Aleksander Fredro

Urodził się w Surochowie koło Jarosławia w bogatej rodzinie szlacheckiej (niegdyś senatorskiej). Do Beńkowej Wiszni rodzice Aleksandra Fredry sprowadzili się w 1797r. Nauki pobierał w domu rodzinnym, nigdy nie uczęszczał do szkół publicznych. 12 stycznia 1806r. w pożarze dworu w Beńkowej Wiszni zginęła jego matka, Marianna Fredrowa. Ojciec, Jacek hrabia Fredro wraz z dziećmi przeniósł się do Lwowa.

Dalsze koleje losu przyszłego pisarza były następujące:

- w 1809r. (w wieku 16 lat) zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, później był w wojsku Napoleona,

- w 1812r. wziął udział w wyprawie Napoleona na Moskwę (otrzymał wówczas Złoty Krzyż Virtuti Militari),

- w latach 1813-1814 przebył całą kampanię napoleońską jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza,

- w 1814r. został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej,

- w 1815r. po abdykacji Napoleona, wrócił do domu i gospodarował w rodzinnym majątku Beńkowa Wisznia. Opuszczając Paryż po klęsce Napoleona, Aleksander hr. Fredro napisał: Wyjechaliśmy razem, z odmiennych pobudek: Napoleon na Elbę, ja zasię do Rudek.
wstąpił do lubelskiej loży wolnomularskiej,

- w 1818r. mając 25 lat, napisał pierwszą ważną komedię, "Pana Geldhaba". Sztuka, napisana z dużym humorem i wdziękiem, opowiada o perypetiach młodego szlachcica, starającego się o rękę córki tytułowego dorobkiewicza, usiłującego jednocześnie wydać ją za księcia. Sztuka została wystawiona w 1821r.,

- 8 listopada 1826r. po jedenastu latach starań, poślubił w kościele w Korczynie właścicielkę Zamku w Odrzykoniu Zofię z Jabłonowskich Skarbkową (rozwiedzioną z hrabią Stanisławem Skarbkiem, przyszłym fundatorem lwowskiego teatru, w którym Fredro wystawiał swoje komedie),

- w 1828r. po śmierci ojca, przejął i pomnożył odziedziczony majątek. Był już wtedy autorem kilkunastu komedii,

- od 1829r. był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk,

- w 1832r. przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji,

- w 1846r. po 18 latach pobytu na wsi Fredrowie zakupili we Lwowie dworek z ogrodem na Chorążczyźnie, w którym zamieszkali,

- w rewolucyjnym roku 1848 był członkiem lwowskiej Rady Narodowej,

- w latach 1850-1855 (z niewielkimi przerwami) przebywał po raz drugi we Francji, gdzie po powstaniu węgierskim znalazł schronienie jego syn Jan Aleksander Fredro (także komediopisarz lecz niższego lotu),

- od 1861r. był posłem do Sejmu Krajowego, czynił starania o budowę w Galicji pierwszej linii kolejowej, organizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności,

- od 1873r. był członkiem Akademii Umiejętności,

- zmarł we Lwowie 15 lipca 1876r. został pochowany w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach koło Lwowa,

- w latach 70. XX wieku wrocławski znawca i miłośnik twórczości Fredry, profesor Bogdan Zakrzewski odwiedzając Rudki miał skraść z grobowca poety jeden z palców jego szkieletu; kości te zamurowano w ścianie kościoła św. Maurycego we Wrocławiu.

Aleksander Fredro był człowiekiem pełnym wewnętrznych sprzeczności: aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, szukał zarazem samotności i przejawiał skłonność do mizantropii. Ostatnie lata życia, naznaczone chorobami, spędził z dala od świata w ścisłym gronie rodzinnym.

Był autorem komedii obyczajowych z życia szlachty, głównie prowincjonalnej. Pisywał również wiersze, poematy, aforyzmy. Debiutował w 1817r. jednak pozostał obcy problemom romantyzmu. Naraziło go to na ostre ataki ze strony Seweryna Goszczyńskiego i Leszka Dunina Borkowskiego, w wyniku których przestał pisać na 18 lat. Wychowany w tradycjach oświecenia był bliski L. Sterne'owi.

W swych komediach Fredro ukazał mistrzostwo w charakterystyce bohaterów, kształtowaniu akcji i giętkości języka. Do utworów wprowadzał akcenty humorystyczne i elementy komiki ludowego teatru, ówcześnie właściwe tylko farsie. Utwory Fredry weszły na stałe do kanonu polskiej literatury i teatru. Jego bajki, jak np. "Małpa w kąpieli", "Zupa na gwoździu" czy "Paweł i Gaweł" są lekturami literatury dziecięcej.

Etapy jego edukacji:
I - Nauka w domu (pod okiem guwernera) polegała na pamięciowym opanowywaniu wiedzy książkowej. "W młodych latach nie okazywałem zdolności do nauki"
II - Szkoła życia - nabieranie doświadczenia życiowego. "Odtąd zaczęła się dla mnie szkoła świata, najpraktyczniejsza, najbardziej urozmaicona"