Cele i zadania obrony cywilnej

Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy, urządzeń użytku publicznego, dóbr kultury oraz ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny, a także współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych, zagrożeń środowiska naturalnego jak i usuwanie ich ewentualnych skutków i to są jej główne cele z których ma obowiązek się wywiązywać.
Natomiast zadania obrony cywilnej są niezwykle zróżnicowane i należą do nich

działalność planistyczna i prace organizacyjne związane z obroną ludności cywilnej,
działalność szkoleniowa i upowszechniająca tematykę z zakresu obrony cywilnej, w zakładach pracy i szkołach,
przygotowanie społeczeństwa do powszechnej samoobrony,
współdziałanie w zwalczeniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska,
wykrywanie zagrożeń, ostrzeganie i alarmowanie,
przeprowadzanie w razie potrzeb ewakuacji ludności,
przygotowanie budowli ochronnych (schrony),
organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych zapewnienie doraźnych lokali i pomieszczeń oraz zaopatrywanie poszkodowanej ludności w podstawowe artykuły,
zabezpieczenie dóbr kultury, ważnej dokumentacji i urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego,
doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej, w tym pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej,
zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia w czasie wojny
pomoc w zaprowadzeniu porządku w strefach dotkniętych klęskami
ratowanie żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania (lekarstwa, odzież)
pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku na obszarach dotkniętych klęskami,
doraźna pomoc w pochówku zmarłych.

W sprawach obrony cywilnej nadrzędnym organem administracji państwowej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju, który podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji i jest powoływany przez premiera, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, do zadań Szefa Obrony Cywilnej Kraju należy między innymi:

wytyczanie kierunków oraz plany rozwoju obrony cywilnej państwa,
uzgadnianie z Szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego projekty planu obrony cywilnej państwa,
określanie zasady opracowywania planów obrony cywilnej województw, gmin i zakładów pracy,
określanie zasady organizacji i prowadzenia ćwiczeń obrony cywilnej,
organizowanie i prowadzenie kontroli realizacji zadań obrony cywilnej przez terenowe organy ogólnej administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz przez zakłady pracy,
sprawowanie bezpośredniego kierownictwa nad akcjami ratunkowymi, które wymagają organizowania kierownictwa regionalnego lub krajowego, z uwagi na zasięg terytorialny lub zaangażowanie sił.

Polska pracuje obecnie nad przygotowaniem systemu gotowości cywilnej, by sprostać każdej sytuacji kryzysowej. Wymaga to ram prawnych umożliwiających prowadzenie efektywnych działań w sytuacji katastrofy i kryzysu, jak również w czasie wojny.