Jan Kochanowski-biografia

Jan Kochanowski (ur. 6 czerwca 1530r. w Sycynie koło Zwolenia, zm. 22 sierpnia 1584r. w Lublinie), wybitny poeta polski okresu odrodzenia, sekretarz królewski. Przez wielu uważany za ojca poezji polskiej, a także poetę egzystencji (w swoich utworach często nawiązywał do motywu maski oraz motywu theatrum mundi świata jako teatru). Był przedstawicielem filozofii eklektycznej - połączenia stoicyzmu, epikureizmu i głębokiej wiary w Boga.

Pochodził ze szlacheckiej rodziny Kochanowskich herbu Korwin, był synem Piotra Kochanowskiego, sędziego ziemskiego sandomierskiego i Anny Białaczowskiej herbu Odrowąż.

Studia rozpoczął na Akademii Krakowskiej w 1544r. W latach 1547-1550 mógł studiować w którymś z uniwersytetów niemieckich, bądź też przebywać na jednym z dworów magnackich. W latach 1551-1552 studiował na uniwersytecie w Królewcu, skąd wyjechał do Włoch, do Padwy. Na tamtejszym uniwersytecie zetknął się z takimi umysłami jak Francesco Robortelo, jak i ze studiującymi tam Polakami: Łukaszem Górnickim, Andrzejem Trzecieskim i Andrzejem Patrycym Nideckim. Na uniwersytecie padewskim został nawet konsyliarzem nacji polskiej, tocząc spór o samodzielność z żakami niemieckimi. Studia, podróże i kontakty z uczonymi i humanistami dały Kochanowskiemu wiedzę filologiczną, humanistyczną oraz ogładę i wprawę literacką. Pisał już we Włoszech drobne utwory po łacinie. W tamtym okresie powstała także Pieśń XXV, (Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary).

W latach 1555-1556 przebywał ponownie w Królewcu na dworze arcyksięcia Albrechta Hohenzollerna, by następnie w latach 1556-1559 odbyć dwie kolejne podróże do Włoch. Stamtąd drogą poprzez Francję (gdzie zetknął się z Ronsardem) i Niemcy wrócił już na stałe do Polski.

W kraju przebywał na dworach, m.in. Tarnowskich, Tęczyńskich i Jana Firleja oraz biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego. Dzięki poparciu podkanclerzego koronnego Piotra Myszkowskiego dostał się na dwór Zygmunta Augusta, gdzie ok. 1564r. mianowano go sekretarzem królewskim. Dzięki Myszkowskiemu dostał też prebendy kościelne: probostwo poznańskie i zwoleńskie.

Służył królowi podczas burzliwych sejmów, zajmował się działaniami politycznymi, czego ślady widać w jego utworach. W 1567r. towarzyszył królowi w wyprawie radoszkowickiej, będącej próbą demonstracji zbrojnej w czasie wojny przeciwko Rosji. Oddał znaczne usługi w trakcie przygotowań do wyprawy na Moskwę w 1568r.

Przy dworze Zygmunta II Augusta służył do 1572r. Opisywał ważne dla Rzeczypospolitej wydarzenia, w tym hołd pruski księcia Albrechta II Fryderyka Hohenzollerna u stóp Zygmunta II Augusta (Proporzec albo Hołd pruski), unię Korony i Litwy (1569).

Po śmierci Zygmunta Augusta był zwolennikiem Henryka Walezego, którego elekcję podpisał w 1573r, uczestniczył też w jego koronacji w katedrze wawelskiej w 1574r. Po ucieczce króla wycofał się z życia dworskiego. Na dwór królewski już nie wrócił, choć popierał później Stefana Batorego; brał udział w sejmie elekcyjnym i zyskał łaski kanclerza Jana Zamoyskiego.

W 1574r. osiedlił się w odziedziczonym po ojcu majątku w Czarnolesie (Czarnym Lesie). W 1575r. poślubił Dorotę Podlodowską herbu Janina, z którą miał sześć córek i jednego syna. Kochanowski pędził w Czarnolesie bukoliczny żywot ziemianina. W maju 1575r. wziął udział w zjeździe szlacheckim w Stężycy, który obradował nad wyborem nowego władcy. W listopadzie tego roku wygłosił przemówienie na sejmie elekcyjnym pod Warszawą, zachwalając kandydaturę cesarza Maksymiliana II Habsburga do tronu polskiego.

W tym okresie powstała Odprawa posłów greckich, a wkrótce po niej parafraza Psałterz Dawidów (1579). Największą pamięć zyskał dzięki Trenom, napisanym po śmierci ukochanej córki Urszulki w 1579r. Są one wyrazem jego żalu i rozpaczy po dziecku.

W 1583r. napisał dedykowany hetmanowi polnemu litewskiemu Krzysztofowi Radziwiłłowi Piorunowi poemat Jezda do Moskwy, opisujący jego brawurową wyprawę na Rosję w czasie wojny moskiewskiej Stefana Batorego.

Zmarł nagle, przypuszczalnie na zawał serca, w Lublinie 22 sierpnia 1584r. Pochowany został w Zwoleniu, w pobliżu którego leży Czarnolas. Znajduje się tam nagrobek z jednym z dwóch zachowanych wizerunków poety. W mieście postawiono na jego cześć dwa pomniki: w parku samego poety i przy gimnazjum poety z Urszulką.