Czasownik - gramatyka

Czasownik - odmienna część mowy określająca czynność lub stan. Odpowiada na pytania: "co robi?" i "co się z nim dzieje?".

1. Czasownik odmienia się przez:
a) czasy: teraźniejszy, przyszły, przeszły
b) osoby: pierwsza (ja), druga (ty), trzecia (on, ona, ono). Odmiana czasowników przez osoby to koniugacja.
c) liczby: mnoga i pojedyncza
d) rodzaje: w liczbie pojedynczej (żeński, męski i nijaki), w liczbie mnogiej (męskoosobowy i niemęskoosobowy)

2. Czasownik występuje w:
a) aspektach: dokonany, niedokonany
b) stronach: bierna, czynna, zwrotna
c) trybach:
- oznajmujący - informuje o wykonywanej czynności, np. idę, czytam, uczę
- przypuszczający - wyraża czynności lub strony, które przypuszczalnie mogłyby się odbyć.
Tryb ten tworzy się przez dodanie końcówki "-by", np.:
czytałbym, czytałabyś - razem, jeśli końcówka "by" występuje po czasowniku
by czytał, byś czytał - osobno, jeśli końcówka "by" występuje przed czasownikiem
osobno z zakończeniami wyrazów "-no", "-to"
trzeba by, można by, warto by, osobno.
- rozkazujący - służy do wydawania nakazów i zakazów, poleceń i próśb. Tworzy się go, przez dodanie odpowiednich końcówek do tematu czasu teraźniejszego. W trybie rozkazującym nie rozróżniamy czasów.