Zagadnienia z pedagogiki ogólnej

1. Co to jest definicja i z czego się składa i jakie znasz rodzaje definicji?
*Definicja- zwięzłe objaśnienie, określenie znaczenia wyrazu lub terminu
*Definicja składa się z:
-definiendum czyli z terminu definiowanego
-definiensa czyli zwrotu określającego znaczenie terminu
*Rodzaje definicji:
#Nominalna- określa znaczenie językowe nazwy
+sprawozdawcze (analityczne)- znaczenie terminu pojmowane przez pewnych ludzi lub na obszarze pewnego języka
+projektujące (syntetyczne)- proponowanie rozumienia danego pojęcia, a nie opisywanie stanu faktycznego
-regulujące- wprowadzenie czegoś nowego do istniejącej już definicji
#Realna- charakterystyka cech specyficznych dla danego przedmiotu
2. Po co potrzebne są definicje?
Definicje pozwalają dokładnie rozpoznać definiowany przedmiot, co chroni przed nieporozumieniami wynikającymi z różnego rozumienia pojęć.
3. Jaką rolę pełni definicja w nauce?
Definicja w nauce oprócz oczywistej roli wyjaśniania i określania pojęcia. Pełni rolę porozumiewawczą; kiedy wszyscy przyjmują jednakową definicję danego pojęcia możliwe jest stworzenie jednej płaszczyzny porozumienia w dyskursie naukowym.
4. Dlaczego w naukach humanistycznych istnieje wiele różnych definicji tego samego pojęcia? Co z tego wynika?
W naukach humanistycznych definicja pojęcia zależy od punktu widzenia osoby definiującej, od kontekstu teorii i ideologii w jakim dane pojęcie jest umiejscowione. Powoduje to wielość definicji, trudności w porozumieniu się i brak osadzenia pojęcia w określonych ramach rozumienia, które byłyby przyjęte przez wszystkich.
5. Z jakiego rodzaju definicjami mamy najczęściej do czynienia w naukach humanistycznych, a z jakimi w naukach przyrodniczych? Uzasadnij.
*nauki humanistyczne- definicje projektujące (nominalne)
*nauki przyrodnicze- definicje sprawozdawcze (realne)
6. Co to jest operacjonalizacja definicji i w jakim celu jej dokonujemy?
Operacjonalizacja definicji- to przejście od ogólnej, teoretycznej i abstrakcyjnej definicji zjawiska do wyznaczenia klasy zdarzeń empirycznych. Klasa zdarzeń empirycznych to są na przykład kwestionariusze.
7. Przedstaw na podstawie znanych ci definicji własną i najbardziej tobie odpowiadającą definicję wychowania.
*Wychowanie:
-wąskie-świadome, celowe i specyficzne działanie osób z reguły występujące ich zbiorach (rodzinnych) dokonywane głównie przez słowo ( i inne postacie interakcji, zwłaszcza przez przekład osobisty) zmierzający do osiągnięcia względnie stałych skutków (zmian w rozwoju fizycznym, psychicznym, społecznym, kulturowym i duchowym jednostki ludzkiej)
-szerokie-jest to oddziaływanie całokształtu specyficznych, pedagogicznych bodźców i doświadczeń ogólnospołecznych, grupowych, indywidualnych, profesjonalnych i nieprofesjonalnych przynoszące względnie stałe skutki w rozwoju jednostki ludzkiej, w jej sferze fizycznej, umysłowej, społecznej, kulturowej i duchowej.
Wychowanie szerokie różni się od wąskiego głównie zakresem, gdyż wąskie obejmuje tylko działania celowościowe, a szerokie to działania celowościowe i nie celowościowe, czyli wszelkie wywieranie wpływu na człowieka.
*Wychowanie: pedagogika jest nauką badającą w jaki sposób realizować określony, z góry założony i pożądany stan rzeczy nazywany wychowaniem.
8. Pod jakim względem definicja naukowa różni się od definicji potocznej?
Definicja naukowa różni się od definicji potocznej sposobem wytworzenia jej. Powstaje w oparciu o założenie, kontekst teoretyczny, po badaniach naukowych i jest wytworzona przez osoby zajmujące się profesjonalnie nauką, budową i użytym słownictwem. Nie są wyrażeniem czyjeś opinii lub zdania jak w przypadku definicji potocznej.
9. Co to jest pedagogika?
*Pedagogika: dziedzina, dyscyplina nauki zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów edukacyjnych oraz uwarunkowań dyskursu edukacyjnego.
10. Przedstaw definicję pedagogiki, z którą się najbardziej identyfikujesz i uzasadnij swoje stanowisko?
11. Czym różnią się od siebie pojęcia kształcenie i edukacja?
*Kształcenie, ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury, osiąganie wszechstronnego rozwoju fizycznego i umysłowego a także zdobycie pożądanych kwalifikacji zawodowych. Proces kształcenia jest organizowany przez określone instytucje i wówczas jego cele wyznaczane są zgodnie z obowiązującą w danym społeczeństwie koncepcją wykształcenia. Kształcenie może być podejmowane przez jednostkę samorzutnie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami i przybiera wtedy formę samokształcenia. Rezultatem kształcenia jest wykształcenie.
*Edukacja, pojęcie szerokie - oznacza wychowanie - jako kształcenie człowieka (przede wszystkim dziecka do osiągnięcia dorosłości). obejmuje aspekty: intelektualny, psychologiczny, moralny. Celami edukacji są: uczenie przystosowywania do życia w społeczeństwie, kształtowania wolnego i osobistego sądu.
12. Tworząc strukturę hierarchiczną uporządkuj następujące pojęcia zgodnie z ich treściowymi zakresami: uczenie się, kształcenie, edukacja, nauczanie, wychowanie.
EDUKACJA


PROCESY OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZE


KSZTAŁCENIE NAUCZANIE WYCHOWANIE


SAMOKSZTAŁCENIE UCZENIE SAMOWYCHOWANIE

13. Co to jest stereotyp i czym się charakteryzuje?
*Stereotyp- generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic między nimi. Raz sformułowane stereotypy są odporne na zmianę pod wpływem nowej informacji. (wg Aronsona)
*Stereotyp- schematyczny i jednostronny obraz w głowie ludzkiej jakiegoś zjawiska, człowieka, rzeczy i zarazem opinię o nim przyswojoną z otoczenia jeszcze przed poznaniem samego obiektu. (wg Lippmana)
14. Wymień stereotypy dotyczące pedagogiki?
-pedagogika wychowuje
-pedagogika jest nauką o dziecku
-pedagogika jest przedmiotem studiów
-pedagogika jest nauką pokazującą drogę nauczycielom i rodzicom
-pedagogika jest nauką wprowadzającą człowieka w dorosłe życie, dająca receptę jak żyć, jak współżyć z innymi i być szczęśliwym
-pedagogika jest suchą teorią
15. Czym różni się pedagogika od pedagogii?
*Pedagogia- paidoś- dziecko; agogoś- przewodnik; zespół środków i metod wychowania stosowany przez nauczycieli. Pojęcie pedagogii odnosi się do praktycznej sztuki wychowania...;obecnie pojęcie pedagogii odnosi się także do paradygmatu edukacyjnego, który może przybierać postać doktryny pedagogicznej, ideologii edukacyjnej bądź ukrytego programu wychowawczego np. szkoły (wg Leksykon 2000-Sośnicki i inni)
*Pedagogika- jest nauką badającą w jaki sposób realizować określone z góry założone i pożądane stany rzeczy nazywane wychowaniem. (wg Leksykonu Pedagogicznego )
16. Skonstruuj projekt własnej pedagogii w zakresie wybranego przez ciebie problemu edukacyjnego?
Szkolne niepowodzenia: uczeń nie radzi sobie z obowiązkami w szkole podstawowej
1-prowadzenie karty terapii ucznia w której zapisuje się obserwację dotyczące zainteresowań, uzdolnień, cech charakteru, stanu zdrowia ucznia, wyobrażeń, spostrzeżeń, pamięci, myślenia, reakcji ucznia na różne sytuacje, stosunek do wychowawcy, do kolegów, uczęszczanie na zajęcia lekcyjne, odrabiania lekcji itp.
2-przeprowadzenie rozmów i wywiadów z osobami z najbliższego otoczenia tj. rodzicami lub opiekunami
3-określenie objawów niepowodzeń np. brak wiadomości z konkretnego przedmiotu, brak postępów w nauce, nieregularne uczęszczanie na lekcje, brak aktywności na lekcjach, brak samodzielności, konfliktowość, agresja
4-określenie przyczyn niepowodzeń ucznia np. opóźnienie w rozwoju, trudność w koncentracji, nadpobudliwość, trudności z pamięcią, brak zainteresowań, brak motywacji, nerwica, stany lękowe, odrzucenie przez grupę kolegów, zaniedbanie przez rodziców lub opiekunów
5-opracowanie programu terapii
6-wprowadzenie programu terapii w życie tj. uczestniczenie takiego ucznia w zajęciach dodatkowych, zajęciach manualnych, uzupełnianie zaległości programowych, motywacja ucznia do nauki poprzez zastosowanie środków pozytywnych: zachęta, pochwała, wyróżnienie, systematyczna kontrola, częste kontakty z rodzicami i inne.
17. Wybierz jedną z dwóch tez i korzystając z posiadanej przez ciebie wiedzy uzasadnij jej prawdziwość: teza 1. Człowieka należy wychowywać. teza 2. Człowieka nie należy wychowywać.
2. Człowieka nie należy wychowywać.
ARGUMENTY:
-Antypedagogika jest jednym z nurtów współczesnej pedagogiki alternatywnej, który odrzuca dotychczasowy system edukacji i wychowania rozumianego jako proces celowy, mający charakter świadomie formacyjny, całkowicie podporządkowujący dziecko autorytetowi osoby dorosłej, która kształtuje jego osobowość według z góry określonego wzorca i narzuca mu gotowy, własny system wartości.
-Antypedagogika pozwala dziecku „mieć swoje zdanie”, bo przecież ono samo wie najlepiej, co jest dla niego dobre, a co złe. Na przykład, gdy spytamy się dziecka co wolałoby zjeść: szpinak czy batonik, to odpowiedzią zapewne będzie, że „batonik”. Dziecko poprzez doświadczenia, konkretnie chodzi tu o proces jedzenia, zapoznało się ze smakiem tych dwóch rzeczy i wie, które mu smakują.
-Antypedagogika pozwala jednostce, czyli dziecku a później osobie dorosłej samodzielnie decydować o sobie, czego zamierza się uczyć, z kim się spotykać a odrzuca to, że należy nauczyć się warunków życia, by móc żyć.
-Antypedagogika uważa tradycyjną formę wychowania za taką, która narusza prawa jednostki do samookreślonego wychowania opartego na przedmiotowym traktowaniu wychowanka. Nowa forma wychowania przeciwstawia układ, w którym obie strony — wychowawca i wychowanek — mają takie same prawa, a rola pedagoga polega nie na wychowywaniu, ale na życzliwym wspieraniu dziecka w jego samodzielnych poszukiwaniach i wyborach. podstawą takiego współdziałania jest wzajemny szacunek i zaufanie.
18. Opisz oświatę w XX wieku poprzez pryzmat reform oświatowych.
*System oświatowy- organizacje upowszechniające wykształcenie ogólne i zawodowe, realizowane w trybie szkolnym oraz w instytucjach wychowania pozaszkolnego, muzea, kina, teatry, opery, telewizja, radio, biblioteki oraz inne czynniki wpływające na kształtowanie osobowości obywateli. Celem i zadania ustala państwo, a realizacja jest warunkiem rozwoju państwa, osiągnięć gospodarczych, społecznych naukowych i kulturalnych.
*System oświatowy w Polsce:
-1932- przeprowadzono reformę oświaty. Ustawa o szkolnictwie wyższym w II RP stanowiła strukturę: 6 lat (szkoła podstawowa)+4 lata (gimnazjum)+2/3 lata (liceum). Ta struktura przypomina dzisiejszą strukturę oświaty i jest ona najlepszą strukturą systemu oświatowego dlatego, że jest ona dopasowana do faz rozwojowych człowieka.
-1948-zmian struktury systemu oświatowego na mocy dekretu. Jest ona strukturą 7 lat(szkoła podstawowa)+4 lata(liceum). Jest to struktura, która ma zakłócić prawidłowy rozwój ludzi, społeczeństwa.
-1961-Sejm PRL uchwala ustawę o rozwoju systemu oświaty i wychowania. Nauczanie obowiązuje dla całą młodzieży i trwa nie już 7 a 8 lat. Absolwenci szkoły podstawowej mogli kontynuować naukę w : liceach ogólnokształcących, zasadniczych szkołach zawodowych, w szkołach przysposobienia rolniczego, w technikach i liceach zawodowych oraz w studiach policealnych. Te typy szkół mają formę stacjonarną i dla pracujących i są w systemie wieczorowym, zaocznym lub eksternistycznym.
-1978/79- rozpoczęto przebudowę systemu oświaty. Zamiast ośmioklasowej obowiązkowej szkoły podstawowej wprowadzono 10-letnią powszechną szkołę średnią typu ogólnokształcącego. Kształcenie będzie takie samo w miastach jak i na wsi. Utworzono szkoły artystyczne i specjalne.
-1990-zniesiono cenzurę i zlikwidowano Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz przyjęto ustawę o szkolnictwie wyższym.
-1998-sejm przyjął nowelizację ustawy o systemie oświaty i ustawę wprowadzającą nowy ustrój szkolny.
19. Zrekonstruuj poglądy zawarte w książce „Wychowanie bez porażek” Thomas’a Gordon’a i opatrz je własnym komentarzem.
Autor proponuje takie metody wychowania, aby w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych nie było pokonanych. Wskazuje sposoby porozumienia się, które służą wzrostowi wzajemnego szacunku, kształtowaniu u dzieci samodzielności i odpowiedzialności. Stosunki między dzieckiem a opiekunem (rodzicem, nauczycielem) powinny opierać się na wzajemnym poszanowaniu odrębności, życzliwości i zaufaniu. Autor wprowadza takie zasady komunikacji, które w sytuacji konfliktowej pozwolą znaleźć rozwiązanie kompromisowe, zadowalające obie strony. Dr Gordon porusza problem obwiniania rodziców za zbyt rygorystyczne wychowanie, choć tak naprawdę nie byli oni uczeni i szkoleni jak wychowywać. Rodzic powinien być konsekwentny dla swojego dziecka, ale także powinien liczyć się z jego zdaniem i akceptować jego zachowania i poczynienia. Gordon kładzie duży nacisk na akceptację oraz słuchanie dziecka. Rodzic powinien zawsze mieć czas na wysłuchanie problemów swojego potomka, bo inaczej stworzą się problemy. Autor proponuje, aby podczas rozmowy z dzieckiem wypowiedź „ty” zastępować „ja”, co zrodzi u dziecka poczucie pewności i bezpieczeństwa, gdyż będzie ono wiedziało, że jego rodzic także popełnia błędy i nie jest idealny.
20. Jak opisałabyś kompetencje pedagoga w którego kształceniu akademickim zabrakło pedagogiki, a obecna była pedagogia?
Gdyby zabrakło pedagogiki czyli teorii to pedagog nie potrafiłby przekazywać swojej wiedzy za pomocą słów, definicji itp. W życiu często potrzebna jest nam wiedza i teoria, bo tylko wiedza abstrakcyjna jest bardzo ograniczona.
21. Uzasadnij tezę głoszącą, że w kształceniu pedagogów potrzebna jest pedagogika, a nie tylko pedagogia.
Kiedy byłaby sama pedagogia wtedy mówimy, że postępuje źle, gdyż bez wiedzy nie wyjaśnimy odbiorcy tego co chce wiedzieć, a w mówcy ujawni się opór.