Legnica

Geografia [edytuj]

Położenie [edytuj]
Legnica położona jest w środkowej części województwa dolnośląskiego na równinie legnickiej nad rzekami: Kaczawą (dopływ Odry) i wpadającą do niej Czarną Wodą. Usytuowana w granicach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego, stanowi jego południową granicę.


Odległości [edytuj]
Odległości do niektórych (w linii prostej, licząc od/do centrum) miast polskich:

Białystok 523 km
Bolesławiec – 45 km
Bydgoszcz – 249 km
Częstochowa – 211 km
Gdańsk – 391 km
Gorzów Wielkopolski – 220 km
Jelenia Góra – 45 km
Katowice – 225 km
Kraków – 298 km
Lubin – 21 km
Łódź – 237 km
Olsztyn – 409 km
Poznań – 144 km
Przemyśl – 494 km
Radom - 375 km
Świnoujście – 326 km
Szczecin – 272 km
Wałbrzych – 46 km
Warszawa – 354 km
Wrocław – 60 km
Zielona Góra – 94 km
Zgorzelec – 81 km
Zakopane – 342 km

Klimat [edytuj]
Klimat Legnicy należy uznać jako łagodny, ze średnią roczną temperaturą powietrza +8,5 C i średnią roczną sumą opadów rzędu 577 mm. Okres wegetacyjny trwa przez ok. 225 dni w roku i należy do najdłuższych w kraju.


Warunki naturalne [edytuj]

Zasoby wodne [edytuj]
Przez Legnicę przepływają 3 rzeki: Kaczawa, Czarna Woda i Wierzbiak oraz trzy mniejsze, biorące swoje źródła nieopodal granic miasta potoki: Kopanina, Pawłówka i Lubiatówka. W obrębie Legnicy znajduje się kilkanaście zbiorników wodnych, pełniących funkcje retencyjne (sztuczny zalew na Czarnej Wodzie (Kąpielisko Północne) w północnej części miasta, zbiornik wodny na Pawłówce Huty Miedzi \"Legnica\" na terenach dawnej wsi Białka), bądź będące ostoją dzikich ptaków, płazów oraz roślinności wodnej (glinianki w Lasku Złotoryjskim, w rejonie Pawic, rozlewisko Pawłówki w pobliżu linii kolejowej Legnica-Chojnów). Na terenach pomiędzy Obwodnicą Zachodnią miasta, Czarną Wodą, a Kąpieliskiem Północnym rozciągają się bagniste tereny zalewowe.




Zieleń [edytuj]
Zorganizowane tereny zielone zajmują ponad 598 ha, co stanowi ok. 10% całkowitej powierzchni miasta.

50 ha to założony około 1840 r. Park Miejski (stara część – 35 ha),

kolejne 50 ha – Lasek Złotoryjski (część parkowa), 45 ha to XIX-wieczny cmentarz komunalny, a ok. 16,3 ha – kompleks Parku Gdańskiego z Kąpieliskiem Północnym. 179 ha zajmują ogrody działkowe, a pozostałą część zieleń osiedlowa, skwery itp.

Dwukrotnie większą powierzchnię od zieleni zorganizowanej zajmują lasy znajdujące się w granicach Legnicy, tj. las ochronny huty (przedłużenie Lasku Złotoryjskiego) oraz Las Pawicki.




Użytki ekologiczne [edytuj]
Po roku 2004 stosownymi uchwałami Rady Miejskiej ustanowiono ochronę w postaci nadania statusu użytku ekologicznego trzech cennych obszarów na obrzeżach miasta:

Trzcinowiska na ul. Gniewomierskiej
Torfowiska na ul. Poznańskiej
Glinianek w Lasku Złotoryjskim

Historia [edytuj]

Najwcześniejsze dzieje [edytuj]
Ciągłość udokumentowanej źródłami historii zasiedlenia tego miejsca sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych istniała tutaj miejscowość o nazwie Lugidunum, wiązane ze stolicą plemienia Lugiów. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142 – 147 naszej ery [1]. O tym, że miejscowość ta jest dzisiejszą Legnicą, informuje skorowidz nazw historycznych Orbis Latinus [2] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości Śląska. Inne źródła identyfikują jednak Lugidunum z Głogowem.

Pierwsze udokumentowane ślady osadnictwa Słowian na terenie Legnicy pochodzą z VIII w. Istniał tu już wtedy gród obronny. Nazwa miasta pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie pisanym Bolesława Kędzierzawego, zwierzchniego księcia Polski, w 1149 r. U podnóża piastowskiego zamku, dzięki nadanym prawom magdeburskim zaczęło rozwijać się prężnie miasto. Tutaj bowiem krzyżowały się ważne szlaki handlowe średniowiecznej Europy – z Niemiec, poprzez Wrocław i Kraków do Kijowa oraz z Wielkopolski na Południe. Takie usytuowanie sprzyjało osadnictwu oraz rozwojowi handlu i rzemiosła.


Od bitwy legnickiej 1241 r. do II wojny światowej [edytuj]
W 1241 r. pod Legnicą obok obecnej miejscowości Legnickie Pole rozegrała się słynna bitwa z Mongołami (bitwa pod Legnicą). Legnica była w tym czasie drugim, po Wrocławiu, największym miastem śląskim. Po śmierci Henryka Pobożnego jego syn Bolesław Rogatka ustanowił Legnicę stolicą księstwa legnickiego, później legnicko-brzeskiego. Prawdopodobnie właśnie w Legnicy urodził się słynny naukowiec Witelo, który po 1268 r. napisał w swoim dziele \"Perspektywy\" \"Lignitz castrum Poloniae\"(\"Legnica gród Polski\"). W 1329 r. liczyła już ponad 10 tysięcy mieszkańców. Dwór książęcy, a po nim mieszczaństwo szybko przeszli na protestantyzm. Do 1675 r., do śmierci księcia Jerzego Wilhelma, miasto było siedzibą potomków królewskiej dynastii Piastów. W Legnicy przez wiele wieków ścierały się wpływy polskie, czeskie i niemieckie. Miasto przechodziło kolejno pod panowanie Habsburgów i Hohenzollernów.W 1516 roku po śmierci Fryderyka I władzę m. in. W Legnicy przejął jego syn Fryderyk II. Jego rządy przypadają na okres powstania i rozkwitu reformacji. Legnica była dużym ośrodkiem tego ruchu, rozwijającego się z pełną aprobatą księcia legnickiego. Fryderyk II już w dokonał w nim podziału księstwa między dwóch swoich synów, Legnica przypadła Fryderykowi III. Jednak w 1556 r. został on pozbawiony Legnicy, gdyż zaangażował się w spisek książąt niemieckich przeciwko cesarzowi. Władzę w mieście objął zarządca króla czeskiego, a później starszy syn Fryderyka Henryk IX. Kolejnymi władcami byli: Fryderyk IV- brat Henryka IX, po jego śmierci miasto przeszła na syna Jerzego II brzeskiego- Joachima Fryderyka, po którym dziedziczył Legnicę jego syn Jerzy Rudolf. Po śmierci w 1653 Jerzego Rudolfa władzę objął jego bratanek Ludwik IV, od 1663 następcą jego był najpierw jego brat Jerzy III a 7 miesięcy później trzeci z braci Chrystian. Zmarł on jednak w 1672 i rządy objęła jako regenta wdowa po nim Ludwika, ponieważ ich jedyny żyjący syn Jerzy Wilhelm był niepełnoletni.

W XVI wraz z rozwojem renesansu następuje również odrodzenie się kultury dworu legnickiego, dużą rolę w tym odegrali Fryderyk II, Fryderyk III, Jerzy Rudolf. Fryderyk II objąwszy rządy w księstwie uczynił Legnicę jednym ze znaczniejszych ośrodków kultury na Śląsku. Był on też mecenasem sztuki o czym świadczy m. In. Wspaniała brama renesansowa piastowskiego zamku w Legnicy. Za czasów tego księcia Legnica stała się również centrum ruchu reformacyjnego na Śląsku. W 1526 utworzył on uniwersytet w Legnicy, który miał być uczelnią luterańską, na której wykładowcami byli m. In. Bernard Ziegler, Schwenkfeld, Werner, Trotzendorf. Wykłady tego uniwersytetu odbywały się prawdopodobnie przy kościele św. Jana na trzech wydziałach: teologicznym, filozoficznym, i prawniczym. Po niespełna trzech latach funkcjonowania uniwersytetu, został on rozwiązany. Przyczyny upadku były wielorakie, a przede wszystkim rozbicie profesorów na dwa obozy, z których każdy odmiennie interpretował naukę Lutra., jak również trudności materialne, zaraz czy obawy przed najazdem tureckim. Nowy rozwój kultury nastąpił wraz z objęciem rządów w księstwie przez Jerzego Rudolfa, który był człowiekiem światłym. Był on miłośnikiem ksiąg, a także troszczył się o rozwój drukarstwa legnickiego. W XVI wieku wraz z Odrodzeniem szata architektoniczna miasta zyskała na okazałości. Do dawniejszych budowli sakralnych, kościołów i klasztorów doszły nowe obiekty architektury renesansowej. Ważny okres przebudowy i rozbudowy umocnień fortyfikacyjnych przypadł na rządy Fryderyka II, kiedy sułtan Soliman po pobiciu Węgier w 1529 roku zagroził bezpośrednio koronie Czeskiej i miastom śląskim. Aby zabezpieczyć swoją rezydencję i całe miasto, Fryderyk przeprowadził gruntowne praca budowlane. Praca te uczyniły wprawdzie z miasta silną fortecę , pociągnęły jednak za sobą całkowite zniszczenie szeregu monumentalnych budowli sakralnych, które stały na terenie zaplanowanych wałów. Zostały zburzone i zniknęły z powierzchni takie budowle, jak klasztor benedyktynek. W. Bożego Ciała czy jedna z najpiękniejszych wówczas świątyń, kolegiata św, Grobu. Wraz z przeprowadzonymi pracami fortyfikacyjnymi została wzniesiona w 1533r. nowa brama wschodnia zamku piastowskiego.

Odrodzenie i reformacja , przypadające szczególnie na okres panowania Fryderyka II, były dla Legnicy okresem świetności oraz dalszego postępu specjalizacji zawodowej i techniki produkcji. Ale kiedy zaczęła działać kontrreformacja, w najsilniejszej w tym czasie ostoi protestantyzmu na Śląsku, jakim była Legnica, szykany władzy cesarskiej oraz ucisk fiskalny skierowany przeciwko protestanckiej w większości ludności rzemieślniczej wywołały okresowo masową emigrację rzemieślników.

W okresie wojny trzydziestoletniej Jerzy Rudolf przeprowadził w Legnicy liczne prace fortyfikacyjne na zamku i w mieście. W początkowej fazie wojny miasto nie odczuło jej konsekwencji, można wręcz zauważyć pewien rozkwit, jednak już w latach późniejszych sytuacja uległa zmianie. Miasto musiało płacić kontrybucje Wallensteinowi, a żołnierze stacjonujący w okolicach Legnicy dopuszczali się rabunków i grabieży. W 1633 roku po uprzednim spaleniu przedmieścia do miasta wkroczyły wojska cesarskie i chociaż wycofali się z miasta to w roku 1639 Legnica znowu została obsadzona przez żołnierzy cesarskich. Od tego roku nad miastem wisiał bez przerwy niebezpieczeństwo szweckie. Na okres wojny 30- letniej przypada wybuch w Legnicy kilku epidemii, a także poważne straty demograficzne i upadek gospodarczy miasta na całe dziesięciolecia. Rządy ostatnich Piastów stanowią pomyślny okres w dziejach Legnicy. Zaraz po wojnie rozpoczęto odbudowę zniszczeń do czego namawiał Jerzy Rudolf. Daleko też było Legnicy do zaludnienia sprzed wojny 30-letniej, również handel nie wrócił do poprzedniego stanu. Ostatni Piastowie robili wiele by zapewnić pomyślny rozwój gospodarczy Legnicy czemu miało służyc odnowienie i potwierdzenie szeregu przywilejów miejskich. W tym okresie miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków oświaty i kultury na Śląsku, a także z najpoważniejszych miejsc produkcji książki. Założono tutaj u schyłku XVI w oficynę drukarską, która w XVII wieku przeżywała renesans. Rozrywki dostarczały mieszczanom wszelkiego rodzaju uroczystości i obchody kościelne, cechowe, szkolne, rodzinne, a przede wszystkim państwowe.

Po śmierci Jerzego Wilhelma z prawem do schedy piastowskiej wystąpił jego przyrodni brat August. Starania te zakończyły się jednak fiaskiem, gdyż cesarzowi było bardziej na rękę przejęcie tych terenów w bezpośrednie władanie. Prowadzona przez Habsburgów polityka nietolerancji religijnej odbiła się zdecydowanie niekorzystnie na życiu gospodarczym Legnicy. Na skutek prześladowań wielu mieszczan emigrowało z miasta. Równie fatalne skutki miała ekonomiczna polityka Habsburgów. Faworyzowała bowiem ona zdecydowanie szlachtę i jej interesy gospodarcze. Mimo zubożenia miasta trwał ożywiony ruch budowlany, dotyczyło to także budownictwa publicznego i sakralnego. Księżna Ludwika postanowiła wznieść w Legnicy tuż przy kościele Św. Jana mauzoleum, poświęcone pamięci książąt śląskich z dynastii piastowskiej. Do obiektów sakralnych wybudowanych w tym okresie należy: powstałe w pobliżu kościoła Św, Jakuba okazałe kolegium jezuickie. Przełom XVII i XVIII wieku zaznaczył się znacznym ożywieniem szkolnictwa legnickiego. W 1700 r zostało otwarte 6-klasowe kolegium jezuickie. Po wieloletnich staraniach w 1708 roku powołano do życia w Legnicy tzw. Akademie Rycerska. Była szkoła stanowa, wzorowana na podobnych zakładach istniejących w monarchii habsburskiej i w Rzeszy Niemieckiej. Mogła się w niej kształcić jedynie młodzież szlachecka zarówno protestancka, jak i katolicka. Nauka trwała trzy lata. Wykładano uczniom prawo, literaturę, filozofię, historię, politykę, geografię, genealogię, heraldykę, matematykę, sztukę fortyfikacji i artylerii oraz architekturę. Obowiązkowym przedmiotem była też nauka języka francuskiego, a także lekcje jazdy konnej, fechtunku i tańca.

Z wojen śląskich Legnica wyszła bez poważniejszych zniszczeń, choć zwłaszcza podczas wojny siedmioletniej, w jej pobliżu toczyły się intensywne działania wojenne. Od 1742 roku Legnica stała się miastem garnizonowym. Ponadto w tym czasie była terenem ciągłych przemarszów i kwaterunków większych lub mniejszych jednostek wojskowych. Po latach zastoju, a nawet regresu spowodowanego wojnami śląskimi i ich skutkami od lat 80-tych XVIII w w życiu ekonomicznym Legnicy dale się zauważyć pewne ożywienie. związane ono było z powstaniem manufaktur. Już w 1787 roku istniała wytwórnia skór, manufaktura sukiennicza i wełniana. W tym też roku w Legnicy było 41 cechów. W 1758 roku władze pruskie zarządziły likwidację twierdzy legnickiej, rozpoczęła się wówczas niwelacja wałów, pozostawiono jednak mury miejskie wraz ze starą fosą. Podupadł zupełnie zamek. W tym czasie nastąpiło również ożywienie życia umysłowego i kulturalnego. W drugiej połowie XVIII wieku nastąpiło znaczne ożywienie życia umysłowego i kulturalnego Legnicy. U początku XIX wieku Legnica była niewielkim prowincjonalnym ośrodkiem, obejmującym w obrębie murów około 600-700 domów, na przedmieściach niespełna 200, liczącym nieco ponad 7000 mieszkańców. Niektóre instytucje i urządzenia nosiły wyraźne cechy zacofania, zaniedbana była zabudowa rynku, kanalizacja, cmentarze, organizacja władz miejskich, opieki społecznej, szkolnictwa. Rok 1806 zaczynał się dla Legnicy pod znakiem wojny. W pierwszych jego tygodniach przez Legnicę przeciągnął rosyjski korpus powracający spod Austerlitz. Następnie wkroczyły wojska napoleońskie, okupacja trwała do 1808 roku. Ważnym wydarzeniem dla Legnicy było przeniesienie z Głogowa nowo utworzonej rejencji dolnośląskiej. Czas wojen był trudny dla miasta- rzemiosło i handel zaledwie wegetowały, ostry kryzys ogarnął sukiennictwo. Wojna 1812 roku wprawdzie rozgrywała się z dala od Śląska , ale już z końcem lutego1813 roku wkroczyły do miasta oddziały rosyjskie. Jednak kilka miesięcy na powrót była pod okupacją napoleońską. 26 sierpnia między Legnicą a Złotoryją doszło do bitwy nad Kaczawą, w której sprzymierzeńcy rosyjsko-pruscy odnieśli zwycięstwo, a miasto ponownie przeszło w ich ręce. Dłuższy okres pokoju i stabilizacji po kongresie wiedeńskim stwarzał ogólniejsze warunki pomyślniejszego rozwoju. U przełomu XVIII i XIX wieku istniało w Legnicy tylko kilka manufaktur, liczących się na Śląsku. Wyraźne ożywienie rozwoju przemysłu nastąpiło w jatach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. W rzemiośle najliczniejszą grupę stanowili szewcy i krawcy, dalej piekarze, stolarze. Natomiast rozwój handlu w Legnicy ocenia się jako przeciętny, nie otwierający większej perspektywy na przyszłość. Lata 1807- 1870 przedstawiały się w dziejach Legnicy jako okres obfitujący w istotne dla jej losów wydarzenia. Zmienił się w Prusach układ stosunków, następowały zmiany w strukturze ekonomiczno społecznej kraju, a razem z tym i w pozycji miasta, mieszczaństwa, inteligencji. Przekształcenia te znalazły w Legnicy swe odbicie- przeobraża się wtedy stopniowo miasto, jego wygląd, zasięg, zarząd, a równocześnie i społeczeństwo. Tworzą się podstawy pod wielkomiejski rozwój nowoczesnej, na razie kapitalistycznej Legnicy, wchodzącej w epokę przewrotu przemysłowego. Legnica już przed zjednoczeniem Niemiec zaliczała się do większych ośrodków miejskich. W 1871r. legitymowała się liczbą ponad 23 tys mieszkańców. Na ten okres przypada również ożywienie życia gospodarczego. Dotyczy to głównie: przemysłu fabrycznego- zwłaszcza dwa jego działy: szlifierski i ceramiczny; przemysłu mineralnego; metalowego- reprezentowanego przez takie działy jak: mosiężny, zabawkarski, wyrobów ze stali i srebra; a także przemysłu maszynowego. Poza tymi gałęziami przemysłu rozwijał się w Legnicy przemysł drzewny i odzieżowy . Szkolnictwo ludowe Legnicy na początku lat 70- tych przeżyło poważny wstrząs, związany z zapoczątkowaniem polityki kulturkampfu. W sumie w tych latach działało w mieście 6 szkół ludowych, obok nich istniało szkolnictwo średnie ogólnokształcące i zawodowe. W znacznym stopniu zwiększyło się również zainteresowanie życiem kulturalnym, rozrywki dostarczał zarówno teatr- który miał już bogatą tradycję, ale także powstałe w 1907 roku pierwsze kino. . Powstały pierwsze manufaktury. Rozwojowi miasta sprzyjała rozbudowa dróg bitych oraz infrastruktury komunalnej i komunikacyjnej. W 1844 r. połączono Legnicę z Wrocławiem linią kolejową.


Dworzec ok. 1915 r.Współczesny kształt przestrzenny miasta określony został w końcu XIX w. i na początku XX w. Legnica stała się dużym ośrodkiem gospodarczym i administracyjnym Dolnego Śląska – siedzibą rejencji. Strukturę gospodarczą miasta cechowała duża różnorodność, obok przemysłu istniał dobrze rozwinięty handel i rzemiosło, funkcjonowała sieć banków. Znaczącą rolę w życiu miasta odgrywały ogrodnictwo, hodowla oraz przemysł rolno – spożywczy. Powstałe na początku XIX w. Legnickie Towarzystwo Rolnicze organizowało coroczne wystawy zwierząt hodowlanych, roślin przemysłowych, maszyn rolniczych, owoców i kwiatów. W granicach miasta znajdowało się dużo terenów zielonych. W Legnicy tworzono liczne parki z egzotyczną roślinnością, ogrody, palmiarnie i wystawy kwiatów. Powstały trzy linie tramwajowe.Okres pierwszej wojny światowej okazał się dla miasta i jego mieszkańców szczególnie niekorzystny. W zasadzie ujawniło się to we wszystkich dziedzinach życia ludności. Z jednej strony narastały więc trudności natury finansowej , z drugiej gospodarcze i społeczno polityczne. Oświata opieka zdrowotna, system ubezpieczeń społecznych w zasadzie funkcjonował sprawnie. Mimo to zarówno sytuacja robotników, jak i innych warstw społeczeństwa ulegała wyraźnemu pogorszeni. Czynnikiem sprawczym były warunki wojenne. Z jednej strony istniał system kartkowy, z drugiej- stale pogarszające się zaopatrzenie rynku. Wszystko to sprawiło, że Legnica- podobnie jak cała Rzesza- w listopadzie 1918 roku stanęła przed perspektywą rewolucji.


Dynamiczny rozwój Legnicy przerwany został w XX w. przez dwie kolejne wojny. Zwłaszcza II wojna światowa odcisnęła na gospodarce miasta negatywne piętno.


Historia współczesna [edytuj]
Od 1945 r. Legnica znalazła się w granicach Polski. Przez krótki okres była siedzibą nowych polskich władz na Dolnym Śląsku, ponieważ Wrocław był zbytnio zniszczony.

Miasto stanowiło tymczasową siedzibę wojewody dolnośląskiego oraz większości urzędów wojewódzkich. W lipcu 1945 r. wybrane zostało na siedzibę Północnej Grupy Wojsk Armii Czerwonej. Marszałek Rokossowski zażądał przeniesienia wszystkich urzędów oraz ludności polskiej do wydzielonej dzielnicy na przedmieściach (Kartuzy). Na przeprowadzkę dano 24 godziny, a późniejszy raport UB donosił: Przesiedlenie to przypominało pewne momenty z okresu okupacji niemieckiej, a stosowane do ludności żydowskiej przy wysiedleniach względnie organizowaniach getta.

Mieszkania były brutalnie zabierane przez Sowietów, którzy pozwalali zabierać tylko bagaż podręczny. Tysiące ludzi koczowało pod gołym niebem. Wydarzenia te wywołały falę ucieczek polskiej ludności z Ziem Zachodnich i pojawienie się plotek o masakrze Polaków przez Sowietów. Jesienią większość obiektów użyteczności publicznej była zajęta przez wojskowe władze sowieckie, wtedy też pozwolono na ponowne zasiedlanie miasta przez Polaków. W kwietniu 1946 r. zarząd miejski w Legnicy szacował, że było w niej 16 700 Polaków, 12 800 Niemców i ponad 60 000 Rosjan [3].

Swój wielkomiejski charakter Legnica zaczęła odzyskiwać bardzo powoli na początku lat 60. dwudziestego stulecia w związku z odkryciem w okolicy przez Jana Wyżykowskiego bogatych złóż miedzi i powstaniem Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Zadecydowało to o znacznej rozbudowie powstałej na potrzeby tzw. Starego Zagłębia Miedziowego w 1952 r. Huty Miedzi, a także powstaniu Zakładów Mechanicznych \"Legmet\" oraz Fabryki Przewodów Nawojowych \"Elpena\".

W nowym, wprowadzonym w 1975 r., podziale administracyjnym kraju Legnica stała się siedzibą władz wojewódzkich i – ponownie – jednym ze znaczących ośrodków administracyjnych Dolnego Śląska. Był to początek odzyskiwania przez miasto miejsca na mapie gospodarczej Polski.

W najnowszych dziejach miasta warto odnotować cztery wydarzenia. Pierwsze – to wyznaczenie w marcu 1992 r. Legnicy na stolicę nowo utworzonej Diecezji Legnickiej Kościoła rzymskokatolickiego. Drugie – to opuszczenie we wrześniu 1993 r. Legnicy przez ostatniego żołnierza rosyjskiego. Trzeci to wizyta papieża Jana Pawła II w czerwcu 1997 r. i ostatnie, czwarte, to utrata statutu miasta wojewódzkiego w dniu 1 stycznia 1999 r.


Kalendarium [edytuj]

Stary Ratuszok. 4000 lat p.n.e. – Pierwsze ślady pobytu człowieka.
VIII w. p.n.e. – Osady ludności kultury łużyckiej na Przedmieściu Stare Piekary z warsztatem odlewniczym brązu i nad Czarną Wodą (Garncarska Góra).
\'VII-X w. – Na miejscu późniejszego zamku zbudowano gród z umocnieniami ziemno-drewnianymi, prawdopodobnie stanowiący ośrodek władzy jednego ze śląskich państewek.
1149 r. – Po raz pierwszy pojawiła się nazwa Legnicy i kaplicy św. Benedykta w dokumencie Bolesława Kędzierzawego, zwierzchniego księcia Polski.
około 1175 r. – Gród legnicki rozwinął się jako znaczący ośrodek administracyjno-wojskowy i gospodarczy. Jego znaczenie potwierdza ilość wsi służebnych: Piekary, Rzeszotary, Szczytniki i Złotniki.
1202 r. – Pojawiła się wzmianka o kasztelanie. Pod osłoną grodu powstały osiedla rzemieślniczo-handlowe z trzema kościołami parafialnymi. Henryk Brodaty kontynuował budowę zamku murowanego z cegły.
1241 r. – Najazd Mongołów, w walce z którymi poległ 9 IV w bitwie pod Legnicą książę Henryk II, zwany później Pobożnym.
1252 r. – Wzmianka o wójcie Radwanie, stolniku książęcym zarządzającym miastem. Legnica siedzibą dzielnicowych książąt z rodu Piastów. Istniał dwór biskupów wrocławskich.
1264 r. – Legnica uzyskała prawa miejskie, wzrastało znaczenie miasta.
schyłek XIII w. – Oprócz kościołów, kaplicy zamkowej, szkoły parafialnej powstały klasztory oo. Dominikanów i oo. Franciszkanów, szpital krzyżowców z czerwoną gwiazdą, umocnienia drewniano-ziemne. Na pieczęci miejskiej jako herb postać św. Piotra patrona głównego kościoła parafialnego.
1309 r. – Szkoła parafialna przy kościele św. Piotra została podniesiona do wyższego szczebla dzięki Witelonowi, filozofowi i fizykowi o pozycji europejskiej.
1329 r. – Bolesław III, książę legnicko-brzeski uznał zwierzchnictwo Korony Czeskiej; upadek autorytetu władzy książęcej.
XIV w. – Rozkwit handlu i rzemiosła m.in. dzięki położeniu miasta przy głównej drodze łączącej południowe Niemcy z Polską i dalej z Rusią. Budowa nowych monumentalnych kościołów św. Piotra i NM Panny, ratusza murowanego, murów obronnych z 30 basztami, sieci wodociągowej. Zakup od księcia rozległych terenów podmiejskich, kopalnia złota w Mikołajowicach, Mennica wybiła pierwsze złote monety.
XV w. – Wojny husyckie, rozbudowa umocnień obronnych. Most murowany na Kaczawie. Powstały nowe klasztory oo. Kartuzów, Bernardynów i Benedyktynek. Żywe stosunki handlowe z Polską. Liczni legniczanie na Uniwersytecie w Krakowie. Wygnanie Żydów.
XVI w. – Książę Fryderyk II i mieszczaństwo przyjęli naukę Marcina Lutra; sekularyzacja klasztorów, instytucji i majątków kościelnych. Pozostawiono tylko klasztor ss. Benedyktynek. Trzy lata działał uniwersytet luterański; powstała pierwsza drukarnia. Książęta odzyskali przewagę w mieście. Rozbudowa i modernizacja urządzeń obronnych wobec groźby najazdu tureckiego. Śląsk pod władzą Habsburgów.
1618-1648 r. – Wojna trzydziestoletnia przerwała pasmo rozwoju. Przekształcono miasto w nowoczesną twierdzę. Spadło zaludnienie. Książęta i mieszczanie chronili się w Polsce; ogólne zubożenie. Koniec wojny przyniósł katastrofalny pożar miasta.
poł. XVII w. – Okres odbudowy ze zniszczeń wojennych i klęsk żywiołowych. Śmierć w 1675 r. młodocianego jeszcze ks. Jerzego Wilhelma – ostatniego potomka męskiego z rodu Piastów. Księstwo legnicko-brzeskie przeszło pod bezpośrednią władzę cesarzy niemieckich z dynastii Habsburgów. Budowa Mauzoleum Piastów.
\'pocz. XVIII w. – Rozmach inwestycyjny. Zbudowano cztery nowe kościoły i dwa klasztory, nowy dwór biskupów wrocławskich; powstało kolegium jezuickie, przebudowano zamek po pożarze; wzniesiono nowy ratusz, gmach Akademii Rycerskiej i dwór opatów lubiąskich. Kontrreformacja, ucisk protestantów.
1741-1805 r. – Miasto przeszło pod panowanie pruskie; przestało być twierdzą. Przeniesiono władze administracyjne II instancji do Głogowa. Zlikwidowano samorząd; zapanował ucisk fiskalny. Nastąpił zastój w budownictwie publicznym. Manufaktury konkurowały z rzemiosłem.

Rynek1806-1813 r. – Wojny napoleońskie; klęska militarna Prus. Reformy wewnętrzne. Kasacja ostatnich zgromadzeń zakonnych benedyktynek i bernardynów. Legnica siedzibą władz regencji dolnośląskiej. W dniu 26 sierpnia 1813 r. bitwa z wojskami napoleońskimi nad Kaczawą zwycięska dla wojsk rosyjsko-pruskich (Bitwa nad Kaczawą). Po 350 latach osiedlili się pierwsi Żydzi.
1822-1848 r. – Rozbudowa dróg bitych sprzyjała rozwojowi miasta. W październiku 1844 r. połączono Legnicę z Wrocławiem linią kolejową. Pożar kościoła NM Panny i większej części miasta. Likwidacja cmentarzy parafialnych, stworzenie wspólnego cmentarza. Budowa gmachu teatru.
1849-1871 r. – Ożywienie ruchu inwestycyjnego. Burzenie średniowiecznych murów obronnych; w 1857 r. wprowadzono oświetlenie gazowe. Budowa obiektów szkolnych, szpitala miejskiego. Powstał pierścień zieleni na terenach pofortecznych.
1872-1900 r. – Powiększono obszar miasta. Otwarto nowe połączenia kolejowe; budowa drugiego dworca. Powstała nowa sieć wodociągowo-kanalizacyjna. Nowe siedziby urzędów, koszary wojskowe. Uruchomiono zakład elektryczny i komunikację tramwajową; ulepszono nawierzchnię ulic, powiększono park miejski, powstały nowe mosty na Kaczawie. Otwarto szkołę rolniczą.
1899-1913 r. – Powstała nowa dzielnica mieszkaniowa Tarninów. Inwestycje w szkolnictwie. Nowe zakłady opieki społecznej, szpital ss. Elżbietanek. Budowa dalszych koszar wojskowych; rozbudowa przemysłu maszynowego; budowa dwóch nowych kościołów na Kartuzach. Lotnisko dla sterowców.
1914-1918 r. – I wojna światowa. Zastój w życiu gospodarczym; brak rąk do pracy, trudności aprowizacyjne, dotkliwe straty w ludziach. Nowe lotnisko wojskowe dla płatowców.
1927 r. – Wielka wystawa ogrodniczo-przemysłowa GUGALI.
1919-1934 r. – Zubożenie, inflacja, okres trudności w latach dwudziestych XX w. Władze miejskie rozwinęły budownictwo komunalne, przebudowa węzła kolejowego, powstaje następny dworzec, budynek poczty dworcowej.
1935-1939 r. – Rządy Hitlera; zbrojenia III Rzeszy ożywiły gospodarkę, wybudowano nowe obiekty wojskowe, budynki użyteczności publicznej. Prześladowanie Żydów. Budowa autostrady.
1939-1945 r. – II wojna światowa. Militaryzacja części zakładów przemysłowych, reglamentacja żywności. Napływ robotników z krajów okupowanych i mieszkańców bombardowanych obszarów Niemiec.
9 II 1945 r. – Wojska radzieckie nie napotykając na większy opór opanowały miasto. Już po zakończeniu działań wojennych żołnierze Armii Radzieckiej podpalili zamek, szereg budynków w śródmieściu, a także muzeum i dawne seminarium duchowne Jezuitów. Wyludniona Legnica stała się punktem etapowym dla wojsk radzieckich i jednym wielkim szpitalem dla rannych i chorych żołnierzy.
9 IV 1945 r. – Przemarsz II Armii Wojska Polskiego na linię frontu nad Nysę Łużycką.
25 IV 1945 r. – Przybycie pierwszych przedstawicieli cywilnych polskich władz administracyjnych i partyjnych.
5 VII 1945 r. – została założona pierwsza na ziemiach zachodnich drużyna harcerska.
1946-1949 r. – Ruchy migracyjne ludności, wysiedlenie mieszkańców narodowości niemieckiej. Uruchomiono szkoły podstawowe i średnie, muzyczną, 4 kina, Miejską Bibliotekę Publiczną (1946 r.).
1952 r. – Rozpoczęto budowę Legnickich Zakładów Metalurgicznych, późniejszej Huty Miedzi \"Legnica\".
1953-1960 r. – Pojawiło się pismo lokalne pt. \"Wiadomości Legnickie\" (1954). Powstało: Społeczne Ognisko Muzyczne (1955 r.) i Towarzystwo Przyjaciół Nauk (1959 r.).
1966 r. – Pożar kolegium pojezuickiego i wieży zachodniej kościoła św. Jana.
1968 r. – Zlikwidowano komunikację tramwajową (13 VII), dynamicznie rozwijając autobusową. Otwarcie filii Politechniki Wrocławskiej w Legnicy.
1 VI 1975 r. – Legnica została podniesiona do rangi miasta wojewódzkiego.
1977 r. – Powołano Teatr Dramatyczny w Legnicy, reaktywując działalność artystyczną legnickiej sceny. Miasto nawiedziła katastrofalna w skutkach powódź.
VII 1979 r. – Władze radzieckie przekazały gmach Akademii Rycerskiej.
1989 r. – Uruchomiono pierwsze obiekty Szpitala Wojewódzkiego im. Antoniego Falkiewicza.
1990 r. – Rozpoczęła nadawanie programów lokalna stacja radiowa.
1992 r. – Powołano Diecezję Legnicką, podnosząc zarazem kościół pw. św. św. ap. Piotra i Pawła do rangi katedry. Pierwszym legnickim biskupem został Tadeusz Rybak.
15 IX 1993 r. – Ostatnie oddziały Armii Radzieckiej opuściły Legnicę.
1994 r. – Oddano do użytku pierwszy odcinek Obwodnicy Zachodniej, fragmentu obwodnicy mającej docelowo przyjąć ruch z drogi krajowej nr 3.
1 I 1996 r. – Miasto powołało gminną spółkę komunikacyjną, po likwidacji ostatniego w Polsce Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego.
15 IV 1997 r. – Ustanowiono Legnicką Specjalną Strefę Ekonomiczną.

Zamek Piastowski2 VI 1997 r. – Legnicę odwiedził Papież Jana Paweł II.
1997 r. – Miasto zostało obronione przed \"wielką wodą\", równo 20 lat po ostatniej powodzi Kaczawa wystąpiła ze swoich brzegów, mimo że poziom wody był wyższy niż w 1977 r. udało się ocalić miasto od zalania, głównie dzięki ofiarności ludzi.
1998 r. – Powstał pierwszy w mieście sklep wielkopowierzchniowy; Muzeum Miedzi w 30. rocznicę likwidacji legnickich tramwajów sprowadziło zabytkowy tramwaj-pomnik z Elbląga; po wieloletnim remoncie po powodzi 1977 r. ponownie otwarte zostało Kąpielisko Północne.
1 I 1999 r. – Legnica straciła statut miasta wojewódzkiego; została miastem na prawach powiatu i stolicą powiatu ziemskiego w województwie dolnośląskim.
7 IV 1999 r. – lotnisko zostało wpisane do Państwowego Rejestru Lotnisk Cywilnych.
V 1999 r. – Rada Europy odznaczyła Legnicę Dyplomem Europejskim.
VI 2001 r. – w ramach obchodów przez kościół Roku Jubileuszowego 2000 na skwerze Orląt Lwowskich odsłonięto najwyższy w mieście pomnik (28 m) upamiętniający 2000 lat chrześcijaństwa i 760 lat od momentu bitwy legnickiej.
2 IX 2001 r. – wręczono miastu Honorową Flagę Rady Europy.
25 III 2002 r. – obchody 10-lecia Diecezji Legnickiej.
19 IV 2002 r. – obchody 5-lecia istnienia Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
21 V-8 VI 2002 r. – narodowy spis powszechny ludności i mieszkań oraz powszechny spis rolny.
4-6 VI 2004 r. – Pierwszy Wielki Zjazd Legniczan.
19 III 2005 r. – Nowym biskupem legnickim został mianowany Stefan Cichy. Swój urząd objął dnia 30 kwietnia 2005 r.
2005 r. – Odtworzono historyczny kształt ul. Najświętszej Marii Panny, rozpoczynając proces rewitalizacji centrum staromiejskiego.
30 XI 2006 r. – Otwarto Galerię Piastów pierwszą w Legnicy galerię handlową

Polityka i administracja [edytuj]

Granice administracyjne; sąsiednie gminy [edytuj]
Obecne granice administracyjne Legnicy zostały ustalone w roku 1983.

Od północy i zachodu miasto graniczy z Gminą Miłkowice, od zachodu, wschodu i południa z Gminą Krotoszyce, od południa i wschodu z Gminą Legnickie Pole, od wschodu i północy z Gminą Kunice.


Podział terytorialny miasta [edytuj]
Formalnie, choć status miasta daje taką możliwość, Legnica nie jest podzielona na osiedla ani dzielnice. Jedynym istniejącym podziałem, używanym do celów ewidencyjnych i rejonizacji szkół jest podział na 40 obrębów (Zabłocie, Piaski, Kąpielisko, Czarny Dwór, Piątnica, Górka, Ulesie, Zosinek, Fabryczna, Stare Miasto, Kartuzy, Piekary, Wrocławskie Przedmieście, Ogrody, Tarninów, Ochota, Winiary, Bielany, Nowiny, Białka, Glinki, Bartniki, Nowe Osiedle, Huta, Ludwikowo, Rybaki, Domki, Nowy Dwór, Bartoszów, Nowa Wieś, Przybków, Rzeszotary, Pawice, Pątnów, Piekary Stare, Piekary Wielkie, Piekary Osiedle, Pawłowice, Smokowice) pokrywających się z obrębami geodezyjnymi.

Nieformalnie, wśród mieszkańców miasta istnieje wyraźnie zarysowany podział na osiedla i dzielnice, który rozwijał się na przestrzeni ostatnich 50 lat. Od 2006 r. pojawiają się postulaty, aby dokonać formalizacji takiego podziału, poprzez wyznaczenie uchwałą Rady Miejskiej urzędowych granic poszczególnych dzielnic i osiedli.

[ Pokaż ]Dzielnice i osiedla Legnicy
Bielany • Fabryczna • Kartuzy • Kwadrat • Ludwikowo • Osiedle Asnyka • Osiedle Kopernika • Osiedle Piekary • Osiedle Sienkiewicza • Pawice • Piątnica • Piekary • Przedmieście Głogowskie • Przybków • Stare Miasto • Smokowice • Tarninów • Zakaczawie



Okręg wyborczy Legnica [edytuj]
Zobacz więcej w osobnym artykule: Okręg wyborczy Legnica.


Współpraca z zagranicą [edytuj]
Miasta partnerskie:

Niemcy – Wuppertal
Ukraina – Drohobycz
Czechy – Blansko
Francja – Roanne
Rosja – Orenburg




Gospodarka [edytuj]

Rolnictwo [edytuj]
Do 1945 r. w mieście istotną rolę spełniało rolnictwo, którego rozwojowi sprzyjał długi okres wegetacyjny oraz doskonała jakość gleb. Jeszcze przed II wojną światową miasto było liczącym się w całych ówczesnych Niemczech producentem warzyw, w szczególności ogórków. Sytuacja ta zmieniła się diametralnie po wojnie, gdy do lat 50. XX w. w zasadzie za wyjątkiem jednego zakładu (Zakładów Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego z ul. Krętej) przetwórstwo warzyw nie zdążyło się odrodzić do poprzednich rozmiarów, z kolei po 1952 r. skażenie gleb przez Hutę Miedzi zaprzepaściło w zasadzie możliwość jego odtworzenia.

W 2004 r. grunty rolne położone w granicach miasta zajmowały 2 268 ha [1], co stanowiło 40% ogólnej powierzchni Legnicy. Wszystkie wchodziły w skład gospodarstw indywidualnych.


Handel [edytuj]
Do roku 1989 większość lokali usługowych na terenie miasta należało do Legnickiej Spółdzielni Spożywców \"Społem\", która poza prowadzeniem ponad 200 sklepów ogólnospożywczych i wyspecjalizowanych, posiadała także kilkanaście pawilonów ze sklepami samoobsługowymi typu SAM. Sieć \"Społem\" uzupełniały zwłaszcza liczne firmowe sklepy legnickich Zakładów Mięsnych, sklepy monopolowe PHS, oraz – szczególnie na obrzeżach miasta oraz w przyłączonych wsiach GS \"Samopomoc Chłopska\". Jedynymi większymi obiektami handlowymi były Dom Towarowy WPHW (odbudowany z ruiny w gmachu poniemieckiego w 1950 r.) i Spółdzielczy Dom Towarowy \"Megasam\" (oddany do użytku 22 lipca 1979 r.) przy ul. Rosenbergów (dziś Najświętszej Marii Panny) oraz Spółdzielczy Dom Handlowy \"Feniks\" na os. Piekary A, wybudowany wraz z osiedlem na początku lat 80.

Po przemianach ustrojowych przełomu lat 80. i 90. XX w., wraz z stopniowym wyzbywaniem się mienia przez LSS \"Społem\" oraz upadkiem Zakładów Mięsnych, zwolnione lokale błyskawicznie zajmowali prywatni przedsiębiorcy, organizując w nich własne punkty sprzedaży. Z miejskiej mapy handlowej praktycznie znikały sklepy wyspecjalizowane, przekształcane w ogólnospożywcze przez nowych właścicieli, rozszerających znacznie asortyment. Podobnie, właścicieli zmieniały kolejno wszystkie pawilony \"Społem\", w których instalowały się teraz nowe sieci handlowe, jak np. należący do KGHM \"Mercus\" (w pawilonach na ul. Gwiezdnej i Piłsudskiego przy rondzie), \"Rema 1000\" (na ul. Wrocławskiej), niemiecki \"Tip\" (na ul. Jagiellońskiej), czy też w końcu raczkująca, należąca jeszcze do polskiego właściciela \"Biedronka\" (ul. Galaktyczna, przeniesiona później na Górniczą; wkrótce też Jagiellońska). Nie inaczej było z domami towarowymi – \"Feniksa\" w połowie lat 90. odkupuje \"Biedronka\", przejęty na kilka lat przez legnicką firmę \"Madex\" Dom Towarowy WPHW zaś stanowiąca własność \"Tesco\" Savia.

Od 1997 r., oprócz nowych sklepów powstających w dotychczasowych obiektach, w Legnicy rozwija się forma handlu dotąd tu niedostępna, tj. handel wielkopowierzchniowy. W ciągu 10 lat od momentu pojawienia się pierwszego hipermarketu (zamknięty w 2004 r. i przekształcony w centrum logistyczne \"Eko\" na lotnisku) w mieście swoje placówki lokują kolejno: Real (ul. Fabryczna; 1998 r.), Auchan (al. Rzeczypospolitej, od 2003 r. ul. Schumana; 2002 r.) i Carrefour (al. Piłsudskiego; 2005 r.). W międzyczasie przybywa sklepów dyskontowych (kolejne \"Biedronki\", Kaufland, Lidl – 2, Netto), a małe, indywidualne punkty osiedlowe przejmują sieci sklepów (ogólnopolska \"Żabka\" i lokalne \"ABC\", \"Dino\" oraz szereg sieci piekarskich). Niezmienne pozostają jedynie targowiska (przy zamku, na ul. Galaktycznej oraz ul. Najświętszej Marii Panny) oraz niedzielna giełda w Lasku Złotoryjskim, nadal przyciągające w dni targowe swoich nierzadko stałych klientów. I ich istnienie może się jednak okazać kwestią lat, gdy klientów przejmą już powstała w miejsce \"Megasamu\" Galeria Piastów oraz Centrum Handlowe Ferio a także znajdująca się w fazie budowy Galeria Gwarna, czy też supermarkety specjalistyczne, takie jak Castorama lub Media Markt.


Firmy i przedsiębiorstwa [edytuj]
Pod koniec 2002 r. w ewidencji Urzędu Miasta zarejestrowanych było ogółem 12 532 podmiotów gospodarczych. Najwięcej spośród nich – 10 142 – to osoby fizyczne prowadzące działalność na własny rachunek. 604 podmioty to spółki handlowe, 501 – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 138 – spółki z udziałem kapitału zagranicznego (Joint venture), 43 – spółdzielnie, 22 – spółki akcyjne, 6 – przedsiębiorstwa państwowe.


Przemysł [edytuj]
Pomimo, że w samym mieście nie działa żadna kopalnia, z uwagi na położenie w LGOM i bliskość Zagłębia Miedziowego najwięcej pracowników zatrudniają w mieście zakłady przemysłu miedziowego. Są to m.in. Huta Miedzi Legnica, Fabryka Przewodów Nawojowych \"Patelec Elpena\" oraz połączone z polkowickim Zanamem zakłady \"Zanam-Legmet\". Ponadto, duże znaczenie w strukturze zatrudnienia w mieście mają ujęte razem zakłady legnickiej podstrefy Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.


Transport i komunikacja [edytuj]

Transport indywidualny [edytuj]
W Legnicy zarejestrowanych jest ok. 40 000 pojazdów (dane za UM).


Tranzyt [edytuj]
Przez Legnicę przebiegają następujące drogi:

A4 E40 Autostrada A4 (Polska) (Jędrzychowice – Korczowa)
3 E65 Droga krajowa nr 3 (Świnoujście – Jakuszyce)
94 Droga krajowa nr 94 (Krzywa – Kraków)
364 Droga wojewódzka nr 364 (Legnica – Gryfów Śląski)
Planowane są budowy przez miasto:

S3 Drogi ekspresowej S3 (Świnoujście – Legnica – Lubawka)
94 Nowego przebiegu dla drogi krajowej nr 94
Po otwarciu w 2005 r. Obwodnicy Zachodniej, stanowiącej część obwodnicy miejskiej, ruch tranzytowy kierunku północ-południe (DK3)omija miasto, przejeżdżając jedynie przez fragment ul. Jaworzyńskiej. Do końca roku 2008 wyprowadzony z obecnego przebiegu ulicami: Chojnowską, Piastowską, Pocztową, Kartuską, Czarnieckiego i Wrocławską zostanie także tranzyt na kierunku wschód-zachód, poprzez skierowanie z ul. Chojnowskiej w istniejącą Obwodnicę Zachodnią, a następnie pokierowanie z ul. Jaworzyńskiej i Ronda Bitwy Legnickiej ul. Gniewomierską, wiaduktem nad stacją kolejową Nowa Wieś Legnicka, nową drogą równoległą do lotniska i ul. Sikorskiego do Wrocławskiej.


Kolej [edytuj]
W Legnicy znajduje się jeden, główny pasażerski dworzec kolejowy PKP (Legnica), wchodzący w skład węzła kolejowego o znaczeniu państwowym (linia E-30 III europejskiego korytarza transportowego: Berlin – Drezno – Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Katowice – Kraków – Przemyśl – Lwów – Kijów). Oprócz niego, istnieje również przystanek kolejowy Legnica Piekary, usytuowany na linii łączącej miasto m.in. z Jaworem. Oprócz wymienionych, istnieją także linie do Rawicza (ze stacją Legnica Północna), Lubina i Złotoryi, nie kursują na nich jednak pociągi pasażerskie.

Warto podkreślić, że pociągi towarowe kursujące trasą kolejową E-30 omijają miasto obwodnicą kolejową, nie przejeżdżając tym samym przez dworzec główny.


Komunikacja miejska [edytuj]
Komunikację zbiorową na terenie miasta Legnica obsługuje od 1 stycznia 1996 r. (dzień likwidacji WPK Legnica) Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o., będące spółką producenta autobusów miejskich \"Solaris Bus & Coach\" z Bolechowa k. Poznania (6% udziałów) i Skarbu Gminy Legnica (94%). 76 autobusów MPK obsługuje około 700 km tras na 21 liniach miejskich (w tym 1 okólnej oraz 2 nocnych) a także 3 liniach podmiejskich, łączących miasto z Prochowicami (linia nr 10), Grzybianami (linia nr 21) i Złotoryją (linia nr 22)


Komunikacja podmiejska i międzymiastowa [edytuj]
Połączenia autobusowe z pobliskimi miejscowościami zapewnia również legnickie PKS \"Trans-Pol\", powstałe w 2005 r. z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego. W okresie wakacyjnym poza połączeniami lokalnymi, przewoźnik uruchamia dalekobieżne kursy łączące Legnicę z Darłówkiem i Koszalinem, Świnoujściem, Wisłą i Sienną. Na legnickim dworcu PKS zatrzymują się również przelotowo autobusy z Lubina, Głogowa, Zielonej Góry, Poznania, Wrocławia, Bolesławca, Zgorzelca, Wałbrzycha, Świdnicy, Jeleniej Góry i Kamiennej Góry.

Podobnie jak w innych miejscach kraju, z roku na rok coraz większy udział w obsłudze komunikacji lokalnej przypada także małym przewoźnikom międzymiastowym.


Komunikacja międzynarodowa [edytuj]
Autokarowe połączenia międzynarodowe kursujące przez Legnicę łączą miasto z Anglią, Niemcami i Francją.


Lotnictwo [edytuj]
W południowo-wschodniej części Legnicy znajduje się lotnisko cywilne IV kategorii posiadające pas o długości 1600 m i szerokości 40 m. Do 1993 r. służyło ono stacjonującym w mieście jednostkom Armii Radzieckiej. Obecnie, choć czynne, w zasadzie nie jest użytkowane.

Kultura [edytuj]

Muzea [edytuj]
Funkcje muzeum okręgowego dla Legnicy spełnia założone w 1962 r. przez Tadeusza Gumińskiego Muzeum Miedzi, mieszczące się w XVIII-wiecznym budynku dawnego pałacu opatów z Lubiąża. Poza ekspozycjami związanymi z miedzią, muzeum prowadzi stałą wystawę dotyczącą historii miasta oraz organizuje różnego rodzaju okoliczościowe wystawy.
Oprócz budynku głównego, Muzeum Miedzi posiada kilka oddziałów. Są to:

Akademia Rycerska (miejsce ekspozycji okresowych)
Mauzoleum Piastów Śląskich
Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu
Pawilon z reliktami Kaplicy Zamkowej
Galerie [edytuj]
Jedyną funkcjonującą w mieście samodzielną galerią jest Galeria sztuki [2] na pl. Katedralnym. Ponadto, przyziemie domu \"pod Przepiórczym Koszem\" w Rynku zajmuje jej oddział Galeria srebra \"Pod Przepiórczym Koszem\", a hall gmachu Legnickiej Biblioteki Publicznej (dawna loża masońska przy ul. Piastowskiej) przybiblioteczna Galeria Loża.

Kina [edytuj]
W Legnicy nieprzerwanie od ponad 50. lat istnieją dwa kina: Kino Ognisko i Kino Piast. Do momentu wyburzenia w latach 90. XX w. na ul. Wrocławskiej istniało również Kino \"Bałtyk\". Wcześniej, przez pewien czas funkcjonowało również przy ulicy Łąkowej kino \"Kolejarz\".

Teatry [edytuj]
Teatr im. Heleny Modrzejewskiej [3]
Imprezy i festiwale [edytuj]
\'Do najważniejszych imprez o zasięgu międzynarodowym należą:\'

Międzynarodowa Wystawa \"Satyrykon\" [4],
Międzynarodowy Przegląd Form Złotniczych – Srebro [5],
Europejskie Spotkania Mniejszości Narodowych i Etnicznych \"Pod Kyczerą\" (pierwsze edycje pod nazwą \"Europa bez granic\"),
Warsztaty filmu animowanego – Letnia Akademia Filmowa [6],
Legnickie Wieczory Organowe [7].
Charakter ogólnopolski mają zaś takie wydarzenia, jak:

Legnica Cantat [8] – ogólnopolski turniej chórów, organizowany każdego roku w maju. Konkursowi towarzyszą liczne imprezy, w tym ogólnopolskie seminarium dla dyrygentów chórów i koncerty plenerowe. Każdorazowo wydawany jest plakat, który ma wyraźną wartość artystyczną. Autorami \"kantatowych\" plakatów byli m.in. Romuald Socha, Zygmunt Januszewski, Jan Młodożeniec, Rafał Olbiński czy Wojciech Siudmak.
Conversatorium organowe – festiwal o unikatowym w skali kraju charakterze, prezentujący najnowszą muzykę organową.
Ogólnopolski Przegląd Malarstwa Młodych – Promocje, którego organizatorem jest Galeria Sztuki.
Ogólnopolski Festiwal Piosenki Ekologicznej \"Ekopiosenka\" – organizator Młodzieżowe Centrum Kultury.
Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy \"Młody Paganini\" (od 2003).
Inne [edytuj]
Działająca w mieście Legnicka Biblioteka Publiczna [9] zapewnia wszystkim mieszkańcom dostęp do książek poprzez siedzibę główną i 11 filii.

Edukacja [edytuj]
Uczelnie wyższe państwowe [edytuj]
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy
Politechnika Wrocławska, filia w Legnicy
Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych
Uczelnie niepaństwowe [edytuj]
Wyższa Szkoła Medyczna
Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy
Wyższa Szkoła Zarządzania/ The Polish Open University
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej
Szkoły ponadgimnazjalne [edytuj]
Akademickie Liceum Ogólnokształcące, ul. Sejmowa 5C
I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki, pl. Klasztorny 7
II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego, ul. Zielona 17
III Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Henryka Pobożnego, ul. Złotoryjska 144
IV Liceum Ogólnokształcące, ul. Pancerna
V Liceum Ogólnokształcące im. Jana Heweliusza, ul. Senatorska 32
VI Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II, ul. Radosna 17
VII Liceum Ogólnokształcące, ul. Mazowiecka
Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Integracyjnych im. Piastów Śląskich, ul. Wierzyńskiego 1
Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Św. Franciszka z Asyżu. ul. Zbigniewa i Michała 1
Gimnazja [edytuj]
Gimnazjum nr 1; ul. Radosna 17
Gimnazjum nr 2; ul. Mazowiecka 3
Gimnazjum nr 3; ul. Grabskiego 14
Gimnazjum nr 4; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1
Gimnazjum nr 5; ul. Chojnowska 100
Gimnazjum nr 6; ul. Przemysłowa 5
Gimnazjum nr 7; ul. Jaworzyńska 219
Gimnazjum nr 8; Pl. Słowiański 5
Gimnazjum nr 9; ul. Wierzyńskiego 1
Gimnazjum nr 10; ul. Pancerna 10
Gimnazjum nr 11; ul. Wrocławska 211
Gimnazjum nr 12 dla dzieci Upośledzonych Umysłowo; ul. Rycerska 13
Gimnazjum nr 14 Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego; ul. Rycerska 13
Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu; ul. Ojców Zbigniewa i Michała
Gimnazjum Ośrodka Szkolno-Wychowawczego; ul. Piechoty 1
Prywatne Gimnazjum; ul. Mazowiecka 3
Ginmazjum TWP przy I Liceum Ogólnokształcącym; ul. Pl. Klasztorny 7
Szkoły podstawowe [edytuj]
Szkoła Podstawowa nr 1; ul. Kamienna
Szkoła Podstawowa nr 2; ul. Głogowska
Szkoła Podstawowa nr 4; ul. Piastowska
Szkoła Podstawowa nr 6; al. Piłsudskiego
Szkoła Podstawowa nr 7; ul. Polarna
Szkoła Podstawowa nr 9; ul. Marynarska
Szkoła Podstawowa nr 10; ul. Jaworzyńska
Szkoła Podstawowa nr 12 Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, ul. Rycerska
Szkoła Podstawowa nr 16; ul. Tatrzańska
Szkoła Podstawowa nr 18; ul. Grabskiego
Szkoła Podstawowa nr 19; al. Rzeczypospolitej
Szkoła Podstawowa nr 20; przy Zespole Szkół Integracyjnych im. Piastów Śląskich ul. Wierzyńskiego
Szkoła Podstawowa Ośrodka Szkolno-Wychowawczego; ul. Piechoty
Prywatna Szkoła Podstawowa ul. Mazowiecka
Turystyka [edytuj]
Zabytki architektury [edytuj]
Zobacz więcej w osobnym artykule: Zabytki Legnicy.

Zamek Piastowski – z zachowanymi fragmentami z pierwszej połowy XIII w. (mury magistralne trzech kondygnacji do wysokości 12 m z pozostałościami dawnych otworów okiennych i wejściowych; relikty kaplicy zamkowej – [10]), przebudowany [11]
Stary Ratusz z lat 1737-41 [12]
Nowy Ratusz z lat 1902-1905 [13]
Katedra pw. św. św. Piotra i św. Pawła z lat 1333-80 [14]
Barokowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela zbudowany na pozostałościach wcześniejszego kościoła z XIII w.
Kościół Ewangelicki Marii Panny z 1192r. [15]
Mauzoleum Piastów Śląskich w kościele św. Jana Chrzciciela z lat 1677-1679 [16] ; [17]
Barokowy klasztor franciszkanów.
Budynek kolegium jezuickiego z lat 1700-06
Akademia Rycerska z lat 1726-35
Dawny pałac opatów lubiąskich z lat 1734-45
Dawny zespół klasztorny benedyktynek
Dawny zespół klasztorny jezuitów
Gmach teatru miejskiego z lat 1841-1842 [18]
Baszta bramy głogowskiej
Baszta bramy chojnowskiej
Baszta średniowieczna
Fragmenty murów miejskich
Dawne kramy śledziowe – kamienice w Rynku
Renesansowa kamienica – \"Pod Przepiórczym Koszem\" z dekoracją sgraffitową
Kamienica Scultetusa
Kamienica barokowa, ul. Zamkowa 2
Budynek barokowy, ul. Piekarska
Dawna rogatka miejska
Barokowe fontanny w Rynku
fontanna \"Chłopiec z łabędziem\" na pl. Słowiańskim
palmiarnia w Parku Miejskim
Park Miejski
Lapidarium, ul. Rycerska
\"Domek Pogodynki\" – wieżyczka meteorologiczna z XIX w.
Dom Wieczności na cmentarzu żydowskim
Neobarokowe mosty w ul. Głogowskiej i Kartuskiej
Sport i rekreacja [edytuj]
Infrastruktura [edytuj]
Na infrastrukturę sportową w Legnicy składają się:

stadiony – 2 (w tym 1 – Stadion im. Orła Białego – w przebudowie)
boiska sportowe – 3
hala sportowo-widowiskowa – 1
sale sportowe – 2
szkolne sale sportowe – 22
kompleks sportowo-rehabilitacyjny – 1
baseny otwarte – 2
baseny kryte – 3 (i 1 w budowie)
kąpieliska – 1
korty tenisowe – 5
siłownie – 5
kluby fitness – 5
tor łuczniczy – 1
ściana wspinaczkowa – 1
skatepark – 1
kręgielnia – 1
Kluby sportowe [edytuj]
Wybrane kluby sportowe:

piłka nożna – Miedź Legnica, Konfeks Legnica
piłka ręczna – KPR Miedź\'96 Legnica
koszykówka – Olimpia Legnica, Lew Legnica
siatkówka – Ikar Legnica
łucznictwo – Strzelec Legnica
kolarstwo – KKG Zywer
tenis stołowy – KS Konfeks
taekwondo
karate – KKS Tora Legnica, Legnicki Klub Karate Kyokushin, Klub Karate Wankan Legnica
trójbój siłowy – TKKF Śródmieście Legnica
szermierka
aikido
capoeira – Stowarzyszenie Sportowe \"Grupo Ax Capoeira Polonia\"
Imprezy i wydarzenia sportowe [edytuj]
Międzynarodowy wyścig kolarski \"Grody Piastowskie\"
Liczne turnieje siatkarskie
Znane osoby związane z Legnicą [edytuj]
Honorowi Obywatele Legnicy [edytuj]
Zobacz więcej w osobnym artykule: Honorowi Obywatele Legnicy.

Pozostali znani legniczanie [edytuj]
Polacy
Postacie historyczne

św. Jadwiga Śląska
Henryk II Pobożny
Bolesław II Rogatka
Jerzy IV Wilhelm
Witelon
Jerzy Liban
Teatr i film

Waldemar Krzystek
Marzena Kipiel-Sztuka
Anna Dymna
Tomasz Kot
Jacek Głomb
Janusz Chabior
Przemysław Bluszcz
Aleksandra Nieśpielak
Magda Mołek
Muzyka

Gabriel Fleszar
Henryk Karliński
Katarzyna Wilk
Dziennikarstwo

Małgorzata Domagalik
Bronisław Freidenberg
Magda Mołek
Mariusz Szczygieł
Beata Tadla
Sport

Tyberiusz Kowalczyk
Jacek Proć
Marcin Robak
Łukasz Cyborowski
Daniel Waszkiewicz
Inni

Tadeusz Łączyński
Karol Luboś
ks. Tytus Korczyk
Niemcy
Erich von Manstein
Ottomar Oertel
Hans Charbonier
Gottlob Jochmann
Ernest Eduard Kummer
Leopold Kronecker
Ludwig Mattheus
Otto Kirchner
Heinrich Selle
Heinrich Dove
Erwin Koschmieder
Eduard Seiler
Gerhard Domagk (1895-1964) – lekarz patolog, mikrobiolog, zdobywca nagrody Nobla
Christian Josef Willenberg (1676-1731) – inżynier wojskowy
Georg Rudolf Bhmer (1723-1803) – lekarz i botanik
Johann Ernst Benjamin Bilse (1816-1902) dyrygent, kompozytor
Wilhelm Haberling (1871-1940) – lekarz, hystoryk
Paul Lbe (1875-1967) – niemiecki polityk (SPD), MdR, MdB
Horst Lange (1904-1971) – pisarz
Theodor Blaetterbauer (1823-1906) – artysta malarz
Media [edytuj]
Prasa:

Słowo Polskie - Gazeta Wrocławska (mutacja) – dziennik,
Panorama – tygodnik,
Konkrety Polskie – tygodnik,
Express Legnicki – tygodnik bezpłatny,
Gazeta Piastowska – tygodnik bezpłatny;
Radio:

Radio Plus – rozgłośnia legnicka,
Polskie Radio Wrocław – oddział terenowy (nie nadaje samodzielnego programu),
Telewizja:

TV Dami – stacja legnicka operatora TVK Vectra (jedyny operator w mieście),
TVL – stacja sieci \"Odra\" z siedzibą w Lubinie, produkująca programy także na zlecenie Urzędu Miasta Legnicy
Najważniejsze portale internetowe:

Oficjalny Portal Miasta i Powiatu Legnickiego – Lca.pl
Portal niezależny – Legnica.net.pl
Portal wydawcy \"Expressu Legnickiego\" – Legnica.WFP.pl
Portal \"Gazety Piastowskiej\" – E-piastwoska.pl
Zobacz też [edytuj]
Kalendarium historii Śląska
Synagoga w Legnicy
Synagoga w Legnicy (ul. Chojnowska 12)
Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy
Linki zewnętrzne [edytuj]
Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
LegnicaZobacz Wikinews na temat LegnicyStrona internetowa Urzędu Miasta Legnicy
Strona Prezydenta Legnicy
Literatura [edytuj]
Legnica. Zarys monografii miasta, pod redakcją Dąbrowskiego S. Wrocław-Legnica 1998.