Budżet

Budżet państwa Brunej na rok 2008
Deficyt budżetowy wynosi 30 mln zł, czyli wydatki budżetowe przewyższają przychody budżetowe o kwotę 30 mln zł.

Lp. Wydatki budżetowe Kwota
1. Utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa 10 mln zł
2. Zadania wykonywane przez administracje rządową 6 mln zł
3. Funkcjonowanie sadów i trybunałów 15 mln zł
4. Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego 21 mln zł
5. Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego 19 mln zł
6. Środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej 9 mln
7. Subwencje dla partii politycznych 2mln zł
8. Dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami 10 mln zł
9. Obsługa długu publicznego 8 mln zł

Suma wydatków budżetowych
100 mln zł

Budżet państwa Brunej na rok 2008
Budżet zrównoważony, czyli taki gdzie wydatki budżetowe równoważą się z dochodami budżetowymi.
Lp. Dochody budżetowe Kwota
1. Podatki 20 mln zł
2. Opłaty 5 mln zł
3. Cła 10 mln zł
4. Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa 5 mln zł
5. Wpłaty z tytułu dywidendy 10 mln zł
6. Wpłaty z zysku Narodowego Banku Brunej 2 mln zł
7. Wpłaty nadwyżek dochodów własnych państwowych jednostek budżetowych, nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych 3 mln zł
8. Dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe 4 mln zł
9. Dochody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa 2 mln zł
10. Odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych 4 mln zł
11. Odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa 2 mln zł
12. Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych 1 mln zł
13. Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, nie stanowiące dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych 4 mln zł
14. Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa 2 mln zł

Dochody budżetowe łącznie
70 mln zł

Lp. Wydatki budżetowe Kwota
1. Utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa 8 mln zł
2. Zadania wykonywane przez administracje rządową 5 mln zł
3. Funkcjonowanie sadów i trybunałów 8 mln zł
4. Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego 15 mln zł
5. Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego 14 mln zł
6. Środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej 6 mln zł
7. Subwencje dla partii politycznych 1 mln zł
8. Dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami 10 mln zł
9. Obsługa długu publicznego 3 mln zł

Suma wydatków budżetowych
70 mln zł

Wykres nr 1 przedstawia procentowy udział poszczególnych dochodów budżetowych.

Wykres nr 2 przedstawia procentowy udział poszczególnych wydatków budżetowych.

Pytanie nr 2.
Odpowiedz na pytanie co to jest deficyt budżetowy?
Deficyt budżetowy - występuje gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa.
Powszechnie uważa się deficyt budżetowy za podstawowe kryterium oceny prowadzonej polityki budżetowej. Zwiększenie deficytu traktuje się jako przejaw rozluźnienia polityki budżetowej, a wiec zjawisko negatywne, zagrażające stabilizacji makroekonomicznej, natomiast zmniejszenie deficytu jako wyraz utwardzenia tej polityki, zwiększenia jej restrykcyjności zapewniające umocnienie stabilizacji.

Pytanie nr 3.
Wskaż jaka jest różnica pomiędzy subwencją, a dotacją.
SUBWENCJA DOTACJA
Subwencja (łac. subventio - zapomoga) ? jest to nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo podmiotom (np. jednostkom samorządu terytorialnego, prywatnym przedsiębiorstwom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym) dla poparcia ich działalności. Subwencja budżetowa przyznawana jest metodą obiektywną wynikającą wyliczeń i z obowiązku nałożonego przez przepis prawny.
Wyróżnia się:
? subwencje ogólne - to pomoc finansowa udzielana przez państwo innym podmiotom na podstawie kryteriów obiektywnych np. liczby mieszkańców
? subwencje przedmiotowe - to bezzwrotna pomoc finansowa przeznaczana na realizację konkretnych zadań np. dopłata do kredytów dla rolników, dopłata do czynszów komunalnych itp. (tzn. na konkretny cel ? celowość wydatkowania przyznawanych przez państwo środków)
Dotacja jest to bezzwrotna pomoc finansowa udzielana przedsiębiorcom, instytucjom, organizacjom. Jest to wyrównanie przez państwo rentowności niektórych gałęzi działalności gospodarczej, za pomocą wypłaty środków pieniężnych.
Dotacjami są, podlegające szczególnym zasadom rozliczania, wydatki budżetu państwa. Dotacja budżetowa przyznawana jest metoda uznaniową w drodze decyzji organu kompetentnego. Może być uzależniona od spełnienia określonych warunków.
Dotacje dzieli się na :
? podmiotowe, o charakterze ogólnym, przeznaczone dla konkretnych jednostek
? przedmiotowe, o charakterze ogólnym lub szczególnym na finansowanie konkretnych zadań (dotacje celowe)
Można wyróżnić dotacje na wydatki bieżące, dodatkowe(np. na festiwal) oraz na inwestycje, a także na zadania własne, powierzone i zlecone. Warto dodać iż dotacje celowe nie mogą zostać przeznaczone na inny cel niż zostały przeznaczone.

Pytanie nr 4.
Wyjaśnij pojecie długu publicznego.
Dług publiczny obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych (administracja rządowa i samorządowa, sądy, trybunały, państwowe szkoły wyższe, ZUS, KRUS, NFZ) ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora (skonsolidowane zadłużenie brutto), zaciągnięte z następujących tytułów:
1. papiery wartościowe opiewające wyłącznie na świadczenia pieniężne (poza papierami udziałowymi),
2. pożyczki (w tym papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona),
3. kredyty,
4. przyjęte depozyty,
5. zobowiązania wymagalne (tzn. zobowiązania, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione lub umorzone).
Definicja długu publicznego zawarta jest w art. 10 ustawy o finansach publicznych, a brzmi on następująco:
art. 10
1. Przez państwowy dług publiczny rozumie się wartość nominalną zadłużenia jednostek
sektora finansów publicznych ustaloną po wyeliminowaniu wzajemnych
zobowiązań pomiędzy jednostkami tego sektora.
2. Przez dług Skarbu Państwa rozumie się wartość nominalną zadłużenia Skarbu
Państwa.

Pytanie nr 5.
Opracuj na wykresie w jaki sposób pokryjesz deficyt budżetu swojego państwa?

Deficyt budżetu państwa może zostać pokryty przychodami pochodzącymi z:
- sprzedaż skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym lub zagranicznym
- kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych
- pożyczek
- prywatyzacji majątku skarbu Państwa
- nadwyżek budżetu państwa z lat ubiegłych

Ja swój deficyt budżetowy wynoszący 30 mln zł postanowiłam pokryć w następujący sposób:

Pytanie nr 5.
Wskaz czy w Polsce obecnie są opracowywane budżety zrównoważone? Czy były ewentualnie kiedyś takie budżety opracowywane?
Głównym źródłem wpływów fiskalnych są podatki, zaś głównymi pozycjami wydatków są nakłady, m.in. na obronę narodową, oświatę, kulturę, służbę zdrowia itp.
W teorii ekonomii przeplatają się dwa skrajne podejścia do problematyki równoważenia budżetu państwa. Przedstawiciele ekonomii neoklasycznej stoją na stanowisku, że budżet państwa powinien być zrównoważony. Ich zdaniem, w zdrowej gospodarce nie należy wydawać więcej niż wynoszą dochody danego podmiotu gospodarczego. Zasadę równoważenia budżetu państwa zakwestionował J.M. Keynes, stając na czele nurtu, który przyjęło nazywać się keynesowskim. Keynes przyjął założenie, że w gospodarce rynkowej występuje zjawisko niedostatecznego popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego w stosunku do dużych możliwości podaży dóbr. Wnioskował, na tej podstawie, że w takich warunkach deficyt budżetowy, finansowany długiem publicznym, może być źródłem dodatkowego popytu wpływającego korzystnie na wzrost Produktu Krajowego Brutto.
Analizując sytuację budżetową w Polsce od roku 1989, rozpoczynającego proces transformacji systemowej, można zaobserwować zmiany w polityce podejścia do równo?ważenia budżetu. Koncepcja klasyków ekonomii była bliska rządzącym w latach 1989-90. Kryzys, który nastąpił w 1991 r. zmienił zapatrywania na problem deficytu. Trochę pod przy?musem, porzucono dogmat o zrównoważeniu budżetu. Ze względu na utrzymujący się od tego czasu deficyt budżetowy i rosnące koszty obsługi długu publicznego (szczególnie wewnętrznego), siłą rzeczy nastąpił powrót do założeń polityki budżetu zrównoważonego. Niestety z uwagi na brak ekonomicznych możliwości doprowadzenia do równowagi w budżecie, główny wysiłek kładziony jest na utrzymywanie tzw. bezpiecznego poziomu nierównowagi, tj. granicy 3% PKB, wynikającej z postanowień Traktatu z Maastricht.
W tej chwili głównym celem polityki gospodarczej jest redukowanie deficytu budże?towego i równoważenie sytuacji finansowej. Główny ciężar kładziony jest nie na wy?ko?rzystanie deficytu budżetowego do dynamizowania gospodarki lecz na równowagę budżetową.

Wysokość deficytu budżetowego w Polsce i na świecie
Budżety większości państw świata zakładają deficyt rzędu paru procent (jednak rzadko powyżej 5%). Zgodnie z kryteriami konwergencji, deficyt budżetowy państw ubiegających się o wejście do strefy Euro powinien być niższy niż 3% PKB. W Polsce w 2003 r. deficyt budżetowy wyniósł 4,1% PKB, według planów rządu ma być stopniowo obniżany, do 1,5% PKB w 2007 r.
Zmiany zachodzące w Polsce od 1989 r., zwłaszcza w pierwszych latach okresu transformacji, miały wpływ na stan finansów publicznych i doprowadziły do zjawiska określanego czasem mianem kryzysu budżetu państwa. W największym stopniu wpłynęły na to następujące czynniki:
1. głęboka recesja gospodarcza i spadek dochodu narodowego budżetu państwa;
2. spadek wydajności finansowej systemu dochodów budżetowych mierzony jako stosunek dochodów budżetowych do dochodu narodowego;
3. wzrost wydatków budżetowych, zwłaszcza wydatków socjalnych (m.in. związanych ze wzrostem bezrobocia, a także ze wzrostem liczby emerytów i rencistów) oraz wydatków związanych z obsługą krajowego długu publicznego i zadłużenia zagranicznego. I tak np. spadek produkcji przemysłowej o 24% w 1990 r. i o 12% w 1991 r. (a także spadek dochodu narodowego odpowiednio o 11,6% i 7,6%) doprowadziły do obniżenia się dochodów budżetowych.
Na malejącą wydajność dochodów budżetowych wpłynęły także następujące czynniki:
1. spadek rentowności przedsiębiorstw z 39,4% w 1990 r. do 4,8% w 1991 r. i 2,2% w 1992 r. doprowadził do poważnego zmniejszenia zdolności podatkowej podmiotów gospodarczych. Tak gwałtowne obniżenie rentowności było w znacznej mierze skutkiem
restrykcyjnej polityki fiskalnej, która doprowadziła do głębokiego spadku popytu krajowego.
2. szeroki zakres ulg i zwolnień podatkowych dotyczących sektora prywatnego sprawił, że mimo wzrastającej roli w gospodarce tego sektora jego udział w tworzeniu dochodów budżetowych był relatywnie niewielki.
3. duża skłonność przedsiębiorstw prywatnych do unikania opodatkowania podatkiem dochodowym m.in. przez:
? nie ujawnianie części uzyskiwanych dochodów;
? manipulowanie wysokością i strukturą kosztów umożliwiające przerzucanie w koszty części zysków oraz części konsumpcji właścicieli;
? zatrudnianie części pracowników ?na czarno?, mające na celu uniknięcie bardzo wysokich składek ZUS.
Deficyt budżetowy Polski w zeszłym roku obniżył się do 2,5 % PKB, po raz pierwszy od lat schodząc poniżej poziomu 3 %, uznanego za bezpieczny z punktu widzenia zdrowia finansów publicznych - wynika z danych ogłoszonych przez Eurostat, urząd statystyczny Unii Europejskiej. Postęp jest znaczący. W 2004 roku nadwyżka wydatków nad wpływami budżetowymi odpowiadała 3,9 procent wartości tego wszystkiego co Polska wytworzyła w ciągu roku.
Jednak sukces może być jedynie przejściowy. Od marca 2007 roku Eurostat przestanie zaliczać środki gromadzone w II filarze emerytalnym do systemu finansów publicznych, uznając, że są to prywatne oszczędności obywateli. W efekcie deficyt może znowu przekroczyć krytyczny poziom 3 procent PKB. Aby temu zapobiec konieczne będzie podjęcie starań o zwiększenie dochodów kasy państwowej, a przede wszystkim, co jest bardziej realne, ograniczenie wydatków.
Potrzeba wprowadzenia oszczędności staje się tym bardziej nagląca, że po roku przerwy znowu zaczął rosnąć dług publiczny w stosunku do rozmiarów dochodów społeczeństwa. Zadłużenie sektora publicznego, do którego wchodzą obok administracji rządowej i funduszy celowych, takich jak Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Narodowy Fundusz Zdrowia, samorządy terytorialne, zwiększyło się w 2005 roku do 42,5 procent produktu krajowego brutto z 41,9 procent rok wcześniej. Przy tym w wyliczeniach tych, zgodnych z metodologią unijną, nie uwzględnione zostały potencjalne wypłaty z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa. Gdyby objęte nimi kredyty nie zostały spłacone państwo musiałoby przejąć zobowiązania, co powiększyłoby dług publiczny.
W systemie finansów publicznych istnieją jednak zabezpieczenia uniemożliwiające nadmierne zadłużenie się. Najważniejsza jest bariera 60 procent wartości długu w stosunku do PKB, po przekroczeniu której istnieje konstytucyjny obowiązek zrównoważenia budżetu, co prowadziłoby do drastycznego cięcia w wydatkach. Konieczność zrównoważenia budżetu wyklucza możliwość jakiegokolwiek niedoboru w kasie państwowej.
Deficyt budżetowy poniżej 3 procent produktu krajowego brutto i dług publiczny poniżej 60 procent PKB są także, obok niskiej inflacji i niskich stóp procentowych oraz stabilnego kursu walutowego, warunkiem przystąpienia do strefy euro. Nie są to jednak sztuczne kryteria wymyślone w związku z wprowadzeniem wspólnej europejskiej waluty. Ich spełnienie stworzy warunki do szybkiego, a przy tym trwałego wzrostu krajowej gospodarki.


Źródła informacji:
- Internet