Demokracja

Demokracja (z gr. demos - lud, cratos - władza) jest formą ustroju państwa, w której obywatele tego państwa sprawują rzędy bezpośrednie lub za pośrednictwem wybranych przedstawicieli.

Rozwój demokracji
Demokracja ateńska - władze mieli tylko rodowici mieszkańcy Aten, mężczyźni powyżej 20-stego roku życia.
Republika rzymska - (arystokratyczna) - najważniejszą role w państwie odgrywali członkowie starszych rodów patrycjuszowskich, którzy pełnili główne urzędy i wchodzili w skład senatu.
Wspólnoty wczesnochrześcijańskie - wybory biskupów, diakonów, przez członków wspólnoty, równość wszystkich wobec Boga.
Demokracja plemienna - główna rola - wiec, czyli zebranie dorosłych obywateli plemienia orzekające o najważniejszych sprawach.
Demokracja szlachecka (stanowa) - tylko szlachta miała pełnie praw politycznych i ekonomicznych w RP, reszta odgrywała rolę drugoplanowe.
Demokracja burżuazyjna - czołowe zasady - prawa obywatelskie (deklaracja niepodległości w USA - 1776 r. oraz deklaracja praw człowieka i obywatela 1789 r.) Po raz pierwszy podstawą polityki stała się konstytucja. Istotnym elementem był również system reprezentacji (teraźniejszy ustrój).

Fundamentalne zasady demokracji
Zasada suwerenności narodu - podmiotem władzy jest naród, który rządzi za pośrednictwem swoich przedstawicieli.
Zachowanie praw mniejszości - np. prawo do zachowania odrębności kulturowej, religijnej itp.
Podział i równowaga władz - rozdzielenie władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej, stworzenie mechanizmów pozwalających na wzajemne kontrolowanie się.
Konstytucjonalizm i praworządność - ustrój oparty na konstytucji.
Pluralizm - (społeczny, ekonomiczny, polityczny) - zasada wyrażania swoich poglądów.

Podstawowe wartości demokracji: wolność, równość, sprawiedliwość.

System demokratyczny - zapewnia obywatelom szeroki wybór możliwości uczestnictwa w życiu publicznym.

Bezpośrednie formy demokracji - referendum, plebiscyt, inicjatywa ludowa, veto ludowe, samorządność.

Podrzędne formy demokracji - system przedstawicielski, przynależność do organizacji społecznych, politycznych, inicjatywy obywatelskie.

Inne formy
Bezpośrednie formy wyrażania sprzeciwu lub poparcia w postaci zgromadzeń.
Pośrednie formy wyrażania sprzeciwu lub poparcia - list otwarty (publikowanie na łamach prasy, nie tylko do adresata ale również do opinii publicznej), plebiscyt.

Najczęściej łamane prawa i wolności człowieka należą
Prawo do życia, wolność od tortur, prawo do prywatności, wolność myśli i sumienia, wolność zrzeszania się.
Prawa konstytucyjne w RP - prawa człowieka, prawa wolności.

W przypadku wolności konstytucyjnych obowiązuje zasada, że to co nie jest zabronione jest dozwolone.

W zakres praw jednostki wchodzą m.in. - wolność i prawo osobiste, praw polityczne, wolności i prawa ekonomiczne, socjalne, kulturalne, polityczne, osobiste.

Obowiązki obywatelskie (nakazy konstytucyjne dotyczące obywateli) - poszanowanie praw, przestrzeganie prawa, ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych (podatki), obowiązek wierności RP, obowiązek obrony kraju. Te obowiązki stają się cnotami obywatelskimi.

Wzory obywatelskiego działania m.in. dyscyplina wewnętrzna, tolerancja, krytycyzm, odpowiedzialność za słowa oraz uspołecznienie.

Kultura polityczna - wiedza o zjawiskach dotyczących polityki państwa itp. Zdolność do ocen zjawisk politycznych, formowania sądów dotyczące działalności rządu, polityków oraz wzory zachowań politycznych.

Rodzaje kultury politycznej
zaściankowa - zainteresowanie polityczne jednostki ograniczone do grup społecznych na niewielkich obszarach.
podporządkowana - interesowanie się funkcjonowania systemu politycznego, podporządkowując się decyzją władz.
uczestnictwa - wiedza na temat funkcjonowania państwa i uczestniczenie w życiu publicznym, wyrażanie własnych osądów, poglądów.

Podstawowe zagrożenia dla demokracji - dyktatura większości, nietolerancja, anarchia, patologia władzy, demokracja narzucona, autorytaryzm i totalitaryzm, bierność społeczna, problemy ekonomiczne.