.

Mięśnie oddechowe-międzyżebrowe i przepona w czasie wdechu mięśnie międzyżebrowe podnoszą się faza czynna wdech bierna wydech. Czynność ta jest odruchowa a kieruje tym rdzeń przedłurzony.

Oddychanie komórkowe-czyli rozkład substancji organicznych w którego wyniku wyzwala się energia potrzebna do wykonania każdej czynności życiowej.Substratem w procesie oddychania jest tłuszcze glukoza (czyli cukry) białka dopiero gdy już skończą się zapasy.

Metabolizm czyli przemiana materi i energii to procesy chemiczne i fizyczne zachodzące w komórkach warunkujące ich życie.W związku rozkładu cukrów i tłuszczów powstaje dw.węgla i woda a z białek związki azotowe a w nich mocznik jest bardzo toksyczny i jest wydalane przez nerki i troche przez skurę i płuc.

Choroby przenoszone drogą kropelkową-angina,grypa,zapalenie płuc,zapalenie oskrzeli, gruźlica>

Choroby układu oddechowego-pylica,astma,rak płuc.