Histologia

HISTOLOGIA

Komórka -> tkanka -> narząd (organ) -> ukł. narządów -> organizm

Tkanka – to zespół komórek o podobnej budowie, spełniające określone funkcje

TKANKA MIĘŚNIOWA

Tkanki mięśniowe:
1) tkanka mięśniowa gładka
2) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana (szkieletowa)
3) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca

1) tkanka mięśniowa gładka – budują ja włókienka wydłużone, ostro załączone, wrzecionowate, z jednym centralnie położonym jądrze. Skurcz tej tkanki jest niezależny od woli człowieka. Buduje ona ściany narządów wewnętrznych

2) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana (szkieletowa) – budują ja włókienka wydłużone, cylindryczne, tępo zakończone. Występują w nich prążki jasne i ciemne (jasne – izotropowe – załamują światło pojedynczo ; ciemne – anizotropowe – załamują światło podwójnie

3) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca – budują ją włókienka wiglasto rozgałęzione (tworzą przestrzenną sieć) miejsca połączeń kom. nazywamy wstawkami. Jąder jest wiele w włókienku, położone centralnie. Skurcz tkanki jest niezależny, jego szybkość jest pośrednia.

TKANKA NERWOWA

Neuron – zbudowany jest z:
- dentrydy (liczne silne rozgałęzione wypustki)
- jądro komórkowe
- ciałko komórki (perykarion)
- osłonka mielinowa (rdzenna)
- osłonka Schwanna
- przewężenie Ranviera
- gałęzie końcowe (kolatery)
Neuron dzielimy na neurony: czuciowe ; ruchowe ; pośredniczące (najwięcej)

TKANKA NABŁĄKOWA

Kryteria podziału tkanki nabłonkowej:
- ze względu na uwarstwienie
- nabłonek jednowarstwowy (kręgowce i bezkręgowce)
- nabłonek dwuwarstwowy (kręgowce)
- ze względu na kształt
- nabłonek płaski
- nabłonek sześcienny – brukowy
- nabłonek cylindrowy
- ze względu na funkcje
- nabłonki zmysłowe
- nabłonki wyściełające i okrywające
- nabłonki gruczołowe
nabłonki gruczołowe – rodzaj nabłonka posiadający zdolność produkcji na eksport różnych substancji. Wydzielanie substancji może się odbywać w 3 sposoby:
1) morokrynowego – polega na dyfuzji cząstek ze szczytowej części komórki co nie doprowadza do jej uszkodzenia np. gruczoł potowy
2) apokrynowego – polega na odrywaniu się szczytowej części komórki wraz z wydzieliną. Uszkodzone komórki regenerują się np. gruczoł mleczny
3) homokrynowego – polega na destrukcji komórki, która zmienia się w wydzielinę np. gruczoł łojowy
Tkanki nabłonkowe:
1) nabłonek jednowarstwowy płaski – budują go spłaszczone wieloboczne komórki których jądra umieszczone są centralnie. Występują na powierzchnie opłucnej, otrzewnej

2) nabłonek jednowarstwowy sześcienny – budują go komórki sześcienne których jądra umieszczone są centralnie. występuje w kanalikach nerwowych

3) nabłonek jednowarstwowy walcowaty – budują go wysokie komórki o kształcie nieregularnych graniastosłupów. Ich jądra znajdują się w spodnej warstwie cytoplazmy, niewiele ponad błoną podstawową. Występuje w przewodzie pokarmowym od żołądka do odbytnicy. W jelicie cienkim występuje rąbek szczoteczkowaty na wolnej powierzchni, posiadający dużą ilość cieniutkich wypustek cytoplazmatycznych, nazywanych mikrokosmykami które zwiększają powierzchnie chłoną jelita. W nabłonku jajowodu komórki posiadają rąbek migawkowy

4) nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy – budują go wysokie komórki przypominające powyginane graniastosłupy. Cześć jest klinowata i nie dochodzi do wolnej powierzchni nabłonka. Jądra są umieszczone na różnych wysokościach (wielorzędach) co przy obserwacji mikroskopem daje wrażenie wielorzędności. Na wolnej powierzchni występuje rąbek migawkowy pomagający usuwać zanieczyszczenia z dróg oddechowych. Występuje w krtani, tchawicy, oskrzelach

5) nabłonek wielowarstwowy płaski – zbudowany jest z kilku warstw komórek z których zewnętrzne są spłaszczone i ulegają procesowi zrogowaceniu i złuszczenia. Najgłębiej leży warstwa komórek twórczych które nonstop rozmnażają się zastępując złuszczone komórki. Występuje u wszystkich kręgowców, pokrywa skórę w jamie ustnej

6) nabłonek wielowarstwowy przejściowy – komórki najbardziej zewnętrzne (spośród 3-5 warstw) nie mają stałego kształtu, zwykle są duże, baldaszkowate i pokrywają kilka sąsiednich komórek leżących pod nimi. Występuje u wszystkich owodniowców, wyściela moczowody

TKANKA ŁĄCZNA

Funkcje tkanki łącznej:
- wypełniająca
- transportowa
- mechaniczna (szkieletowa)
- obronna
Tkanka łączna składa się z: Istoty międzykomórkowej i Elementów komórkowych
Istota komórkowa – w skład jej wchodzi: istota podstawowa (galaretowaty śluz lub twarda zmineralizowana substancja podstawowa kości) upostaciowane elementy włókniste:
- włókna kolagenowe – klejodajne – białe – ponieważ po zagotowaniu w wodzie rozpuszczają się w biała żelatynę (klej zwierzęcy). Zbudowane są z glikoproteidów kolagenu. Ich cechą jest niesamowita odporność na rozerwanie. Są liczne w kościach, chrząstkach, ścięgnach
- włókna sprężyste – elastyczne – żółte – są znacznie mniejsze niż kolagenowe. Zbudowane są z glikoproteidu elastyny. Włókna elastyczne tworzą elastyczną sieć którą można rozciągnąć nawet dwa razy, a i tak powróci do pierwotnego kształtu
- włókna repokluinowe – srebrochłone – argenotrofijne – zbudowane są z glikoretikuliny. Są najdelikatniejsze. Stanowią delikatne rusztowanie w niektórych narządach np. w zrębie, wątrobie, śledzionie

Rodzaje tkanek łącznych:
1) tkanka tłuszczowa – stanowi rezerwę metaboliczną ustroju. Jeśli centralną cześć komórki stanowi duża kropla tłuszczu to barwa tkanki jest żółta. Jeśli w cytoplazmie są liczne drobne kuleczki to barwa jest brunatna. Sytuacja taka spotyka się rzadko np. świnka morska, szczur. U człowieka spotykana jest gdzie niegdzie tuz po narodzeniu ale po I roku życia przekształca się w tkankę żółtą
2) tkanka łączna wiotka – zawiera liczne włókna repukleinowe w płucach, trzustce, wątrobie tworzy przegrody łącznotkankowe i zrąb
3) tkanka łączna ukształtowana (zbita) – zawiera liczne włókna kolagenowe. Jeżeli układ włókien jest regularny to jest niesamowicie odporna na zerwania. Buduje zatem ścięgna, torebki stawowe. Jeżeli ukł. włókien jest nieregularny to umożliwia silne odkształcenia, występuje np. w skórze właściwej
4) tkanka łączna siateczkowata – bogato unaczyniona, bardzo delikatna tworzy gwieździste komórki
5) tkanka łączna zarodkowa – najbardziej pierwotny typ tkanki łącznej. Występuje u kręgowców w okresie zarodkowym

TKANKA SZKIELETOTWÓRCZA

Tkanka chrzęstna – najstarsza, jest nie unaczyniona, ani nie ukrwiona. Składa się substancji międzykomórkowej (którym głównym składnikiem jest chondromukoid) oraz z komórek chrzęstno twórczych chondroblastów
Wyróżniamy tkankę chrzęstną:
1) tkanka chrzęstna sprężysta – buduje ona małżowinę uszną, chrząstki krtani, występuje w trąbce Eustachiusza
2) tkanka chrzęstna włóknista – występuje w pierścieniach włóknistych, w tarczkach międzykomórkowych. Jest niesamowicie wytrzymała na zerwanie. Występuje w miejscu przyczepu ścięgien do kości
3) tkanka chrzęstna szklista – tworzy u wszystkich kręgowców szkielet w okresie zarodkowym i płodnym. Pokrywa powierzchnie stawowe