Merkury

Merkury jest najmniejszą, skalistą planetą. Jest to pierwsza planeta od Słońca. Jego nazwę zawdzięczamy starożytnym Rzymianom, którzy nazwali tę planetę imieniem ruchliwego boga kupców i podróżnych.

Panują tam szaleńcze temperatury, które w dzień dochodzą do 430*C, a w nocy do –180*C. Stosunkowo duże zmiany odległości Merkurego od Słońca oraz jego długotrwałe noce i dnie są przyczyną występowania ogromnych różnic temperatury powierzchniowej planety. Stosując skalę Kelvina, można stwierdzić, że na półkuli oświetlonej przez Słońce waha się ona od, około 770 kelvinów, gdy planeta znajduje się najbliżej Słońca, do około, 650 kelvinów, gdy jest od niego najbardziej oddalona. Na nieoświetlonej części globu spada do około 100 kelvinów. Są to największe rozpiętości temperatur występujące na planetach Układu Słonecznego. Ilość energii słonecznej padająca w jednostkach czasu na jednostkę powierzchni Merkurego jest prawie 7 razy większa niż w przypadku Ziemi.

Glob Merkurego jest najmniejszy spośród globów planetarnych. Jego promień równikowy ma 2439 km, czyli wynosi mniej niż 0,4 promienia Ziemi. Merkury obraca się wokół osi niemal prostopadłej do płaszczyzny orbity, przy czym okres rotacji wynoszący 58,6 dnia, jest równy 2/3 okresu obiegu Merkurego wokół Słońca (88 dni). Innymi słowy, w trakcie dwóch obiegów Słońca glob Merkurego wykonuje 3 obroty wokół własnej osi. Doba na Merkurym trwa, więc 176 dni ziemskich i czas jej trwania można porównać z okresem półrocznym ziemskiego kalendarza.

POWIERZCHNIA
Planeta ta posiada żelazne jądro, płaszcz i skorupę. Z obserwacji w podczerwieni, wiadomo, że powierzchnia Merkurego pokryta jest grubą, być może kilkumetrową warstwą pyłu. Dzięki sondzie kosmicznej „Mariner 10”, która w 1974 trzykrotnie przeleciała w pobliżu Merkurego, stwierdzono, że powierzchnia tej planety pokryta jest licznymi kraterami, a także innymi formami, przypominającymi powierzchnie ziemskiego Księżyca i Marsa (płaskowyże, doliny, zagłębienia, rowy). Najbardziej charakterystyczny jest basen Caloris (Kotlina Upałów) otoczony pierścieniem górskim o średnicy około 1300 km. Na powierzchni Merkurego znajdują się też liczne skarpy, jakich nie znaleziono ani na Księżycu ani na Marsie.

ATMOSFERA (a właściwie jej brak)
Merkury praktycznie nie ma atmosfery. Niedawno obserwacje w nadfiolecie ujawniły jednak obecność przy powierzchni planety znikomych ilości tlenu, helu, sodu i potasu, tworzących śladową atmosferę o gęstości miliard razy mniejszej od gęstości atmosfery ziemskiej.

W sumie Merkury jest raczej nie ciekawą planetą. Nie posiada księżyców, a po niebie porusza się stosunkowo szybko i trudno jest go zobaczyć, gdyż znajduje się blisko Słońca. Wobec tego może być dostrzeżony jedynie nisko nad horyzontem wkrótce po zachodzie lub wschodzie Słońca. Ponieważ orbita Merkurego leży bliżej Słońca niż orbita Ziemi, możemy czasem oglądać jego przejście ponad tarczą Słońca. Ostatnio zjawisko takie obserwowano 15 listopada 1999 roku.

Referat został napisany na podstawie:
- materiałów z internetu,
-„Vademecum Ucznia z Fizyki”,
-„Encyklopedii Popularnej PWN”,
-„Wybrane zagadnienia z Astronomii”.