Charakterystyka Podkomorzego i Starosty Gadulskiego - bohaterów "Powrotu posła" J.U. Niemcewicza.

Świadomość bohaterów. Podkomorzy: światły, wykształcony, patriota, zwolennik reform, rozumie sytuację kraju, zagrożonego upadkiem, krytyczny wobec przeszłości, pogoni za naśladowaniem obcych wzorów życia (francuszczyzna); Starosta: niewykształcony, nie czytający książek ("Ja co nigdy nie czytam lub przynajmniej mało,..."), ograniczony, konserwatysta, człowiek starej daty, nie znał się na polityce, choć lubił o niej rozprawiać. Charakter Podkomorzego: hojny, idealista, bezinteresowny w uczuciach rodzinnych, żywiący miłość i szacunek dla najbliższych, opanowany, spokojny, tolerancyjny, bezkonfliktowy, szlachetny, przyjazny, konsekwentny w postępowaniu. Starosta: skąpy, ceniący ponad wszystko pieniądze ("U waćpana maksymy w najpierwszym są względzie - co u mnie, to pieniądze" ), egoista, nie kochał Teresy, człowiek konfliktowy, uparty, gaduła. Stosunek do ojczyzny i poglądy polityczne. Podkomorzy: patriota, całym sercem oddany ojczyźnie ("Niech każdy ma szczęśliwość powszechną w pamięci i miłość własną - kraju miłości poświęci"), mądrze i trzeźwo ocenia położenie kraju, dostrzega i akceptuje potrzebę reform, popiera: zniesienie liberum veto, uwolnienie chłopów, zwiększenie armii. Starosta: nie rozumie procesów historycznych, chwalca czasów saskich, przeciwnik wszelkich reform (płacze na wieść o zniesieniu liberum veto), przeciwnik uwolnienia chłopów, zwolennik sojuszy z odległymi od Polski krajami, przeciwnik zmian w funkcjonowaniu Sejmu. Ogólna ocena postaci. Obie przedstawione postacie uwydatniają sobą ogromne rozbieżności poglądów oraz różne zachowania. Podkomorzy jest człowiekiem uczciwym i szlachetnym. Wszyscy ludzie mogliby brać z niego przykład. Starosta reprezentuje sobą człowieka niedouczonego oraz zacofanego. Właśnie przez takich ludzi doszło do upadku ówczesnej Rzeczpospolitej.