Choroby przenoszone drogą płciową.

Choroby przenoszone drogą kontaktów płciowych towarzyszą ludzkości od zarania. Dla podkreślenia drogi przenoszenia się chorób (poprzez kontakty seksualne) do niedawna jeszcze nadawano im nazwę „chorób wenerycznych” od imienia bogini miłości Wenus, czyli Wenery.

Wiele z tych chorób nie daje na początku widocznych i silnych objawów - z tego powodu osoby zakażone mogą nie wiedzieć o tym i zakażać innych. Skutki STI mogą być bardzo różne, począwszy od krótkotrwałych objawów nawet do bezpłodności - a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Aby uniknąć zakażenia STI podczas kontaktu seksualnego z osoba zakażona lub zminimalizować ryzyko infekcji, stosuje się bezpieczniejsze techniki seksualne. Ograniczanie kontaktu błon śluzowych z płynami ustrojowymi jest możliwe dzięki używaniu prezerwatyw dobrej jakości.
W powszechnym odbiorze społecznym do chorób wenerycznych zalicza się kiłę, rzeżączkę, oraz plagę XX wieku AIDS. Tymczasem drogą kontaktów seksualnych przenoszonych jest wiele innych chorób.
Zaliczamy do nich takie choroby jak:
nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU), drożdżycę dróg moczowo – płciowych, kłykciny kończyste, rzęsistkowicę, opryszczkę narządów płciowych, wirusowe zapalenie wątroby typu B, chlamydioza, zakażenia wywołane bacterial vaginosis;

AIDS:
Angielski skrót AIDS (acquired immune deficiency syndrome) oznacza zespól nabytego niedoboru odporności. W ten sposób określa się zespól objawów chorobowych spowodowanych zniszczeniem układu odpornościowego człowieka. To ciężkie zaburzenie funkcjonowania odporności spowodowane jest przez wirus HIV (human immunodeficiency virus) czyli ludzki wirus upośledzenia odporności.
Objawy:
Zakażenie wirusem HIV może nie dawać żadnych objawów przez wiele lat. Szacuje się, ze na świecie zaledwie 1 osoba na 10 zakażonych jest świadoma tego faktu. Osoby zakażone są zdrowe - ale w ich organizmie ciągle trwa walka pomiędzy wirusem a komórkami układu odpornościowego. Z biegiem czasu odporność spada i osoba zaczyna chorować na różne infekcje, z którymi jej organizm nie może sobie poradzić.
Objawy zakażenia to chroniczne zmęczenie, powiększenie węzłów chłonnych, przedłużająca się gorączka, potliwość, biegunki, infekcje skóry, układu oddechowego, pokarmowego (głównie jamy ustnej), u kobiet - infekcje ginekologiczne. Mogą pojawić się również rzadkie nowotwory i choroby centralnego układu nerwowego.
HIV przenoszony jest przez krew, preparaty krwi, męskie nasienie (spermę), wydzielinę pochwy i szyjki macicy. Jeśli zakażone płyny ustrojowe maja kontakt z błona śluzową, wtedy istnieje ryzyko zakażenia. Wirusem HIV można zakazić się w następujących sytuacjach:
- podczas kontaktu seksualnego (oralnego, pochwowego lub doodbytniczego) z osoba zakażona,
- w czasie używania niesterylnego sprzętu do przekłuwania tkanek, którego wcześniej
używała osoba zakażona,
- podczas transfuzji krwi, preparatów krwiopochodnych i przeszczepów tkanek (teraz właściwie się to nie zdarza ze względu na dostępność badań),
- zakażona matka może zakazić dziecko w czasie ciąży, porodu oraz podczas karmienia piersią.
Osoby żyjące z HIV podczas stosunków seksualnych powinny zawsze używać prezerwatyw a w przypadku używania narkotyków - jednorazowego sprzętu do iniekcji. W codziennych kontaktach (wtedy gdy nie ma zakażonych płynów) zakażenie nie jest możliwe. Np. wspólne używanie sanitariatów, sztućców, przebywanie w tym samym pomieszczeniu co osoba zakażona, jest zupełnie bezpieczne.
Szacuje się, ze na świecie 1 na 100 dorosłych osób zakażona jest wirusem HIV. Od początku epidemii (od 1980 roku) do końca 2000 zakaziło się ponad 50 milionów ludzi. Z powodu AIDS zmarło ponad 16 mln. W 2000 roku zakażało się dziennie 16 500 osób dziennie: mężczyzn, kobiet i dzieci, z tego prawie polowa to młodzież miedzy 15 a 24 rokiem życia - do zakażenia dochodzi głównie przez kontakty seksualne miedzy kobieta a mężczyzna
(w 90% przypadków).
W Polsce do końca 2000 roku zakażenie stwierdzono u ponad 6 700 osób. Ministerstwo Zdrowia szacuje, ze zakażonych jest od 15 do 25 tysięcy osób.


Kila:
Ta choroba prawdopodobnie przywędrowała do Europy z Ameryki Środkowej i Południowej
wraz z załogą Kolumba. Powoduje ja bakteria zwana krętkiem bladym. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny z osoba zakażoną. Ale zdarza się również, ze matka chora na kile może zakazić swoje nienarodzone dziecko - to kila wrodzona.
Pierwsze objawy choroby pojawiają się po 2 - 4 tygodniach - mówi się wtedy o kile pierwszego okresu. W miejscu wtargnięcia drobnoustrojów pojawia się małe, bezbolesne owrzodzenie, które tworzy owalny ubytek ciągłości tkanki o twardym czystym dnie. Samo po pewnym czasie znika. Jest to tzw. objaw pierwotny. Po około 8 - l0 tygodniach (gdy nie podjęto leczenia) na skórze pojawia się dość dyskretna wysypka, nie swędząca. Łatwo ja z tego powodu przeoczyć. To drugi okres kiły. Jeżeli i wtedy osoba zakażona nie podda się leczeniu kila może przejść w stan utajony. Rozwija się wtedy bezobjawowo, chory nie odczuwa żadnych dolegliwości. Jedynie badanie serologiczne krwi może wskazać na istnienie stanu chorobowego. Kila trzeciego okresu (tzw. późna) ujawnia się po kilku lub kilkunastu latach od chwili zakażenia.
Zagrożenia
Kila nabyta jest bardzo poważna, długotrwała choroba, nie leczona może prowadzić do trwałych zmian w różnych narządach (m. in. do ciężkiego uszkodzenia układu nerwowego, do utraty wzroku, choroby psychicznej, chorób serca czy powstania guzów na skórze, kościach i narządach wewnętrznych) a nawet do śmierci. Kila wrodzona u noworodków może doprowadzić do śmierci bądź w późniejszym czasie wywołać różne objawy. Rozpowszechnienie
Kile późna, od czasów odkrycia antybiotyków, spotyka się rzadko. Konieczne jest badanie i ewentualnie leczenie partnera. W Polsce spotyka się ja coraz częściej ze względu na zaniedbanie badań przesiewowych, tzw. WR.

Rzeżączka:
To najwcześniej znana choroba przenoszona droga płciową. Jej przyczyna jest bakteria, zwana dwoinka rzeżączki lub gonokokiem Rzeżączka jest przenoszona prawie wyłącznie przez kontakt seksualny, ale do zakażenia może dojść, co prawda rzadko, przez ręcznik lub gąbkę.
Dolegliwości pojawiają się zwykle po 2 - 7 dniach od stosunku, objawiając się pieczeniem przy oddawaniu moczu. U mężczyzn pojawia się tez często obfita wydzielina sluzowo-ropna z cewki moczowej. Natomiast u kobiet, u których okres wylegania jest dłuższy (może bowiem trwać do 2 tygodni), oprócz pieczenia i swędzenia pojawiają się upławy z pochwy. Bakterie umiejscawiają się bowiem na błonie śluzowej cewki moczowej czy szyjki macicy. Polowa kobiet i co piąty zakażony mężczyzna nie maja objawów zakażenia.
Nie leczona rzeżączka może doprowadzić u mężczyzn do niepłodności. Natomiast kobiety chorują na zapalenie przydatków, czyli jajników i jajowodów - to tez może być przyczyna bezpłodności. W Europie Zachodniej zachorowań na rzeżączkę jest coraz mniej. Natomiast w innych częściach świata występują powszechnie.
Zapalenie wątroby wirusowe
Ostra choroba zakaźna, której istotą jest uszkodzenie miąższu wątroby wywołane przez wirusy Hepatitis typu A, B, C, D i E. Wirusy A i B wywołują dwa rodzaje zapaleń wątroby:
1) tzw. żółtaczkę epidemiczną (typ A). Czas wylęgania 2-3 tygodnie. Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią, najczęściej u dzieci, młodzieży i ludzi starszych, zakażenie następuję poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.).
2) tzw. żółtaczka wszczepienna (typu B). Czas wylęgania od 6 tygodni do 6 miesięcy. Zakażenie następuje droga pozajelitową, przez zakażone igły, strzykawki, narzędzia chirurgiczne i stomatologiczne, przetaczanie krwi zakażonej wirusami. Nie ma sezonowości zakażenia.
Objawy podobne w obu typach - osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka. Okres żółtaczkowy trwa od 1 do 3 tygodni. W stanach bardzo zaawansowanych, przy niewydolności wątroby, rozwija się śpiączka wątrobowa.
Rokowania w żółtaczce epidemicznej dużo lepsze, ze względu na regenerację wątroby. WZW typu B, C i D prowadzić może do marskości wątroby, która z kolei predysponuje do raka wątroby. Profilaktycznie przeciw WZW B stosuje się szczepienia ochronne.

Chlamydioza
Jedna z chorób przenoszonych drogą płciową, inaczej zwana nierzeżączkowym zapaleniem cewki moczowej. Objawia się wydzieliną śluzowo-ropną z cewki moczowej oraz pieczeniem. Wywołują ją bakterie zwane chlamydiami. Objawy chlamydiozy są mniej nasilone niż przy rzeżączce. Najczęstszym powikłaniem nieleczonej choroby bywa u mężczyzn zapalenie najądrzy, u kobiet zapalenie jajników. Leczeni muszą być także partnerzy seksualni zakażonej osoby.
Zakażenie przenoszone drogą płciową są chorobami poważnymi, mogącymi zagrażać zdrowiu w różny sposób. Mogą powodować niepłodność kobiet i mężczyzn, poronienia nawykowe, porody przedwczesne, porody martwych płodów, zapalenia przydatków macicznych, utratę wzroku, uszkodzenia mózgu, oszpecenia, przyczyniać się do wystąpienia nowotworów, a nawet śmierci. Wiele chorób przenoszonych droga płciową zagraża również noworodkom, gdyż wiele z tych chorób może być przenoszonych z matki na dziecko. 50-70 % powikłań, które występują w ginekologii i położnictwie powodują zakażenia przenoszone drogą płciową. Choroby przenoszone droga płciową, zwłaszcza te, które powodują zmiany chorobowe na narządach płciowych lub wywołują ich stan zapalny, mogą w znacznym stopniu, wg oceny WHO nawet trzykrotnie, zwiększać ryzyko przeniesienia HIV drogą seksualną.