Powstanie warszawskie – bohaterstwo czy bohaterszczyzna?

Podejmowanie walki zbrojnej budzi wiele wątpliwości. W uciemiężonych umysłach ludzi rodzi się wiele pytań, lecz ostateczna odpowiedź na finalne pytanie “podjąć walkę, czy dać się zniewolić” dla większości Polaków była i chyba jest oczywista. Każdy, kto chociaż trochę poznał historię zniewolenia Rzeczypospolitej powie, że warszawscy powstańcy nie mogli postąpić inaczej i musieli walczyć. Lecz czy powstanie miało sens? Jak bardzo wpłynęło na nasze losy? Na te pytania odpowiedź jest już mniej oczywista, lecz ja w mojej pracy postaram rozważyć wszystkie za i przeciw oraz udowodnić, że powstanie miało sens i było potrzebne do wytyczenia pomyślnej drogi do wyzwolenia Polski.

Rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku działania zbrojne miały na celu wyparcie armii niemieckiej ze stolicy przez opanowanie kilkudziesięciu ważnych punktów strategicznych. Przygotowywana od dawna przez AK 63-dniowa akcja nie odniosła większego sukcesu, gdyż nie zdołano opanować wielu obiektów wojskowych ze względu na brak broni i wsparcia, lecz działająca grupa oporu rosła z dnia na dzień. Nastroje patriotyczne, podsycane przez sowieckie audycje radiowe, wzywające cywilów do walki z Niemcami, pozwoliły na stworzenie armii o rozmiarach szacowanych na 34 tys. żołnierzy. Dlaczego jest to tak ważne? Narastające niezadowolenie mieszkańców stolicy popychało ich do czynów heroicznych, lecz w moim mniemaniu takie niezorganizowane i pozbawione planu akcje przysporzyłyby więcej ofiar, niż walka w regularnej armii. Powstanie konieczne więc było ze względu na to, że ludność cywilna sama, powoli, lecz nieubłaganie sięgała po broń. Należało więc wykorzystać chęć walki cywili i odpowiednio nimi pokierować. Opracowanie planu działań pozwoliło na odniesienie większego sukcesu i zadania bardziej bolesnego ciosu przeciwnikowi.

Kolejnym ważnych elementem polityczno-wojskowym było skomplikowanie sytuacji wojsk niemieckich na froncie. Powstanie pozwoliło na zadanie strat przeciwnikowi: Niemcy stracili w walkach 17 tys. żołnierzy, 9 tys. zostało rannych, co stanowiło ok. 25% stanu osobowego armii. Jest to duże osiągnięcie, ze względu na dysproporcje pomiędzy wrogimi oddziałami. Jednakże niosło to za sobą skutki mało pozytywne. Armia sowiecka widząc, że warszawiacy podjęli walkę z Niemcami, postanowiła poczekać na upadek powstania i wtedy zaatakować nadszarpnięte oddziały wroga. Gdyby powstanie nie wybuchło, radzieckie oddziały naraziłyby się na okrutnie wyniszczające walki uliczne na terenie Warszawy. Ich oczekiwanie zmniejszyło szanse na wygraną, gdyż niemieckie oddziały miały mnóstwo czasu na reorganizację i uzupełnienie sił armii.

Manifestacja Polaków, wyrażona w wybuchu powstania warszawskiego, pozwoliła także na podtrzymanie ducha walki i danie obywatelom nowego celu. Powstanie; czy to ogólnonarodowe, czy te, które wybuchło w Warszawie, było jednym z głównych założeń utworzenia ZWZ/AK. W sytuacji, kiedy do takowego by nie doszło, zachwiana zostałaby wiarygodność samej Komendy Głównej AK, a przez to całej Armii Krajowej, czy polskiego Rządu na Uchodźstwie, którego AK była zbrojnym ramieniem w ramach AMGOTu. Nie wolno zapominać o samych żołnierzach Armii Krajowej, którzy przecież od początku świadomi byli celu swoich działań, jakim było powstanie, czy to ogólnokrajowe, czy przeprowadzone tylko w określonych rejonach. Gdyby do powstania by nie doszło duch walki, oddanie, wszystko mogłoby zniknąć, ponieważ zabrakło by celu, który je podtrzymywał.

Podsumowując; powstanie warszawskie stanowi istotny czynnik pozwalający na wyzwolenie się Polski spod okupacji. W dokonanym akcie oporu Polacy udowodnili, że będą walczyć do samego końca. Ponieśliśmy ogromne straty, lecz pozwoliły one na podsycenie nastrojów patriotycznych i zajaśnienie nadziei na wyzwolenie, a także powstanie we wrogu obaw, przez co Polacy traktowani byli z większym szacunkiem w porównaniu z innymi okupowanymi krajami. Z tych powodów uważam, że nie powinno się kwestionować słuszności wybuchu powstania, lecz odnosić się do niego z należytym szacunkiem.