Człowiek - budowa człowieka

Kości stawy, więzadła tworzą bierny układ ruchu, natomiast mięśnie czynny układ ruchu. Szkielet dzieli się na osiowy, w którego skład wchodzi czaszka, kręgosłup i mostek oraz szkielet kończyn

Szkielet:
- stanowi rusztowanie ciała i oparcie dla mięsni
- pełni funcie wzrostowa (przyrost kości decyduje o wzroście organizmu.
- ochronną dla narządów
- krwiotwórczą (szpik kostny wypełniający wnętrze kości tworzy ciałka krwi)
- magazynującą (w kościach gromadzi się wiele soli mineralnych, szczególnie soli wapnia)

Kształt kości można podzielić na:
- płaskie, np. kości czaszki, łopatka
- krótkie, np. kości nadgarstka, stepu
- długie, np. udowa, ramienna
- różnokształtne, np. kręgi

Głównym składnikiem szkieletu osobnika dorosłego jest tkanka kostna, z której są zbudowane kości. Ma ona dużą wytrzymałość mechaniczną i duży stopień twardości.
Drugim rodzajem tkanki jest tkanka chrzęstna tzw. chrząstka nasadowa. Znajduje się w pobliżu zakończeń rosnącej kości. jest to miejsce wzrostu kości na długość. Po zakończonym wzroście chrząstka ta zanika, a na jej miejsce pojawia się kostna.

Krzywica - Szczególnie szybki wzrost kości następuje w pierwszych dwóch latach życia. W okresie tym niedobór witamy D3 może stać się przyczyną wystąpienia krzywicy.
Pierwsze jej objawy to utrata łaknienia, wzmożone pocenie się i niepokój. U ludzi starszych następuje zmniejszenie ilości wapnia w kościach i zanik masy kostnej spowodowany tym, że beleczki kostne stają się coraz cieńsze i zanikają. Zmniejsza to wytrzymałość mechaniczną kości, a tym samym prowadzi do zwiększonej podatności na złamania (choroba zwana zrzeszotnieniem kości – osteoporoza)

Budowa fizyczna kości:
Okostna - włóknista błona ochraniająca kość od zewnątrz - jest silnie unaczyniona (odżywia kości) i unerwiona. Znajdują się w niej komórki kościotwórcze, od których zaczyna się wytwarzanie tkanki okostnej w okresie wzrastania kości lub po ich złamaniu.

Nasada górna - jest zbudowana, podobnie jak nasada dolna, z tkanki kostnej gąbczastej, która składa się z różnej długości beleczek kostnych. Układ przestrzenny tych beleczek zapewnia kościom maksymalna sztywność i odporność na działanie sił odkształcających. Między beleczkami istnieją przestrzenie, które Są przedłużeniem jamy szpikowej.

Trzon – jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej. Ma ona postać zwartej substancji i dopiero obserwacja mikroskopowa pozwala dostrzec istniejące w niej przerwy.

Jama szpikowa – jest to znajdującą się wewnątrz trzonu przestrzeń wypełniona szpikiem kostnym.

Szpik kostny czerwony (tkanka krwiotwórcza) – wypełnia jamę kostną. Produkuje wszystkie rodzaje komórek krwi.
U noworodków cały szpik jest czerwony. W miarę starzenia się szpik kostny czerwony jest zastępowany przez żółty, który nie ma właściwości krwiotwórczych, a barwę zawdzięcza gromadzącym się w nim kropelkom tłuszczu.

Budowa chemiczna kości:
Osseina – substancja organiczna, która nadaje kości sprężystość.
Sole mineralne – (głównie węglany i fosforany wapnia), które nadają kości twardość i wytrzymałość.
W procesie gojenia się złamania, czyli odtwarzania ciągłości uszkodzonej kości, z komórek okostnej powstaje tkanka zwana kostniną. Ulega ona stopniowej mineralizacji, zespalając kość w miejscu złamania.

Czaszka to kostne rusztowanie głowy. Kości czaszki połączone są nieruchomo za pomocą szwów. Część górną i tylną nazywa się mózgoczaszką (stanowi ochronę mózgowia):
- kości ciemieniowe – prawa i lewa tworzą sklepienie i ściany boczne czaszki
- kość czołowa – tworzy przednią część sklepienia czaszki
- kość potyliczna – ogranicza czaszkę od tyłu i od dołu. w jej środkowym fragmencie znajduje się otwór potyliczny, przez który przechodzi rdzeń przedłużony.
- kości skroniowe – prawa i lewa wtórzą częściowo podstawę i ściany boczne czaszki
- kość klinowa – leży w podstawie czaszki zaś część przedniodolną trzewioczaszką (chroni narządy zmysłów, początkowe odcinki przewodu pokarmowego i dróg oddechowych) :
- kości jarzmowe – tworzą kostne rusztowanie policzków
- kości podniebienne – tworzą kostne rusztowanie podniebienia
- kości szczękowe – maja 16 otworów, w których osadzone są zęby
- kości nosowe – tworzą grzbiet nosa
- żuchwa – jedyna ruchoma kość czaszki, której główną funkcją jest udział w procesie żucia.

U niemowląt na granicach zetknięcia się kości czaszki dość długo utrzymuje się tkanka łączna, tworząc w niektórych rejonach wgłębienia zwane ciemiączkami. Obecność ciemiączek i nieskostniałych połączeń między kośćmi sklepienia czaszki ułatwiają poród, ponieważ umożliwia dopasowywanie się kształtu czaszki dziecka do kanału miednicy matki. Ciemiączko tylne zarasta wkrótce po urodzeniu, natomiast przednie zamyka się do 18 miesiąca życia.

Kręgosłup - jest osią i główną podpora ciała, narządem ruchu, osłoną dla rdzenia kręgowego. Składa się z 33 – 34 kręgów i dzieli się na 5 odcinków:
- szyjny (7 kręgów) - kręgi tego odcinka mają delikatną budowę, cechuje je duża ruchomość, trzony tych kręgów są mniejsze gdyż kręgosłup szyjny dźwiga tylko głowę.
- piersiowy (12) – kręgi bardziej masywne i mniej ruchome, na wyrostkach poprzecznych mają dołki żebrowe służące do połączenia z żebrami.
- lędźwiowy (5) – kręgi najbardziej masywne, gdyż na nich spoczywa ciężar całego tułowia i głowy, maja silnie rozwinięte wyrostki kolczyste.
- krzyżowy (5) – powstaje ze zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych; znajdują się guziczny nim cztery pary otworów, przez które wychodzą nerwy krzyżowe.
- guziczny (ogonowy) (4-5) - kręgi łączą się w kość guziczny, która tworzy zakończenie osi kręgosłupa, kość ta ma charakter szczątkowy

Budowa kręgu: trzon, łuk, 2 wyrostki poprzeczne, wyrostek kolczysty i otwór kręgowy - leży między trzonem a łukiem; otwory nakładających się na siebie kręgów tworzą kanał
kręgowy. Pomiędzy trzonami sąsiadujących kręgów są umieszczone zbudowane z chrząstki krążki międzykręgowe, zwane dyskami. Pełnią funkcję amortyzacyjną w wypadku urazów kręgosłupa oraz umożliwiają zgięcie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe.

Pierwsze dwa kręgi szyjne różnią się od pozostałych: kręg szczytowy (atlas) – pierwszy kręg szyjny, nie ma trzonu, lecz składa się z dwóch łuków: przedniego i tylnego.
kręg obrotowy – drugi kręg szyjny, ma tzw. ząb odchodzący od trzonu ku górze.
ząb kręgu obrotowego – wchodzi w miejsce trzonu kręgu szczytowego: takie połączenie umożliwia swobodne poruszanie głową.

Skolioza – boczne skrzywienie kręgosłupa
Kifoza piersiowa – nadmierne wygięcie kręgosłupa w części piersiowej ku tyłowi
Lordoza lędźwiowa – nadmierne wygięcie kręgosłupa w części lędźwiowej ku przodowi.

Szkielet klatki piersiowej składa się z:
- 12 kręgów piersiowych
- 12 par żeber - półksiężycowato wygięte blaszki kostne, które od tyłu łączą się z kręgami piersiowymi, a od przodu z mostkiem. (chrząstki żebrowe – chrzęstne odcinki żeber będące przedłużeniem
żeber kostnych, przyczyniają się do zwiększenia sprężystości ścian klatki piersiowej)
- mostka – płaska kość, która zamyka od przodu ścianę klatki piersiowej.

Zależnie od sposobu połączenia z mostkiem żebra dzielą się na:
- żebra prawdziwe (1-7) – łączą się z mostkiem bezpośrednio poprzez chrząstki żebrowe
- żebra rzekome (8,9,10) – łącza się ze sobą i poprzez żebro 7 z mostkiem
- żebra wolne (11,12) – nie mają połączenia z mostkiem, kończą się wolno w ścianach jamy brzusznej.

Kończyna górna - dzieli się na obręcz kończyny górnej (barkową)oraz na część wolną.

W skład wchodzą:
Łopatka - płaska, trójkątna, szeroka kość, łącząca się Z kością ramienną i obojczykiem; przylega do klatki Piersiowej od strony grzbietowej.
Obojczyk- esowato wygięta kość długa, która jednym Końcem łączy się z mostkiem, a drugim z łopatką; Zaznacza granicę między szyją a klatką piersiową.
Kończyna dolna-dzieli się na obręcz kończyny dolnej (miednicową) oraz część wolną.

W skład obręczy Miednicowej wchodzą:
- kości biodrowe(2)
- kości kulszowe(2)
- kości łonowe(2)
- kość krzyżowa

Miednice kobiety i mężczyzny różnią się od siebie Kształtem. Miednica mężczyzny jest wąska, a kobiety Krótka i szeroka. U kobiety kości biodrowe są bardziej
Rozchylone, a kości łonowe tworzą kąt rozwarty. Ma To znaczenie przy porodzie.

Kość udowa - najdłuższa kość w szkielecie, bardzo Masywna i wytrzymała.

Rzepka-krótka, zaokrąglona, nieco spłaszczona kość; Osłania od przodu staw kolanowy.

Kość piszczelowa- bardziej masywna niż strzałkowa

Kość strzałkowa

Kość stępu-7 kości krótkich, z których największa Jest kość piętowa.

Śródstopie- 5 kości długich odpowiadających Kościom palców.

Paliczki- kości długie, pierwszy palec składa się z Dwóch, a pozostałe z trzech paliczków.

Płaskostopie - zniekształcenie stopy polegające na Obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.
Przyczyny: nadmierne, Długotrwałe obciążanie Stóp przy jednoczesnym Osłabieniu mięśni i wiązadeł lub noszenie Niewłaściwego obuwia.