Etiopia - historia, demografia, gospodarka, warunki klimatyczne

ETIOPIA

Etiopia (Federalna Demokratyczna Republika Etiopii), dawniej Abisynia, jest państwem w Afryce Wschodniej, graniczy z: Dżibuti, Somalią (od wschodu), Sudanem (od zachodu), Kenią (od południa) i Erytreą (od północnego wschodu). Ustrojem politycznym jest republika federalna, głową państwa prezydent Girma Woldegiorgis, a premierem Males Zenawi. Powierzchnia Etiopii wynosi 1.127.127 km2 (26 co do wielkości kraj na świecie) przez 81.127.000 ludzi i podzielona na 9 regionów administracyjnych. Językiem urzędowym jest amharski, natomiast za walutę obrany został birr. Stolicą Etiopii jest Addis Abeba.

W I wieku przed naszą erą na terenie dzisiejszej Etiopii zostało założone przez potomków ludów z południowej Arabii państwo Aksum. Kraj w IV wieku naszej ery przyjął chrześcijaństwo. Religia ta była uznawana za religię narodową do 1974 roku. Kraj borykał się sporadycznie z próbą ekspansji islamu. W 1528 roku muzułmańskie sułtanaty istniejące na wybrzeżu Morza Czerwonego rozpoczęły wielką wojnę przeciwko niewiernym, która przeszła do historii jako Wojna XXX-letnia. Wojna ta doprowadziła do islamizacji części Etiopii, ułatwiła także ekspansję negroidalnych ludów Oromo. Ślady tych zdarzeń są widoczne w tym państwie do dnia dzisiejszego.
W XIX wieku krzyżowały się tu interesy mocarstw kolonialnych.
O dominację nad Etiopią bezskutecznie starały się Włochy i Wielka Brytania. W 1935 roku wybuchła wojna włosko-abisyńska, przez którą cesarz Haile Selassie został zmuszony do emigracji z kraju, a Włochy przyłączyły Etiopię do Włoskiej Afryki Wschodniej. Haile Selassie ponownie objął rządy w 1941 roku, po zwycięstwie Brytyjczyków nad Włochami. Za swego panowania przyłączył on do Etiopii Erytreę i Ogaden.
W 1974 roku doszło do puczu wojskowego w związku z beznadziejną sytuacją gospodarczą i klęskami głodu. Komunistyczny reżim wojskowy utrzymywał się do 1991 roku i doprowadził do zagłady ok. 1,5 mln. Etiopczyków. W 1991 opozycja zdołała obalić komunistyczne rządy i zdemokratyzować Etiopię. W kwietniu 1993 w Erytrei odbyło się referendum, w jego wyniku dotychczasowa północno-wschodnia prowincja Etiopii – Erytrea uzyskała niepodległość, odcinając Etiopię od dostępu do Morza Czerwonego.
W 1998 wybuchła wojna graniczna z Erytreą. Trwała ona 2 lata. W 2000 roku walki nasiliły się i to doprowadziło do kompromisu, podpisano pokojowe porozumienie.
W grudniu 2006 premier Etiopii ogłosił, iż kraj został zmuszony do prowadzenia wojny z Somalią przeciwko fundamentalistom islamskim.

Etiopia jest 16 co do liczby ludności państwem świata. Całkowita liczba ludności to 81.127.000 mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi 68,5 os./km2. 43,9% ludności to dzieci i młodzież do 14 lat, zaś 53,4% to mieszkańcy między 15 a 64 rokiem życia. Ludzie powyżej 64 roku życia stanowią zaledwie 2,3% mieszkańców.
Średnią wieku całej populacji jest 17,75 lat, kobiet 17,64, a mężczyzn 17,85. Przyrost naturalny wynosi 2,36%. Współczynnik urodzeń to 38,61, zgonów zaś 15,06 na 1000 mieszkańców. Umieralność noworodków w całej populacji wynosi 95,32, płci męskiej 105,3, a płci żeńskiej 85,05 śmiertelnych na 1000 żywych. W Etiopii żyje 1,5 miliona ludzi z HIV/AIDS, a zmarło już 120.000 osób (dane pochodzą z 2003 roku).

Etiopia jest jednym z najuboższych krajów świata. Produkt krajowy brutto w 2000 roku wyniósł zaledwie 8,6 mld USD. Erozja gleb i powtarzające się długotrwałe susze doprowadziły do katastrofy głodu.
Grunty orne zajmują ok. 10% powierzchni, łąki i pastwiska 37%. Najważniejsze uprawy żywieniowe to: miłka abisyńska, kukurydza, jęczmień, pszenica, trzcina cukrowa, ponadto rośliny strączkowe, warzywa, sezam, orzeszki ziemne. W latach bogatych w opady na żyznych glebach występują 2-3 zbiory w ciągu roku. Głównym artykułem eksportowym jest kawa, ok. 70% zbiorów pochodzi z naturalnych lasów kawowych.
W Etiopii hoduje się bydło, owce, kozy i wielbłądy.
Można spotkać się z niewielkim wydobyciem złota, platyny, rud manganu, soli kamiennej, siarki, soli potasowej, węgla brunatnego, rud żelaza i miedzi, ropy naftowej i gazu ziemnego.

Ponad połowa powierzchni Etiopii leży na wysokości powyżej 1200 m.n.p.m. W zachodniej części kraju znajduje się Wyżyna Abisyńska, a w południowo-wschodniej Wyżyna Somalijska; są one oddzielone Rowem Abisyńskim. Charakterystyczną cechą rzeźby terenu są głęboko wcięte doliny i stoliwa.
Główne rzeki Etiopii to: Nil Błękitny, Uebi, Szebeli, Omo, Auasz. W okresie letnich deszczów rzeki silnie wzbierają, a w porach suchych często wysychają.
W Etiopii panuje klimat podrównikowy; na Wyżynie Abisyńskiej wilgotny, a na południowym wschodzie suchy. Zapadlisko Kotliny Danakilskiej jest jednym z najgorętszych obszarów na Ziemi.
Występują wyraźne piętra klimatyczno-roślinne: gorące kolla, utworzone przez półpustynie, kolczaste zarośla, sawanny lub lasy sawannowe i skrawki lasów wiecznie zielonych; umiarkowane uejna dega, najgęściej zaludnione, zajęte przez uprawy rolne i plantacje eukaliptusów, rosną niskopienne lasy jałowcowe i bambusowe oraz zarośla wrzośców; łąki wysokogórskie na chłodnym piętrze czokie używane są jako pastwiska.