Do tej pory wykryto co najmniej sześć wirusów odpowiedzialnych za powstawanie wirusowego zapalenia wątroby A, B, D, C, E, G. Ja postaram się przybliżyć dwa typy wirusów WZW ? B i C.
WZW B
WZW B to choroba atakująca wątrobę i powodująca obumieranie komórek (marskość wątroby) tego organu oraz pierwotnego raka wątroby. Marskość kończy się w 1/3 przypadków śmiercią w przeciągu jednego roku. Jest to bardzo niebezpieczna, a także bolesna dolegliwość. Jedyną możliwością wyleczenia chronicznej marskości wątroby jest transplantacja. Choć choroba jest w Polsce bardzo często spotykana (rocznie rejestrowanych jest kilkanaście tysięcy zarażeń oraz kilka tysięcy ofiar śmiertelnych) jest niestety nadal ignorowana. Drogi przenoszenia wirusa B są identyczne jak w przypadku wirusa HIV, czyli poprzez krew lub spermę. Jednak podczas, gdy w przypadku HIV potrzebne jest 0,1 ml krwi do zarażenia się, dla wirusa B wystarczą 0,00004 ml. Poza tym wirusy WZW B zdolne są przeżyć przez pewien czas poza organizmem nosiciela - HIV obumiera prawie natychmiast. Okres wylęgania waha się od 14 do 180 dni (do pół roku), przeciętnie 60-90 dni. WZW można zarazić się przez: transfuzję skażonej krwi, wszelkiego rodzaju zabiegi chirurgiczne oraz kosmetyczne, kontakt z krwią nosiciela wirusa WZW B, stosunek seksualny. Tak jak
w przypadku HIV przeniesienie się wirusa nie jest możliwe przez obejmowanie się, całowanie, dotykanie, korzystanie ze wspólnych naczyń, przebywanie w tych samych pomieszczeniach, korzystanie z urządzeń sanitarnych. Przeciwko
WZW B istnieje szczepionka. Po serii szczepień organizm staje się odporny na WZW B. Szczepienia przeciw WZW B stosowane są jednak u osób z grup wysokiego ryzyka: m. in. pracowników służby zdrowia, studentów i uczniów szkół
medycznych, osób z otoczenia chorych i nosicieli WZW B, przewlekle chorych
o wysokim ryzyku zakażenia, chorych przed operacją oraz noworodków. Oprócz szczepionki, zarażenia się wirusem można także uniknąć przestrzegając podstawowych zasad higieny i ostrożności.
WZW C
WZW C powodowana jest przez niezwykły wirus. Został on bowiem zidentyfikowany i scharakteryzowany wyłącznie przy użyciu metod biologii molekularnej. Do zakażenia dochodzi przez zastrzyki i skaleczenie. Ludzie należący do grup ryzyka to: narkomani - stosujący narkotyki drogą dożylną, pacjenci, którym wykonano transfuzję krwi, osoby mające bardzo liczne kontakty heteroseksualne lub homoseksualne, ludzie mający ścisły, długotrwały kontakt z chorym domownikiem, pracownicy służby zdrowia, pacjenci poddawani zabiegom hemodializ. U 40% pacjentów lekarze nie potrafią określić czynnika ryzyka. Możliwe też jest zakażenie płodu przez chorą matkę. Czynnikiem ryzyka jest częste zmienianie partnerów seksualnych. Obserwacje wskazują, że przy kontaktach płciowych zakażenie HIV ułatwia zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C. Zakażenia na skutek innych kontaktów fizycznych należą do rzadkości. Przebieg WZW typu C jest skryty, brak jest specyficznych objawów klinicznych. Okres wylęgania choroby wynosi około 50 dni. Objawy żółtaczki występują u 10-25% chorych. Testami potwierdzającymi zakażenie są nowoczesne testy typu RIBA oraz testy wykonane metodą PCR. Większość zakażeń (około 80%) jest bezobjawowa. Wielu pacjentów nie wie, że cierpi na zakażenie wirusem wątroby typu C. Często objawem stanu zapalnego wątroby jest osłabienie, brak apetytu, mdłości, wymioty, bóle stawowo-mięśniowe, stany podgorączkowe. Choroba rozpoznawana jest jako grypa, reumatyzm, dyspepsja. Bagatelizując niespecyficzne objawy, chory zgłasza się do lekarza
z nieodwracalnymi zmianami w wątrobie. Do rozwoju przewlekłego zapalenia wątroby dochodzi u ponad połowy chorych, którzy wcześniej przeszli ostre zapalenie wątroby typu C. U 20% pacjentów po 25-30 latach przewlekłego procesu chorobowego rozwija się marskość wątroby oraz rak wątrobowo - komórkowy. Wielkie nadzieje w walce z zapaleniem wątroby typu C pokładane są w stworzeniu skutecznej szczepionki. Szczepionka przeciwko wirusowi znajduje się dopiero w II fazie badań klinicznych. Trudności w jej otrzymaniu są spowodowane dużą zmiennością budowy wirusa. Chorzy mogą być zarażeni wirusami o różnych genotypach. W trakcie leczenia mogą powstawać również mutanty wirusa przeżywające terapię antywirusową i powodujące dalszy rozwój procesu chorobowego. Lekiem stosowanym obecnie w terapii WZW C jest interferon alfa oraz leki hamujące replikację wirusów, np. Ribawiryna. U około
40% leczonych pacjentów stwierdzono normalizację poziomu enzymów wątrobowych, poprawę obrazu histologicznego, spadek replikacji wirusa. Leczenie jest długotrwałe, bardzo kosztowne, objawy uboczne terapii są duże.
U około połowy pacjentów dochodzi do nawrotu choroby.
Bibliografia:
- ?Gdy zachoruje twoje dziecko? Barbara Nees-Delaval,
- ?Opieka nad dzieckiem? Helen Lewer, Leslie Robertson,
- ?Encyklopedia PWN tom 6?,
- Internet.