Wojna trzynastoletnia 1454-1466 - przebieg

Kolejnym etapem zmagań polsko-krzyżackich była wojna trzynastoletnia 1454-1466, prowadzona za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka, która przyniosła całkowite złamanie potęgi Zakonu. Bezpośrednią przyczyną wybuchu konfliktu stała się skierowana do Kazimierza IV Jagiellończyka prośba Związku Pruskiego o wzięcie w opiekę ziem pruskich. Król wypowiedział wojnę Zakonowi Krzyżackiemu i w kilkanaście dni później, 6 marca 1454, ogłosił akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego.

Powstanie zorganizowane przez członków Związku Pruskiego doprowadziło w ciągu miesiąca do usunięcia załóg krzyżackich z większości miast pruskich. Pod panowaniem Krzyżaków pozostały jedynie: Malbork, Sztum i Chojnice.

Wyprawa wojenna Kazimierza IV Jagiellończyka do Prus na czele pospolitego ruszenia rozpoczęła się od klęski pod Chojnicami (18 września 1454).

1457, po wypłaceniu przez Polaków zaległego, niezapłaconego przez Zakon żołdu, wojska zaciężne poddały twierdzę Malbork. Po objęciu dowództwa nad siłami królewskimi przez Piotra Dunina i pokonaniu Krzyżaków w bitwie pod Żarnowcem (1462) strona polska zdobyła zdecydowaną przewagę.

Gdańsk i Elbląg we własnym zakresie i własnym kosztem zorganizowały flotę kaperską, która skutecznie blokowała dostawy materiałów wojennych dla Zakonu drogą morską. Strona krzyżacka poprosiła o pokój, który został podpisany w 1466 w Toruniu. W wyniku wojny Polska odzyskała Pomorze Gdańskie oraz ziemie: chełmińską, michałowską i warmińską.

Inflancka część Zakonu nie pomogła tej w Prusach. Właściwie od początku XV w. nastąpiło praktycznie zerwanie więzi między zakonami, co uwidoczniło się już podczas Wielkiej Wojny, pod Grunwaldem była chyba tylko 1 chorągiew inflancka. Co prawda po Grunwaldzie przybył do Prus marszałek inflancki Bern von Hevelmann. Całkowity rozdźwięk polityki obu gałęzi widać na początku XVI w. Podczas gdy Wielki Mistrz Fryderyk chciał unieważnić II pokój toruński, odmawiał złożenia hołdu i agitował dwory europejskie przeciwko Polsce to mistrz inflancki Walter von Plattenberg był sojusznikiem Wielkiego Księstwa w walce z Moskwą.