Obrona cywilna

OBRONA CYWILNA

Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturach i formach działania. Jest zespolona ze wszystkimi szczeblami administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi (niezależnie od osobowości prawnej), organizacjami społecznymi oraz z całym społeczeństwem. Siłą obrony cywilnej jest jej powszechność, oznacza to, że wszyscy obywatele naszego kraju uczestniczą w ochronie grup ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia.
Podstawy prawne funkcjonowania OC w Rzeczpospolitej Polskiej.
Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej określa międzynarodowe prawo wojenne, zwłaszcza Protokół dodatkowy I z 1977 r. do Konwencji Genewskich z 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, ratyfikowany przez Polskę dopiero 19 września 1991 r. jako 110 państwo, mimo że była jego współautorem i współinicjatorem.
Organizację oraz zasady przygotowania i realizację zadań obrony cywilnej regulują wewnętrzne przepisy każdego kraju. Normy międzynarodowego prawa wojennego mają zastosowanie przede wszystkim w okresie trwania konfliktu zbrojnego.
Wg. obowiązujących w Polsce unormowań prawnych, obrona cywilna jest elementem systemu obronnego kraju i stanowi kompleks przedsięwzięć:
• o charakterze planistycznym,
• organizacyjnym, szkoleniowym,
• inwestycyjnym,
• materiałowo – technicznym i
• zaopatrzeniowym.
Przedsięwzięcia te są realizowane przez organa administracji rządowej i samorządowej oraz jednostki organizacyjne.
Podstawowe cele i główne zadania OC w czasie pokoju i w okresie wojny
Celem obrony cywilnej jest:
• ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury,
• ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny,
współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych, zagrożeń środowiska i w usuwaniu ich skutków.
Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju
• planowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony przed skutkami działań zbrojnych zarówno ludności, jak i zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury
• wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i alarmowania ludności
• przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie ich w gotowości do użycia
• gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności
• wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju zagrożeń
• systematyczne szkolenie w zakresie OC:
a. kadr kierowniczych administracji rządowej i samorządowej,
b. formacji OC
c. ludności w ramach powszechnej samoobrony
• współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, oraz usuwanie ich skutków
Zadania obrony cywilnej w czasie wojny
• organizuje ewakuację ludności, zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia
• organizuje i prowadzi akcję ratunkową, udziela pomocy medycznej poszkodowanym
• organizuje pomieszczenia i zaopatrzenie dla poszkodowanej ludności
• zaopatruje ludność w sprzęt i środki ochrony indywidualnej
• prowadzi likwidację skażeń i zakażeń
• pomaga w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami
• pomaga w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej
• pomaga w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania
Najbezpieczniejszym sposobem ochrony przed zatruciem się toksycznymi środkami trującymi i gazami bojowymi, jest użycie maski przeciwgazowej.
Tabela 1. Metody doboru maski MT 213/2
Wysokość twarzy.
Odległość w lini prostej
\od podbródka do wgłębienia nosowo-skroniowego Obwód twarzy po linii owalnej poprzez uszy, podbródek oraz
ponad brwiami Rozmiar maski
powyżej 127 mm powyżej 605 mm 1
od 116mm do 127mm 2
poniżej 605 mm 3
poniżej 116 mm 4

Jednym z wielu zadań obrony cywilnej jest ostrzeganie i alarmowanie. Działa w ramach powszechnego systemu wczesnego ostrzegania i alarmowania. Podstawę stanowią syreny umiejscowione w obiektach Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej oraz w zakładach pracy. Najczęściej syreny włączane są elektronicznie ze stanowisk kierowania obroną cywilną.
Jednym z przedsięwzięć obrony cywilnej jest instalowanie systemów alarmowych, które mogą ostrzegać ludność przed grożącym niebezpieczeństwem z powietrza oraz skażeniem promieniotwórczym i chemicznym w celu umożliwienia jej ukrycia się w przygotowanych budowlach lub pomieszczeniach ochronnych. Do ogłaszania (odwoływania) alarmów wykorzystuje się następujące urządzenia:
1. systemy alarmowe miast,
2. centralną oraz regionalne rozgłośnie Polskiego Radia i ośrodki Telewizji Polskiej,
3. radiowęzły radiolinii przewodowej,
4. syreny nie włączone do miejskich systemów alarmowych (syreny zakładów pracy, straży pożarnej itp.)
Sygnały alarmowe przekazywane zastępczymi środkami alarmowymi (dzwony, syreny ręczne, gongi, buczki itp.) ustala właściwy terenowy szef obrony cywilnej.
Po usłyszeniu sygnału alarmu powietrznego
1. Osoby znajdujące się w domu powinny:
• ubrać się;
• wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne i gazowe oraz wygasić ogień w piecu;
• zamknąć okna i zabezpieczyć mieszkanie;
• zabrać dokumenty osobiste, zapas żywności, indywidualne środki ochrony przed skażeniami, środki opatrunkowe oraz w miarę potrzeb i możliwości latarkę elektryczną, koc, odbiornik radiowy (na baterie) itp;
• zawiadomić o alarmie sąsiadów (mogli nie usłyszeć sygnału alarmowego);
• pośpiesznie udać się do najbliższego schronu lub ukrycia.
2. Osoby znajdujące się w zakładzie pracy, szkole lub miejscu publicznym powinny:
• przerwać pracę (wyłączyć maszyny i urządzenia), naukę, udział w imprezie, podróż;
• udać się do najbliższego schronu lub ukrycia;
• pomagać słabszym, chorym, ułomnym;
• podporządkować się ściśle poleceniom służb porządkowych (obrony cywilnej).
3. Prowadzący pojazdy mechaniczne lub konne powinni je zatrzymać. Pojazdy należy ustawić tak, aby nie blokowały ciągów komunikacyjnych i wejść do ukryć. Obsługa pojazdów i pasażerowie udają się do najbliższego ukrycia, z pojazdów konnych należy wyprząc konie i uwiązać je za trwałymi osłonami.

Po usłyszeniu uprzedzenia o zagrożeniu skażeniami lub zakażeniami należy:
• sprawdzić posiadane indywidualne środki ochrony;
• sprawdzić zabezpieczenie posiadanych zapasów żywności i wody;
• sprawdzić szczelność przygotowanych pomieszczeń dla ludzi i zwierząt;
• jeśli nie ma innych zaleceń - udać się do pomieszczeń ochronnych (ukryć);
• przestrzegać ogłaszanych zarządzeń oraz wykonywać polecenia organów obrony cywilnej.