Problem bezrobocia

BEZROBOCIE stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno-gospodarczych. Jest od dawna przedmiotem zainteresowania socjologów i psychologów, ponieważ ze względu na swoje następstwa jest poważnym problemem społecznym. Socjologowie i psychologowie skupiają swoją uwagę na konsekwencje tego zjawiska. Bezrobocie w Polsce zbliżyło się do poziomu 3 mln. osób, tj. 16% ludności aktywnej zawodowo. Jest to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia. Natomiast według Międzynarodowej Organizacji Pracy, której definicję bezrobocia honorują badania statystyczne prowadzone w krajach Europy w ramach systemu Eurostat, osoba bezrobotna to ta, która w tygodniu, w którym przeprowadzono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę. Bezrobocie można rozpatrywać w skali makro i mikro. Z bezrobociem w skali makro mamy do czynienia w sytuacji, gdy na określonym obszarze geograficznym znaczna liczba osób zdolnych do podjęcia pracy pozostaje poza zatrudnieniem. Natomiast bezrobociem w skali mikro jest utrata pracy z powodu braku kwalifikacji lub innych umiejętności pozwalających objąć i utrzymać stanowisko.
Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo( to jest zdolnych w prawnie określonych warunkach do podjęcia pracy). Ta ostatnia grupa obejmuje wszystkich zdolnych do pracy w wieku od 15 do 65(kobiety do 60) roku życia- to znaczy także bezrobotnych. Osoby nieosiągające lub przekraczające wymienione granice wieku stanowią odrębne kategorie, niezwiązane z pojęciami bezrobocia.
Przyczyną dużego wzrostu bezrobocia stała się recesja ekonomiczna, a także wprowadzenie nowych technologii oszczędzającej pracę ludzką, niedostosowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do tych technologii, restrukturyzacja przemysłu, zmiany w organizacji pracy. Obecnie w procesach produkcji większość stanowisk pracy zastępowana jest przez pracę komputerów i maszyn. W związku z tym liczba miejsc pracy została znacznie ograniczona. Za główną przyczynę bezrobocia w Polsce uważa się nałożenie nowych stosunków rynkowych na starą strukturę gospodarczą i rządzącą w niej mechanizacji. Związane z tymi czynnikami ograniczenia tych zjawisk pracy utrudnia zmniejszania bezrobocia i czyni je zjawiskiem trwałym. Przyczynami bezrobocia są również, ograniczenie produkcji, likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, trudności mieszkaniowe, przenoszenie zakładów do innego regionu, itp.
Skutkami bezrobocia dla większości ludzi bezrobotnych są : pogorszenie standardu życia, problemy z zagospodarowaniem wolnego czasu, izolacja społeczna, ograniczenie lub zaniechanie uczestnictwa w życiu kulturalnym i politycznym. Towarzyszy temu dyskomfort psychiczny, polegający często na poczuciu bezsilności. Następstwem trudności finansowych jest pozbawienie możliwości nabywania dóbr, które są symbolem statusu, co prowadzi samooceny. Skutkiem bezrobocia jest wzrost przestępczości i pogłębiający się niedostatek. Bezrobocie ma negatywne skutki dla społeczeństwa. Są nimi: duże koszty świadczeń socjalnych, niewykorzystane zdolności do pracy bezrobotnych, poczucie zagrożenia utratą pracy ludzi zatrudnionych i zwiększenie się zjawisk niepożądanych (np. alkoholizm, narkomania, przestępczość, samobójstwa, kradzieże, rozwody itp.).
Bezrobocie w Polsce można nazwać zjawiskiem masowym, ponieważ ciągle ono wzrasta. Wielu ludzi codziennie traci prace i niema szansy zdobycia nowej pracy. Politycy obiecują, że znajdą sposoby przeciwdziałające bezrobociu (szczególnie przed wyborami), jednak to są tylko słowa, które w dużej mierze nie zamieniają się na czyny. W dzisiejszych czasach, przy tak dużym bezrobociu panuje ?rynek pracodawcy?, a nie ?rynek pracownika?.

W zależności od przyczyn występowania wyróżnia się:
? bezrobocie strukturalne, wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może również z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy
? bezrobocie technologiczne wynika z postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadząc do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia,
? bezrobocie koniunkturalne wywoływane jest spadkiem popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw. Poziom popytu jest poddany stałym wahaniom cyklu koniunkturalnego, jakim podlega gospodarka. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego
? bezrobocie frykcyjne jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; dotyczy ludzi zmieniających zawód, pracę, przenoszących się do innej miejscowości;
? bezrobocie sezonowe jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych
W zależności na formę występowania wyróżnia się:
? bezrobocie krótkookresowe - do 3 miesięcy bez zatrudnienia.
? bezrobocie średniookresowe - od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia.
? bezrobocie długookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, ponieważ dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje zmniejszenie szans na ponowne zatrudnienie.
? bezrobocie ukryte to pewna - nieokreślona - liczba osób, które w myśl ustawy nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne, albo wykonywana przez nich praca nie jest niezbędna z punktu widzenia zatrudniającego. Występuje głównie na wsi (nadmiar rąk do pracy, dawniej - przerost administracji).
? bezrobocie rejestrowane to liczba osób bezrobotnych, czyli posiadających określone w ustawie cechy i zarejestrowanych w urzędach pracy.

Bezrobocie w Polsce pojawiło się w wyniku transformacji ustrojowo systemowej zapoczątkowanej na przełomie lat 1989-1990. Większość Polaków zjawisko bezrobocia uznało za zupełnie nowe i zaskakujące. Nagle okazało się, że nie każdy, kto chce pracować może znaleźć zatrudnienie. W krajach wysoko rozwiniętych bezrobocie jest klasycznym problemem globalnym. Ponadto doświadczenia tych państw dowodzą, że zjawisko to będzie towarzyszyć nam już na zawsze. Na ogół uważa się, iż jest to jeden z największych problemów, dlatego też walkę z nim podejmują największe ekonomie. Pozostaje, więc tylko pytanie, jaka będzie skala bezrobocia, i jaka cenę będzie musiało zapłacić społeczeństwo za jego ograniczenie lub minimalizowanie jego skutków.
Lata 1929-33 to okres wielkiego kryzysu ekonomicznego. W obecnym czasie bezrobocie okazało się, zjawiskiem masowym, występującym w znacznie większej skali, niż w wyżej wymienionym okresie. Na dzień dzisiejszy, jest ono jednym z największych problemów społecznych, gdyż stanowi poważne zagrożenie ekonomiczne. Pod tym względem może być wielkim problemem dla gospodarki, co może prowadzić do zubożenia ludzkiego. Wszystko to łączy się z brakiem perspektyw życiowych, strachem i niemożnością poradzenia sobie w dalszym życiu. Należy pamiętać, że utrata pracy to nie tylko kłopoty finansowe, ale również moralne i psychiczne. Z uwagi na opisywany problem, każde racjonalnie rządzące państwo stara się troszczyć o swoje społeczeństwo poprzez rzetelną i skuteczną walkę z bezrobociem. W tym celu wyjaśnia się jego przyczyny, bada odmiany i opracowuje specjalne programy jego przeciwdziałania. Do dnia dzisiejszego światło dzienne ujrzały odpowiednie przepisy prawne, powstał też system urzędów pracy, których najważniejszym celem jest przeciwdziałanie bezrobocia i łagodzenie jego skutków. Z poważnych stwierdzeń można łatwo wywnioskować, iż walka z bezrobociem jest bardzo trudnym, długim i żmudnym procesem. Każde państwo musi podjąć się rozwiązania wielu problemów. Jednym z najważniejszych jest zakres instrumentów polityki rynku pracy.
Bezrobocie w naszym kraju jest bardzo zróżnicowane regionalnie. Najwyższy poziom bezrobocia jest w województwach warmińsko-mazurskie(prawie30%) zachodniopomorskie i lubuskie(około 27%). Wysoki poziom bezrobocia mają także województwa :dolnośląskie,pomorskie,opolskie,świętokrzyskie,i łodzkie.W województwie mazowieckim i małopolskim bezrobocie jest najniższe (około 14%) a to przedewszystkim dzieki dużej liczbie miejsc pracy w Warszawie i Krakowie. Najniższy poziom bezrobocia (10%) spotykamy w wielkich miastach.
Zjawisko bezrobocia pociąga za sobą negatywne konsekwencje społeczne i ekonomiczne.
pogarsza się sytuacja materialna bezrobotnych i ich rodzin,
bezrobotni podlegają procesom frustracji i degradacji społecznej co może być źródłem patologicznych zjawisk społecznych,
z makroekonomicznego punktu widzenia skutkiem bezrobocia są straty produkcji wynikłe z niepełnego wykorzystania siły roboczej,
straty budżetu państwa wynikłe z wypłacania zasiłków dla bezrobotnych, a także straty jakie ponosi budżet we wpływach podatkowych,
wzrasta przestępczość,
narastają niepokoje w społeczeństwie wywołane frustracjami, beznadziej-nością, strajkami,
niski poziom inwestycji.



W Suchedniowie, na terenach po Fabryce Urządzeń Transportowych, jest coraz mniej wolnych hal. Zaludniają się też tereny po Mesko w Skarżysku. Niewielkich firm, zatrudniających po kilkanaście osób, jest już bardzo wiele. Łącznie daje to wyraźną poprawę na rynku pracy.

W Kielcach coś się myśli w Skarżysku mniej inicjatyw, co stwierdzam na podstawie wiadomości przekazanej przez regionalną TV3 pt. ?Praca w kościele? informuje: - Bezrobotni wykorzystują każdy moment i każdą sytuację, by znaleźć wymarzone zajęcie. Szansą dla takich osób są z pewnością Letnie Targi Pracy, organizowane w parafii św. Józefa Robotnika w Kielcach. 40 pracodawców, agencje pośrednictwa, akademickie biura karier i instytucje szkoleniowe, było, w czym wybierać. W czerwcu, urzędy pracy w Świętokrzyskim zanotowały 85 tysięcy bezrobotnych. Najwięcej w powiatach: skarżyskim i koneckim.

Bogusław Ciok ? od kilku miesięcy zastępca dyrektora PUP w Skarżysku rozpowszechnia dobre informacje i przyjmuje postawę postępową, mówi: - A w tym roku nawet w letnich miesiącach poziom bezrobocia spada.

Ta postawa jest zorientowana w polityce zatrudnienia zarówno na przeszłość jak i na przyszłość, do gazety ?ED? mówi:- przyznaje, że od dłuższego czasu w powiecie nie było przypadku zwolnień grupowych, o jakich pracodawcy mają obowiązek informować Urząd Pracy. - Poza tym prowadzimy wiele szkoleń, pomagamy ludziom zdobyć nowe kwalifikacje. Jeśli mają zapewnienie, że po zyskaniu konkretnych umiejętności zdobędą pracę, wysyłamy ich na szkolenia, za które płaci urząd - wyjaśnia, Ciok.

Problem jest inny, PUP jako jednostka pracy służy jedynie planowanemu wydawaniu pieniędzy na akcje przeciwdziałania bezrobociu, z czego są małe efekty. Na 84 tysiące osób zameldowanych w powiecie skarżyskim ? 10 tysiącom ludzi brakuje pracy, co stanowi dalej około 30 procentową stopę bezrobocia.
Stary okręg przemysłowy, dla Skarżyszczan był źródłem zatrudnienia i trudno pogodzić się dzisiaj, że jest miejscem bezrobocia. Jest to rzecz niezmiernej wagi, bo przecież za kreowanie rozwoju lokalnego odpowiada władza lokalna. W rzeczywistości nie widać śladów walki z rodzącym się bezrobociem. Liczba bezrobotnych w Powiecie Skarżyskim od 1992 r. nie zmienia się i wynosi 10 tysięcy osób. Bezrobocie dla wiele rodzin to trwała wegetacja.

Czy będzie bezrobocie rosło? Pracujące jeszcze zakłady pracy, jak PKS, wyrabiają sobie dobrą pozycję do definitywnej upadłości. Inne dostosowują zatrudnienie do najniższych płac i ich los też jest niepewny. Władza lokalna w tym podupadającym podregionie, w którym bezrobocie osiągnęło 33 % nie reaguje skutecznie i słabo wpływa na łagodzenie i zmniejszania bezrobocia. A przecież do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym [ Art. 6. Ustawa o samorządzie]. I w tym znaczeniu władza gminna i powiatowa ma prawo do wprowadzenia skutecznych rozwiązań mających na celu wzrost gospodarczy miasta powiatowego. I zapewne byłoby inaczej, gdyby władze kolejnych kadencji w zasadniczych założeniach realizowały wspólny program rozwoju.

Złych przykładów jest wiele. Nowa władza mówi, że tamci byli niegospodarni. Inny przykład:, kiedy MESKO dokonało masowych zwolnień władza lokalna wykazywała troskę nie o sprawy ludzkie, lecz o redukcję należności podatkowych? Za majątek przedsiębiorstwa, którego zbycie nie pomogło pracownikom a nabycie nie uzdrowiło komunalnej gospodarki miasto wzbogaciło się o nieczynne aktywa majątkowe? Tych, co doprowadzili do tego stanu rzeczy, nieudolnych menedżerów awansowano w strukturach samorządowych. Nikt w przedsiębiorstwie za pomniejszanie majątku nie odpowiedział.

Jeżeli proces nieefektywności przedsiębiorstw trwa w nieskończoność a władza terenowa robi wrażenie jakby była nie zainteresowana rozwojem gospodarczym zarządzanego obszaru, to opracowana na zamówienie Strategia Rozwoju Miasta i Powiatu nie jest opracowaniem rzeczowym, lecz fikcyjnym. W organizacji pracy szczebla gminnego i powiatowego nie brakuje mankamentów, które usunąć mogą jedynie wyborcy w sposób niebudzący wątpliwości.

Na całość rynku pracy ma wpływ Powiatowy Urząd Pracy. Ze strony tego urzędu jest wiele starań o dobrze funkcjonującą organizację pracy wydziałów merytorycznych i trzeba przyznać, że w tym zakresie dyrektor PUP ma, czym się pochwalić Staroście - swojemu przełożonemu. Ale ani Starosta, ani dyrektor PUP nie mogą powiedzieć, o jaki procent w Powiecie Skarżyskim zmniejszy się bezrobocie w 2008 roku. Czy działający coraz drożej PUP wie, jakie będą przyszłe potrzeby w zatrudnieniu? Jaki zawód będzie poszukiwany na rynku pracy i z jakiej dziedziny będą potrzebni specjaliści, by usprawniali gospodarkę komunalną? W tym zakresie strategię działania musi wypracować władza lokalna. Ale czy wypracuje? A co będzie, jeżeli kolejna władza będzie małowartościowa i przesiąknięta miernotą.

Założenia i plany rozwojowe są domeną menedżera kierującego firmą czy radnego - polityka, któremu powierzono zarządzanie samorządem terenowym. W jednym i drugim znaczeniu Samorząd powinien dysponować wykształconymi kadrami, specjalistami z różnych dziedzin. Właśnie kadrze menedżerskiej o preferencjach specjalistycznych należy dać zielone światło, należy ją promować w lokalnym środowisku społeczno gospodarczym, a to jest rola organizacji pozarządowych. Menedżerów partaczy w dodatku polityków nikt nie chce.

Mówiąc o sprawach miasta i powiatu, o rozwoju gospodarczym należy mówić w kontekście realizacji skutecznych programów zmierzających do rozwiązania problemu bezrobocia. Na inne doraźne programy w fazie opracowań przez PUP nie warto czekać, ale od wyborców zależy jak będzie przebiegał rozwój wydarzeń po jesiennych wyborach samorządowych.

Wrzesień był kolejnym miesiącem podczas, którego urzędy pracy zarejestrowały spadek bezrobocia. We wrześniu liczba osób pozostających bez pracy, posiadająca status bezrobotnego, wyniosła 1779,2 tys. i w porównaniu do poprzedniego miesiąca była mniejsza o 42,7 tys. osób. Był to spadek o 2,3 proc.
Stopa bezrobocia pod koniec września wyniosła 11,7 proc. i zmniejszyła się w skali kraju o 0,3 pkt procentowego. Spadek stopy bezrobocia, w granicach od 0,4 do 0,1 pkt. zarejestrowano we wszystkich województwach.
Największy względny spadek bezrobocia zarejestrowały urzędy pracy w województwie wielkopolskim ? o 6,3 tys. osób. (tj. o 5,1 proc.) i w województwie dolnośląskim ? o 5,2 tys. osób (tj. o 3,8 proc.).
Liczba bezrobotnych, wynosząca w styczniu 2007 r. 2 367,4 tys., od początku roku zmniejszyła się o ponad pół miliona. Stopa bezrobocia zmniejszyła się o 3,7 pkt. procentoweg