Kl. VII – Środowisko geograficzne Polski
1.Wyjaśnij pojęcia:
dorzecze – obszar, z którego wody spływają do rzeki głównej i jej dopływów
zlewisko – obszar, z którego wody spływają do jednego morza lub oceanu
rzeka główna – jest to rzeka, do której wpływają mniejsze rzeki
dopływ – rzeka, która wpada do innej rzeki
system rzeczny –
dział wodny – granica między dwoma zlewiskami
klimat – normalny przebieg pogody na danym obszarze obliczony na podstawie wieloletnich obserwacji
gleba – mieszanina skały ze szczątkami organicznymi
skała – luźne lub zwięzłe skupienie jednego lub wielu minerałów, powstałe w sposób naturalny
minerał – związek chemiczny lub pierwiastek chemiczny powstały w przyrodzie, o określonym składzie chemicznym i własnościach fizycznych i chemicznych oraz o strukturze krystalicznej
starorzecze – fragment starego meandra rzecznego odciętego od koryta rzeki (np. podczas wysokiego stanu wód); początkowo wypełnione wodą
jezioro polodowcowe – powstaje w wyniku wytopienia lodowców górskich
jezioro przybrzeżne – powstają w wyniku podsiąkania wody, na skutek podniesienia się wody w morzu
jezioro krasowe -
3. Obszar – IX miejsce w Europie, ;
Skrajne punkty: na pn. - Przylądek Rozewie (54 50’N), na wsch. – Kolano Bugu (28 08’E) , na pd. – szczyt Opołonek (49 00’N), na zach. – Kolano Odry (14 07’E);
Sąsiedzi: Rosja, Litwa , Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy, Niemcy;
1945 – konferencje międzynarodowe w Jałcie i Poczdamie; 1950 – potwierdzenie granicy z NRD w Gorzelcu; 1951 – korekta granicy na wschodzie: dla Polski – fragment Karpat koło Ustrzyk Dolnych, dla ZSRR tereny na zachód od Bugu koło Sokala.
4. Cechy charakterystyczne ukształtowania powierzchni: przewaga nizin (91%), równoleżnikowy układ form powierzchni ziemi, nachylenie Polski z pd -wsch na pn - zach; Rysy 2499m n.p.m., Raczki 1,8m p.p.m.;
Pasy wypukłe:
Pojezierza Polskie - Pojezierze Mazurskie, Pomorskie i Wielkopolskie,
Wyżyny Polskie - Wyżyna Małopolska (Wyżyna Kielecko – Sandomierska, Niecka Nidziańska), Lubelska z Roztoczem i Wyżyna Śląsko Krakowska (Wyżyna Śląska i Krakowsko – Częstochowska),
Góry – Karpaty, Sudety
pasy wklęsłe Polski:
Pobrzeża Południowobałtyckie – Nizina Szczecińska, Warmińska, Pobrzeże Słowińsko - Kaszubskie, Żuławy Wiślane,
Niziny Środkowopolskie – Nizina Wielkopolska, Śląska, Mazowiecka, Polesie Lubelskie, Garb Łódzki
Kotliny Podkarpackie – Kotlina Sandomierska, Oświęcimska, Brama Krakowska
5. Sieć wodna
Cechy sieci hydrograficznej Polski: obszar Polski należy prawie całkowicie do zlewiska M. Bałtyckiego (99,7%); zlewisko M. Czarnego (0,2%) – Strwiąż, Orawa; zlewisko M. Północnego (0,1%) – Orlica, Izera; Asym