Kobieta - puch marny, czy boska istota?

SYNTEZA - MARZEC 2007

Temat: Kobieta - puch marny czy boska istota?

1. Wstęp - motyw kobiety

Motyw kobiety pojawiał się bardzo często w literaturze, a także i w sztuce. Kobieta była natchnieniem wielu artystów, poetów. Przedstawiana była jako bóstwo, bogini, a także jako demon. Kobieta kojarzy nam się z dobrem, ciepłem, miłością, delikatnością, pięknem. Jednak zdarzają się też takie cechy jak próżność, zło, okrucieństwo. W swojej pracy przedstawię dwa obrazy kobiet. Pierwszy z nich - kobieta jako puch marny, druga - kobieta jako boska istota. Mój temat zaczerpnięty jest z \"IV części Dziadów\" Adama Mickiewicza, kiedy to Gustaw po zdradzie żony wypowiada słowa \"Kobieto! Puchu marny! Ty wietrzna istoto!
Postaci twej zazdroszczą anieli, A duszę gorszą masz, gorszą niżeli!... Przebóg! Tak ciebie oślepiło złoto!\". Mówią one konkretnie o próżności kobiety związanej z jej pięknem. Kobieta, piękna na zewnątrz i okropna wewnątrz.

2. Kobieta - boska istota

- literatura dawna - \"Cierpienia Młodego Wertera\", Lotta

W utworze Goethego \"Cierpienia Młodego Wertera\" ukazana jest kobieta, w której zakochany był Werter. Jest to epoka preromantyzmu. Ona, a także późniejsza epoka - romantyzm , jak sama nazwa wskazuje charakteryzowały się miłością. Poeci byli nieszczęśliwie zakochani, a ich wybrankami były piękne kobiety, które z uwagi na niemożność ‘posiadania\' idealizowali. Werter wyniósł przekonanie z książek, a także z doświadczeń o miłości doskonałej, jedynej wiecznej i absolutnej. Swoją ukochaną - Lottę - bardzo idealizuje. (jest to powrót to średniowiecza, gdzie kobiety również były idealizowane przez mężczyzn, były ich wybrankami serca) Podziwia jej urodę i bogate wnętrze. Jej zalety podnosi niemalże do rangi boskiej. Lotta w powieści Goethego ukazana jest jak anioł - boska istota. Jest piękna i szlachetna, czuła i dobra, inteligentna, opiekuje się rodzeństwem, które bardzo kocha. Jest pełna miłości, zwłaszcza dla dzieci, którym okazje dobre, serdeczne serce. Lotta przepełniona jest niewinną ufnością do Wertera, zwierza mu się z sekretów, w pewien sposób kocha go. Miłość ta niestety nie jest spełniona, gdyż Lotta ma narzeczonego i kocha go dojrzałą miłością. Werter nigdy nie mógł być z Lottą, pozostała ona więc tylko jako anioł, jako boska istota w jego marzeniach, snach. Popełnił później samobójstwo.

- \"Lotta, ciągle ta sama, ciągle czujna, niebiańska istota, ustawicznie gotowa, gdziekolwiek rzucić okiem, nieść ulgę w cierpieniu i krzewić szczęście pośród ludzi.\"
- \"Świętą mi jest. Wszelka żądza gaśnie przy niej. Grając na fortepianie pewną melodię posiada potęgę anioła, prostotę i uduchowienie niepojęte.

- literatura współczesna - \"Granica\", Elżbieta Biecka

Elżbietę również można rozpatrywać w kryteriach boskiej istoty. Może nie jest ona przedstawiana tak jak Lotta, jak anioł. Jednak jej cechy charakteru świadczą o tym, że jest osobą o bardzo dobrym sercu. Jej boskość polega na ogromnej wrażliwości na krzywdę ludzką, na niesprawiedliwość. Jest szlachetna i dobra. Po tym jak dowiedziała się, że Zenon ma romans z inną kobietą, która jest z nim w ciąży, przebaczyła mu, a także pomogła dziewczynie, kochance, której powinna nienawidzić. Zamiast jej znienawidzić, zrobić awanturę, Elżbieta lituje się nad nią, pomaga jej, daje jej pracę i tu właśnie zauważam jej boskość. Bo dzisiejszy człowiek w takiej sytuacji zareagowałby gniewem, złością, miałby nawet ochotę zabić. Justyna bądź co bądź była winna temu wszystkiemu. Elżbieta mimo swojego wielkiego smutku, rozpaczy, złamanego serca, miała odwagę pomóc Justynie. Jest to cecha boska.


3. Kobieta - puch marny

- literatura dawna - \"Lalka\", Izabela Łęcka

Izabela Łęcka to stara panna. Jest przedstawicielką upadającej arystokracji. W powieści Prusa ukazana jest jako posągowo piękna kobieta przyzwyczajona do życia w luksusach. Otoczona jest wielbicielami, stworzona do przyjmowania hołdów.
- \"Panna Izabela była niepospolicie piękną kobietą. Wszystko było w niej oryginalne i doskonałe. Wzrost więcej niż średni, bardzo kształtna figura, bujne włosy blond odcieniem popielatym, nosek prosty, usta trochę odchylone, zęby perłowe, ręce i i stopy modelowe. Szczególne wrażenie robiły jej oczy, niekiedy ciemne i rozmarzone, niekiedy pełne iskier wesołości, czasem jasnoniebieskie i zimne jak lód.\"
Z opisu tego można by zaliczyć Izabelę do boskiej istoty, jak Lotta, bo jest taka piękna. Jednak jej wnętrze przykrywa całe piękno. Izabela przywykła do sztucznego świata salonów. Nie robi nic, nie umie nic i nie zamierza w tym kierunku nic zrobić. Nie jest zdolna by szczerze kogoś pokochać, umie jedynie flirtować, bo do takiego stylu bycia przywykła. Jest wpatrzoną w siebie egoistką, nie zadaje sobie trudu by poświęcić innym minimum uwagi. Uwielbia za to nowe stroje, podróże, bywanie na salonach. To wszystko świadczy o jej próżności, która przyćmiewa jej piękno zewnętrzne. Lubiła być otoczona gronem adoratorów po ty, by łamać im serca. Z wyglądu można ją było uznać za anioła ze względu na niespotykaną urodę, jej charakter czynił z niej kobietę fatalną, gdyż nie potrafiła nikogo pokochać, jednak wychowanie spowodowało, że stała się ofiarą. Wpojone od dzieciństwa wzory postępowania, poczucie wyższości nad innymi i wręcz pogarda dla ludzi niższego stanu, uczyniły z niej kobietą zagubioną w otaczającej rzeczywistości, a ponieważ nie była ona dostatecznie odważna nie mogła stawić jej czoła.

- literatura współczesna - \"Granica\", Justyna Bogutówna

Justyna Bogutówna jako puch marny. Zakochała się w Zenonie, synu swoich chlebodawców, wiedząc, że jest zaręczony z Elżbietą. Dla Zenona był to przelotny romans, jednak Justyna wierzyła, że to będzie coś trwalszego. Romans się odnawia w późniejszym czasie. Justyna jest w ciąży i gdy Zenon daje jej pieniądze na dokonanie aborcji Justyna zgadza się. Myślała, że może ciąża będzie powodem, dla której Zenon z nią zostanie, jednak myliła się. Była w tym wszystkim naiwna. Wierzyła, że Zenon zostawi zonę. Justynę uważam za \"puch marny\" bo była dla Ziembiewicza zabawką, kochanką i wiedziała o tym, jednak łudziła się, żyła marzeniami. Wiedziała o tym, że Zenon ma żonę, że jest nie fair w stosunku do niej, a i tak spotykała się z Zenonem w hotelu. Po usunięciu dziecka wpadła w depresję i zaburzenia psychiczne. Miała za sobą nieudaną próbę samobójczą i dokonała zamachu na Zenona, pozbawiając go wzroku. Nawet gdy Zenon poślubił Elżbietę, ona nie dawała mu spokoju, zwracała się o pomoc do niego.


4. Podsumowanie

Na przełomie epok przewijał się różny obraz kobiety. Rozważałam dwa przykłady. Kobieta jako puch marny i kobieta jako boska istota. Kobieta jest złożoną postacią, która ma różne cechy charakteru. Może być dobra, uczciwa, ciepła, piękna, a może być okrutna, zła, brzydka, próżna. Kobieta jako puch marny to kobieta próżna, która ma \'złą duszę\', złe serce. Do tego umieściłam Justynę Bogutównę i Izabelę Łęcką. Obie dziewczyny prezentujące zupełnie inne klasy społeczne. Dla Izabeli liczyły się pieniądze, piękno zewnętrzne, myślała tylko o sobie. Justyna podobnie. Ona jednak za wszelką cenę chciała zdobyć miłość, oddając przy tym siebie, raniąc inne osoby. Był to więc też jej egoizm, bo nie zważając na innych chciała osiągnąć swój cel. Dlatego uważam ją za puch marny. Natomiast boska istota to Lotta, z uwagi na wygląd, na cechy charakteru, na ciepło, dobroć, szlachetność, na to jak postrzegał ją Werter, który opisywał ją jako anioła. Elżbietę Biecką uważam za boską istotę, może nie do końca z uwagi na wygląd, ale na jej cechy charakteru. Na jej szlachetność, dobroć serca. Bo odważyła się pomóc Justynie, wyciągnąć do niej rękę.
Podsumowując... kobiety były różnie portretowane, to zależy od epoki. W epoce romantyzmu były one boginiami, uwielbianymi przez mężczyzn. W pozytywizmie możemy dostrzec różne obrazy kobiet (pracująca, patriotka) m.in. kobieta próżna-pusta lalka, we współczesności głównie mamy motyw kobiety wyzwolonej, jednak to jest mieszanka wszystkiego. Zależy jak mężczyzna patrzy na kobietę. Jak ją postrzega, a także od tego jaka ona jest.....................