Zagadnienia egzaminacyjne z prawa administracyjnego

I. POJĘCIE ADMINISTRACJI
Występuje w trzech znaczeniach:
1. Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych
2. To działalność o specjalnych cechach podejmowana w ramach realizacji celów o charakterze publicznym
3. To ludzie zatrudnieni( powołani, nominowani, wybierani, przyjęci w oparciu o umowę cywilną) w strukturach wyodrębnionych w 1 znaczeniu.
Ponadto można ją rozpatrywać:
a) z obszaru definicji negatywno-przedmiotowej- administracja jest to podejmowana w publicznym celu działalność państwa( i związków publicznoprawnych) poza ustawodawstwem i sądownictwem
b) z obszaru definicji negatywno-podmiotowej- administracja jest to działalność tych organów publicznych( państwowych), które nie są organami ustawodawczymi i sądowymi
c) z obszaru definicji przedmiotowej pozytywnej- administracja to działalność( celowa, praktyczna, rzeczywista, konkretna, planowa, bezpośrednia, władcza, ciągła, regulująca, twórcza, kontrolowana, oparta na prawie, trwała, organizatorska, kierownicza, swoista) mająca na celu realizację zadań publicznych
d) z obszaru definicji pozytywnej podmiotowej- administracja to działalność organów administracyjnych.
II. PRAWNE ZASADY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI (zasada legalizmu prawnego)
Jej istota wyraża się w tym że organy administracji publicznej zobowiązane są do przestrzegania obowiązującego prawa a wydane przez nie akta adm. nie naruszają ustawowych praw podmiotowych obywateli oraz prawnie chronionego interesu publicznego. Zasada legalizmu zwana także zasadą praworządności to jeden z najbardziej znaczących filarów państwa prawnego. Zasada ta stanowi zabezpieczenie obywateli przed samowolą władzy adm. i gruntuje przekonanie że z jej strony nie grożą mu jakiekolwiek dolegliwości które byłyby sprzeczne z przepisami prawa.
III. POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Prawo administracyjne to zbiór norm prawnych regulujących administrację publiczną( działalność publiczną). Drugi z podstawowych sposobów definiowania prawa administracyjnego opiera się na uwzględnieniu szczególnej cechy tego prawa tj. władztwa. Cecha ta umożliwia jednostronne rozstrzyganie sytuacji indywidualnych, które jest trwałe i obowiązujące wszystkie podmioty prawne w państwie oraz zabezpieczone przymusem państwowym, w razie gdy treścią rozstrzygnięcia jest nałożenie obowiązku. Czyli, prawem administracyjnym jest prawo, które zawiera element władztwa.
IV. STRUKTURA PRZYPISÓW PRAWA ADMINISTRACYJNEGO


V. NORMY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
a) normy prawa ustrojowego regulują wszystkie najważniejsze elementy administracji publicznej jako organizacji. Dotyczą tworzenia i obsadzania organów adm. i ich urzędów, budowy wewnętrznej oraz wzajemnych relacji poszczególnych struktur organizacji. Usunięcie tych norm poza granice prawa adm. nie jest możliwe, ponieważ określone nieprawidłowości w toku stosowania tych właśnie norm mają bezpośrednie i podstawowe znaczenie dla prawidłowości realizacji norm prawa materialnego
b) normy prawa materialnego określają:
1.gdy realizacja prawa następuje przez wydanie decyzji- organy właściwe do jej wydania, a także określają treść decyzji co do praw i obowiązków przydawanych lub nakładanych
2. gdy stosunki prawne( praw i obowiązki) powstają z mocy samego prawa- ustalają skutki nieprzestrzegania norm tego prawa
c) normy prawa procesowego regulują tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego, zarówno wtedy, gdy regulują wydanie i kontrolowanie decyzji adm., jak i wtedy, gdy regulują tok czynności podejmowanych w celu przymusowego wykonania decyzji administracyjnych.

VI. STOSUNEK PRAWNY I ADMINISTRACYJNO-PRAWNY
Stosunek prawny to stosunek pomiędzy dwoma podmiotami, ukształtowany przez normę prawną, polegający na obowiązku pewnego zachowania się jednego podmiotu względem drugiego i na odpowiednim uprawnieniu tego drugiego
STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY: stosunek prawny regulowany przez normy prawa administracyjnego. Powstaje wskutek zaistnienia przesłanek faktycznych lub określonych faktów prawnych. Ustaje z chwilę wydania przez organ administracji publicznej, wiążącego rozstrzygnięcia (pogląd dyskusyjny - zdaniem niektórych badaczy, to właśnie decyzja administracyjna kształtuje stosunek administracyjno-prawny).
VII. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze całego państwa należą:
? konstytucja ? ustawy ? ratyfikowane umowy międzynarodowe ? rozporządzenia
Źródła prawa powszechnie obowiązującego o ograniczonym zasięgu (prawo miejscowe) tworzą:
? akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego (uchwały organów kolegialnych samorządu terytorialnego)
? akty prawne, wydawane przez terenowe organy administracji rządowej
Ponadto charakter źródeł prawa powszechnie obowiązującego mają takie akty normatywne jak: rozporządzenia z mocą ustaw wydawane przez Prezydenta RP w ściśle określonych sprawach (rozdział XI Konstytucji), układy zbiorowe pracy, umowy zawierane przez Radę Ministrów z kościołami i związkami wyznaniowymi, niektóre regulaminy Sejmu i Senatu.
Źródłami prawa wewnętrznie obowiązującego są:
? uchwały Rady Ministrów
? zarządzenia Prezydenta RP
? zarządzenia Prezesa Rady Ministrów
? zarządzenia ministrów
? niektóre uchwały Sejmu i Senatu
? regulamin Zgromadzenia Narodowego
? niektóre akty innych centralnych organów państwowych

VIII. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ PRAWA
? Konstytucja w skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja może określać: podstawy ustroju społeczno - gospodarczego państwa, ponadto organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela. konstytucję jako ustawa zasadnicza charakteryzuje się specjalnym, wjatkowym procederem jej zmieniania (wg art 235). Na straży konstytucji stoi głowa państwa, często nad jej przestrzeganiem czuwa specjalny trybunał. Konstytucja jest najwyższym aktem normatywnym.Tryb ustanawiania uchwalana jest przez Zgromadzenie Narodowe. Wchodzi w życie po upływie 3 miesiecy od daty ogłoszenia w Dz. U. Tryb zmiany konstytucji: Konstytucja RP nie rozróżnia zmiany całkowitej od częściowej. Inicjatywę ustawodawczą wysuwa 1/5 ustawowej liczby posłów czyli 92 i przedstawia wniosek Senatowi lub Prezydentowi. Następnie następuje I czytanie-najwcześniej 30 dni od złożenia projektu. Przy rozdziałach I, II lub XII uchwalenie przez Sejm zmiany konstytucji nastąpić może najwcześniej po 30 dniach od I czytania. Ustawę tą Sejm uchwala większością 2/3 głosów przy quorum połowy ustawodawczej liczby posłów. Senat zaś bezwzględną większością przy takim samym quorum. Zmiany konstytucji obie izby uchwalają w jednakowym brzmieniu. Senat ma na to 60 dni. Przy rozdziałach I, II, XII Senat lub Prezydent mogą żądać w terminie 45 dni od uchwalenia ustawy przez Senat przeprowadzenia referendum w ciągu 60 dni, za zmianą musi opowiedzieć się większość głosujących. Prezydent ma 21 dni na podpisanie ustawy, nie może jej zawetować, zarządza jej ogłoszenie w DZ.U. RP. Szczegółowy tryb zmiany konstytucji znajduje się w rozdziale XII konstytucji zatytułowanym ?Zmiana konstytucji?
. Ustawa to akt normatywny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament. W określonej przez Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ustawa ma rangę niższą (tzw. moc prawną) od Konstytucji i umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, a wyższą od rozporządzeń. Przedmiotem ustawy może być każda sprawa. Konstytucja wymaga niekiedy uchwalenia odpowiedniej ustawy, wskazując kierunek przyjętych w niej rozwiązań. Niektóre sprawy mogą być uregulowane wyłącznie przez ustawę (np. ustawa budżetowa, określenie sytuacji prawnej obywatela, regulacja ustroju i zakres działania samorządu terytorialnego). Ustawa nie może być sprzeczna z Konstytucją. Zgodnie z Konstytucją ustawa nie może być też sprzeczna z ratyfikowaną przez Polskę umową międzynarodową i prawem ustanowionym przez organizację międzynarodową, której Polska przekazała "kompetencje organu władzy państwowej w niektórych sprawach" (art. 90 ust. 1 Konstytucji). Inne akty normatywne (np. rozporządzenia) muszą być zgodne z ustawami.
W Polsce ustawy uchwala Sejm (wyjątkiem jest ustawa o zmianie Konstytucji, którą uchwala Sejm, a następnie Senat). Z inicjatywą uchwalenia ustawy najczęściej występuje Rada Ministrów. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje także grupie co najmniej 100 tys. obywateli, grupie co najmniej 15 posłów, Senatowi i Prezydentowi RP. Przebieg procesu legislacyjnego (to sposób uchwalania ustaw. Zakończony proces oznacza wejście ustawy w życie i obowiązywanie jej w prawie danego kraju.)
1.Powstaje inicjatywa ustawodawcza, czyli projekt ustawy zgłaszają uprawnione do tego organy, instytucje i grupy: prezydenta, Radę Ministrów, Senat, co najmniej 15 posłów, komisja sejmowa (niezależnie od liczebności) lub co najmniej 100 tysięcy obywateli. 2.Prezydium Sejmu przesyła projekt do odpowiedniej Komisji 3.Komisja sejmowa przesyła sprawozdanie, w którym oceniana jest ustawa, pod plenarne obrady Sejmu. 4.Odbywają się kolejno: pierwsze i drugie czytanie, podczas których ustawa może zostać zatwierdzona. W przypadku, gdy ustawa została odrzucona w obu czytaniach, nie wraca już pod obrady Sejmu. 5.Jeśli ustawa została zaakceptowana podczas jednego z dwóch czytań, Senat ma 30 dni (7 w trybie pilnym) na zgłoszenie ewentualnych poprawek. Jeśli poprawki nie zostaną zgłoszone, trwa dalszy proces legislacyjny. 6.Jeśli Senat zgłosi swoje poprawki, Sejm rozważa wnioski Senatu - może je odrzucić bezwzględną większością głosów przy obecności połowy wszystkich posłów lub zaakceptować. Jeśli zostaną zaakceptowane proces legislacyjny ulega powtórzeniu. 7.Ustawa trafia do prezydenta, który, zanim ją podpisze, może w ciągu 21 dni wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent może też odmówić podpisania ustawy (weto) i z umotywowanym wnioskiem w ciągu miesiąca przekazać ją do Sejmu w celu ponownego rozpatrzenia. 8.Jeśli Sejm większością 3/5 głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów uzna, że ustawa powinna zostać uchwalona, prezydent ma obowiązek (w ciągu 7 dni) ją podpisać i zarządzić natychmiastową publikację w Dzienniku Ustaw. Dopiero publikacja w Dzienniku Ustaw oznacza wejście ustawy w życie, chyba że w treści ustawy zapisano inny termin rozpoczęcia jej obowiązywania. Umowa międzynarodowa: Za umowę międzynarodową uważa się zgodne oświadczenie woli (porozumienie) co najmniej dwóch podmiotów prawa międzynarodowego (przede wszystkim: państw lub organizacji międzynarodowych, ale także np. Stolicy Apostolskiej) regulowane przez prawo międzynarodowe i wywołujące skutki w sferze prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym czy w większej liczbie dokumentów, i bez względu na jego nazwę. Nieważność umowy międzynarodowej: nieważności umów międzynarodowych można podzielić na trzy grupy: związane z naruszeniem prawa wewnętrznego kontrahentów dotyczącego zawierania umów ? 1.konwencja dopuszcza powołanie się na tę okoliczność wyłącznie w sytuacji, gdy pogwałcona norma prawa wewnętrznego ma zasadnicze znaczenie, zaś pogwałcenie było oczywiste, tj. obiektywnie widoczne dla każdego państwa postępującego w danej sprawie zgodnie ze zwyczajną praktyką i w dobrej wierze 2.związane z wadami oświadczenia woli: a) przekroczenie przez przedstawiciela państwa jego upoważnienie do wyrażenia zgody ? przy czym na przesłankę tę można się powoływać tylko gdy ograniczenia upoważnienia były podane do wiadomości pozostałym państwom przed wyrażeniem zgody. b) podstęp umyślne wprowadzenie w błąd ze strony innego państwa negocjonującego. c)przekupstwo d)przymus wobec przedstawiciela państwa negocjonującego.
Rozporządzenia: Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenia jako źródła prawa stanowią przejaw prawodawstwa delegowanego, dekoncentracji prawotwórstwa. Wydawane są na podstawie upoważnień ustawowych o charakterze specjalnym bądź generalnym. W hierarchii źródeł prawa rozporządzenia zajmują pozycje niższą niż ustawa, chociaż podobnie jak ustawa zawierają normy prawne powszechnie obowiązujące.

Upoważnienie do wydawania rozporządzeń dla władzy wykonawczej ma na celu odciążenie ustawodawcy parlamentarnego. Według zasady podziału władz stanowienie prawa należy do ustawodawcy parlamentarnego. Mimo ?powodzi? ustaw ustawodawca ten we współczesnym państwie nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania na regulację prawną, tym bardziej nadzwyczaj trudno sprostać byłoby temu zadaniu w okresie transformacji ustrojowej. Dlatego konstytucja stwarza ustawodawcy możliwość przeniesienia w części władzy prawodawczej na organy władzy wykonawczej, które wykorzystują przyznane im uprawnienia do stanowienia prawa przez wydawanie rozporządzeń.

Rozporządzenie nie ma zastępować ustawy, lecz ją odciążyć od szczegółów technicznych, uregulowań zamiennych w czasie, postanowień ściśle fachowych o niewielkim znaczeniu politycznym. Z tych przyczyn rozporządzenie jest dla władzy wykonawczej niezbędne.
Obecnie art. 92 ust. 1 Konstytucji stanowi, że rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji. Konstytucja zaś przewiduje, że rozporządzenia wydają:
Prezydent RP
Rada Ministrów
Prezes Rady Ministrów
Minister kierujący działem administracji rządowej, którego stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
Rozsądne zastosowanie instytucji rozporządzenia nie prowadzi do utraty władzy przez parlament; wręcz odwrotnie ? przez jego odciążenie od politycznie nieistotnych szczegółów ? pozwala mu poświęcić się z należytą uwagą istotnym rozstrzygnięciem o wadze politycznej.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 naszej konstytucji ratyfikowane umowy międzynarodowe po ich ogłoszeniu stanowią część polskiego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie zależy od wydania ustawy. Posłużono się tu metodą transformacji, tj. recepcją norm prawa międzynarodowego poprzez prawo krajowe. W rezultacie normy ratyfikowanych umów międzynarodowych stają się normami prawa wewnętrznego o charakterze powszechnie obowiązującym. Moc prawna tej kategorii umów - a do nich należałaby konstytucja europejska - jest niższa niż konstytucji, ale mają one pierwszeństwo przed ustawą. Oznacza to również, że ustawodawca jest zobowiązany do wydania ustaw, jeżeli jest to konieczne do realizacji postanowień tych umów i one to wyraźnie przewidują.
Zasady państwa prawa Zasada suwerenności narodu - źródłem władzy jest naród, który jest uprawniony do decydowania i rozstrzygania w sprawach najważniejszych dla państwa (sprawowanie władzy pośredniej- wybierając parlament, prezydenta itp., bezpośredniej- uczestnicząc w referendum lub korzystając z prawa weta i inicjatywy ludowej)
2.Zasada pluralizmu - realizowana w płaszczyźnie politycznej, społecznej, ideowej i ekonomicznej. Pluralizm polityczny polega na tym, że w państwie istnieje wiele partii które są niezależne od władz państwowych ani od siebie wzajemnie. Mogą tworzyć programy i strukturę organizacyjną, maja różną tożsamość ideową. Mogą też swobodnie ze sobą rywalizować(w ramach prawa i ustalonych reguł)o poparcie wyborców, dzięki któremu niektóre z nich będą rządzić państwem, a inne będą tworzyć opozycję parlamentarną bądź pozaparlamentarną. Opozycja_polityczna; Parlament
3.Zasada podziału władz - władza państwowa dzieli się na ustawodawczą (odpowiedzialną za stanowienie prawa), wykonawczą (mającą je realizować w praktyce) i sądowniczą (rozstrzygająca spory na podst. obowiązujących norm prawnych)
12. Organy UE
? Rada Europejska - naczelny organ polityczny.
Skład: szefowie państw lub rządów krajów członkowskich oraz przewodniczący Komisji
Posiedzenia: co najmniej dwa razy w roku.
Kompetencje: stymuluje rozwój Unii oraz określa ogólne kierunki jej polityki. Jej decyzje maja charakter polityczny. Są wprowadzane w życie przez organy UE. Sposób podejmowania decyzji: consensus.
? Rada Unii Europejskiej -główny organ decyzyjny, reprezentuje interesy państw.
Skład: ministrowie wszystkich państw, po 1 z każdego, zmieniający się zależnie od przedmiotu obrad ( np. rolnictwa, transportu );
Przewodnictwo: ministerstwo spraw zagranicznych kolejnych państw, zmieniający się co pół roku.
Posiedzenia: zazwyczaj raz w tygodniu; niejawnie.
Sposób podejmowania decyzji: zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną lub jednomyślnie, zależnie od przewidzianej procedury dla określonych spraw. Przy podejmowaniu decyzji większością kwalifikowaną państwa dysponują zróżnicowaną liczbą głosów .Jest to tzw. ważony podział głosów. Na łączną sumę 87 głosów do podjęcia decyzji wymagana jest większość 62 głosów gdy decyzja zapada na wniosek Komisji. Jeżeli zaś Rada podejmuje decyzje bez takiego wniosku, te 62 głosy musi oddać co najmniej 10 państw. Nie zależnie od powyższych ustaleń Rada dąży zazwyczaj uzyskania consensusu.
Siedziba: Bruksela
? Komisja Europejska -główny organ wykonawczy, reprezentuje interesy UE jako całości.
Sposób powołania kandydatów: Rada UE wyznacza kandydatów kandydatów mianuje ich po zatwierdzeniu składu Komisji przez Parlament Europejski.
Kadencja: 5 lat.
Sposób podejmowania decyzji: większością głosów, każdy członek Komisji ma 1 głos.
Kompetencje:
o inicjatywne - zgłasza Radzie Unii Europy - w dziedzinach określonych przez statut - propozycje aktów prawnych, bez których Rada Europy nie może podejmować decyzji;
o kontrolne - kontroluje i zapewnia wykonanie prawa Unii Europejskiej, przez państwa, organy Unii, osoby fizyczne i prawne; może stosować sankcje i wnosić skargi do Trybunału Sprawiedliwości;
o wykonawcze - wydaje akty prawne o charakterze wykonawczym, zarządza funduszami, zapewnia wykonanie budżetu;
o reprezentuje UE w stosunkach zewnętrznych, tj. w organizacjach międzynarodowych relacjach z państwami; negocjuje umowy międzynarodowe na podstawie mandatu Radu Unii Europejskiej.
Siedziba: Bruksela.
? Parlament Europejski - reprezentuje interesy społeczeństw, tj. około 370 ml obywateli Unii.
Skład: deputowani wybierani w wyborach powszechnych bezpośrednich przez obywateli Unii Europejskiej; obecnie w Parlamencie zasiada 626 deputowanych.
Posiedzenia: jedna roczna sesja zwyczajna; raz w miesiącu tygodniowe posiedzenia plenarne. Jej posiedzenia są jawne i otwarte dla publiczności.
Organizacja: taka, jak w parlamentach krajowych; posłowie łączą się w grupy polityczne (partyjne); obecnie istnieje 9 frakcji oraz grupa deputowanych niezrzeszonych.
Kompetencje: różnią się znacznie od parlamentów krajowych; nie ma on przede wszystkim uprawnień ustawodawczych.
Główne kompetencje Parlamentu Europejskiego są następujące:
o kontroluje pracę Komisji: może kierować do Rady UE i Komisji pytania ustne lub pisemne, ocenia współpracę polityczną rządów;
o przyjmuje i odrzuca budżet UE, w ramach budżetu ustala wysokość części wydatków UE;
o uczestniczy w procesie decyzyjnym UE, pełniąc najczęściej funkcje opiniodawcze, w niektórych jednak sprawach Rada UE nie może przyjąć aktu prawnego przy sprzeciwie Parlamentu;
o zatwierdza ważniejsze umowy międzynarodowe oraz umowy o przyjęciu nowych państw do UE.
Sesje plenarne Parlamentu odbywają się w Strasburgu i Brukseli, a jego komisje obradują w Brukseli.
? Europejski Trybunał Sprawiedliwości - stały organ sądowniczy.
Skład: 15 sędziów wspieranych przez 9 rzeczników generalnych, mających status funkcjonariuszy międzynarodowych,
powołanych przez Radę UE za zgoda wszystkich państw członkowskich. Kadencja: 6 lat.
Kompetencje: rozstrzyga spory dotyczące interpretacji i stosowania prawa UE oraz wydaje opinie prawne. Stroną sporu przed Trybunałem mogą być: organy UE, państwa członkowskie, osoby prawne lub fizyczne z państw członkowskich oraz funkcjonariusze międzynarodowi.
Siedziba: Luksemburg.
? Europejska Izba Obrachunkowa - składa się z 15 funkcjonariuszy międzynarodowych, którzy kontrolują finanse Unii Europejskiej;
13.Źródła prawa europejskiego ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO

*PIERWOTNE zalicza się traktaty konstytujące które tworzyły wspólnote Europejską i Unię Europejską
-traktaty założycielskie, aneksy i protokoły do traktatów założycielskich
*WTÓRNE są to źródła które są tworzone przez organ wspólnoty europejskiej
-rozporzadzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie
PODMIOTY UNII EUROPEJSKIEJ
Rada Europy (nie ma nic wsólnego z Unią)(jest organem Europejski Trybunał Praw Człowieka, funkcjonuje na podstawie konwencji prawa człowieka w Strasburgu
Rada Europejska wskład wchodzą szefowie rządu i głowy państw
Rada Unii Europejskiej wskład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych, albo ministrowie resortowi którzy zabierają się na jakimś szczycie Siedziba Bruksela
Rada ma prawo podejmowania wszystkich typów uchwał przewidzianych przez Traktaty Wspólnot Europejskich EURATOMu, tj. rozporządzeń, dyrektyw, decyzji zaleceń i opinii.
Ponadto ma prawo zawierania w imieniu UE umów międzynarodowych, które wiążą wszystkie państwa członkowskie
(umowy handlowe, celne, w sprawie przystąpienia do UE, itp.).
Komisja Europejska wskład wchodzą komisarze na czele stoi przewodniczący.Komisja jest organem administracyjnym(HiBNER)
Parlament Europejski członkowie są wybierani w wyborach powszechnych przez obywateli Parlament Europejski nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym. Ma też uprawnienia dotyczące uchwalania budżetu, przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych.
Kontroluje pracę Komisji Europejskiej
Europejski Trybunał Sprawiedliwości Siedziba znajduje się w Luksemburgu orzeka o zgodności z traktatami prawa krajowego
Trybunał Sprawiedliwości jest to organ Unii Europejskiej pełniący funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego, administracyjnego.
Europejski Trybunał Obrachunkowy zajmuje się kontrolą finansów Unijnych
AKTY NORMATYWNE
rozporządzenia europejskie są to akty wtórne , adresatem są wszyscy czyli państwa i obywatele tych państw.Mają charakter abstrakcyjny, podlegają bezpośrednio, są opublikowane w Dzienniku Unii Europejskiej Legis ma 21 dni
dyrektywy są adresowane do państw członkowskich Podlegają implementacji
decyzje są adresowane, głównie do podmiotów swojej treści.Konkretnie wyrażają, postulaty -wyrażają zadowolenie lub nie zadowolenie. Nie mają charakteru wiąrzącego, akty prawne nie mające odpowiednika w prawie polskim
zalecenia i opinie-są instrumentem oddziaływającym na wspólnoty i na ich państwa członkowskie w procesie realizacji zadań wytyczonych przez traktaty założycielskie. Zarówno zalecenia jak i opinie nie są uchwalane w drodze procedury prawotwórczej, jaka obowiązuje przy rozporządzeniach i dyrektywach. 14.Aparat administracyjny tworzą wszystkie jednostki wykonujące funkcje administracji publicznej, niezależnie od tego, czy są one państwowe, samorządowe czy też nie .to uporządkowany wewnętrznie układ, którego elementy odpowiadają za określone zadania i które ze sobą współgrają. Jest to system nieprzypadkowo dobranych podmiotów, na który wpływa system prawa i od którego jest zależny (siła powiązań pomiędzy poszczególnymi podmiotami i sposób ich podporządkowania w hierarchizacji)Celem podziału zadań jest dbałość o dokładne wykonywanie zadań administracyjnych, niepoprawne działanie podmiotów może być spowodowane czynnikami zewnętrznymi (np sytuacją w kraju)
15.Organy administracji publicznej
Zasadniczą jednostką składową administracji w sensie podmiotowym jest organ administracji ? człowiek (lub grupa ludzi w organie kolegialnym) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego, powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu.

Zależnie od przedmiotu działalności, jej zakresu, charakteru organu, jego składu i innych okoliczności dokonać możemy kilku podziałów organów administracyjnych.
Podstawowym podziałem organów administracji publicznej jest podział na :
- organy administracji rządowej ? państwowej;
- organy administracji samorządowej.
Ze względu na sposób powoływania dzielimy organy administracji na :
- organy powoływane w drodze nominacji jako decyzji administracyjnej np. wojewoda;
- organy powoływane w drodze aktu organu władzy np. minister;
- organy powoływane w drodze wyborów np. zarząd gminy.
Ze względu na skład osobowy wyróżnić możemy :
- organy jednoosobowe;
- organy kolegialne.

Organy kolegialne to takie, w których decyzje zapadają zespołowo, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Do organów kolegialnych zaliczyć możemy uchwały podjętej większością głosów. Do organów kolegialnych zaliczyć możemy m.in. Radę Ministrów, Najwyższą Izbę Kontroli, Radę Radiofonii i Telewizji. W aparacie administracyjnym państwa działają oba rodzaje organów. Organy kolegialne powoływane są wszędzie tam gdzie liczy się przede wszystkim dojrzałość podejmowanych decyzji, natomiast organy jednoosobowe wykorzystywane są do zadań wymagających szybkiego podjęcia decyzji. Zarówno organy kolegialne jak też jednoosobowe posiadają wady i zalety. Organy jednoosobowe administrują sprawnie, ale istnieje duże prawdopodobieństwo podjęcia błędnej decyzji. W organach kolegialnych decyzje mogą być dopracowane merytorycznie, dokładniej przemyślane, poddane przed ich podjęciem wszechstronnej analizie, ale w skutek tego proces podejmowania decyzji może być opóźniony.

Połączenie zalet obu organów wydaje się tworzenie kolegiów przy organach jednoosobowych. Kolegium ma z reguły charakter doradczy, ale organ przed podjęciem ważniejszych decyzji obowiązany jest wysłuchać niewiążącej opinii kolegium. Działanie zespołu opiniodawczego zwiększa prawdopodobieństwo podjęcia słusznej decyzji.

Ze względu na terytorialny zasięg swojej działalności organy administracji państwowej podzielić możemy na :

organy centralne;
organy terenowe.

Organy centralne to organy obejmujące zakresem swojego działania teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród organów centralnych nadrzędną pozycje zajmują organy naczelne. Wszystkie inne centralne organy są podporządkowane organizacyjnie organom naczelnym. Do organów centralnych zaliczamy m.in. Radę Ministrów, Prezydenta RP. Organy terenowe to takie, których kompetencje rozciągają się wyłącznie na część terytorium państwa odpowiadająca najczęściej jednostce podziału administracyjnego np. województwo, powiat.

Wśród organów administracji wyróżnić możemy :
organy o kompetencji ogólnej ? te, które zarządzają wszystkimi lub prawie wszystkimi dziedzinami życia na danym terenie np. wojewoda;
organy o kompetencji szczególnej ? te, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu np. minister.

Na podstawie sposobu podporządkowania wyróżnić możemy :
organy zdecentralizowane;
organy podległe hierarchicznie
16. Urząd - wyodrębniony w celu wykonywania zadań publicznych zespół praw i obowiązków określony przepisami prawa administracyjnego
17. Nadzór: 1. Definicja: jest to pewien zespół realizowanych kompetencji mających na celu usunięcie nieprawidłowości i zapobiegnięcie im na przyszłość. Pojęcie nadzoru jest pojęciem szerszym od kontroli, obejmuje pojęcie kontroli (nadzór obejmuje zawsze kontrolę, natomiast wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z prawem wykonywania środków nadzorczych. O nadzorze mówi się wówczas gdy w grę wchodzi prawo wydawania poleceń, wiążących dyrektyw co do zmiany kierunków działania. Nadzór nie ogranicza się zatem do obserwacji i ustaleń stanu faktycznego, ale łączy się z możliwością stosowania środków nadzoru. Kontrola to pierwszy etap nadzoru.
? Kontrola: Definicja: jest to badanie zgodności stanu istniejącego z postulowanym. Przy badaniu stanu istniejącego z postulowanym stosuje się mierniki oceny poprawności działania podmiotu kontrolowanego i te mierniki noszą nazwę kryteriów kontroli. Kryteria kontroli : legalność, rzetelność, gospodarność, celowość, zgodność z polityką rządu, uwzględnienie interesu indywidualnego, publicznego, skuteczność w realizacji zadań publicznych. Najważniejsze kryterium to kryterium legalności, jemu podporządkowana jest cała reszta. 2. Rodzaje kontroli: a) z punktu widzenia zasięgu zależności organizacyjnych: zewnętrzna ? podmiot kontrolujący znajduje się poza strukturą organizacyjną podmiotu kontrolowanego; wewnętrzna ? podmiot kontrolujący znajduje się w strukturze podmiotu kontrolowanego b) ze względu na sposób przeprowadzania kontroli: inspekcja ? dokonuje się jej w drodze bezpośredniej obserwacji działania jednostki kontrolowanej i przez porównanie tych działań i zachowań ze wzorcami działań i zachowań poprawnych; lustracja - jest kontrolą skierowaną nie na zachowanie się podmiotu, lecz zwykle na określony podmiot, na jego rzeczywisty stan, jego cechy w porównaniu z odpowiednimi wzorcami określającymi stan pożądany; rewizja ? ma z reguły charakter kontroli finansowej. Polega na porównaniu rzeczywistego stanu środków finansowych i innych składników majątkowych z odpowiednią dokumentacją; wizytacja ? zmierza do oceny poprzez bezpośredni wgląd w całokształt działalności jednostki kontrolowanej c) z punktu widzenia stosunku w czasie czynności kontrolowanej do czynności kontrolującej: kontrola wstępna ? to wkraczanie w czynność jednostki kontrolowanej zanim ta podejmie działanie na zewnątrz. Jest to kontrola zamierzeń podjęcia określonego działania przez organ kontrolowany. Występuje najrzadziej; kontrola faktyczna - to wkraczanie w czynność jednostki kontrolowanej w toku samego działania. Ta kontrola towarzyszy procesowi działania; kontrola następna ? to kontrola po dokonanej czynności. Ten rodzaj kontroli koncentruje się na etapach działania które zostały już dokonane. Jest to najczęściej spotykana i najbardziej efektywna forma kontroli. d): z urzędu ? z reguły ma na celu ochronę interesu publicznego; na wniosek - ma na celu ochronę interesu indywidualnego. e) ze względu na zakres kontroli: zupełna (nieograniczona) ? obejmuje całość działania kontrolowanej jednostki. W zasadzie niemożliwa ze względu na ograniczone środki którymi dysponują instytucji kontrolne oraz konieczność obradzania pracowników adm pewną dozą zaufania; ograniczona ? dotyczy fragmentu wskazanego przez obywatela bądź wybranego przez aparat kontrolny.