Geografia Ekonomiczna Francji.

Spis treści:
1. Ogólna charakterystyka kraju.
1.1. Ludność.
1.1.1. Liczba ludności we Francji.
1.1.2. Gęstość zaludnienia.
1.1.3. Przyrost naturalny.
1.1.4. Skład etniczny i główne wyznania.
1.1.5. Struktura wiekowa.
1.1.6. Szkolnictwo.
1.1.7. Struktura zawodowa ludności.
1.1.8. Bezrobocie.
1.2. Geografia.
1.3. Klimat.
2. Ustrój polityczny.
3. Gospodarka.
3.1. Przemysł.
3.2. Rolnictwo.
4. Handel i usługi.
4.1. Wymiana towarowa.
5. Transport i komunikacja.
5.1. Transport drogowy.
5.2. Transport kolejowy.
5.3. Transport lotniczy.
5.4. Transport wodny.
5.5. Komunikacja miejska.
6. Turystyka.
7. Ciekawostki.
8. Bibliografia.

1. Ogólna charakterystyka kraju.

Francja - kraj szampana, wina oraz wspaniałych serów - to pierwsze skojarzenia, jakie przychodzą nam na myśl! To również kraj kontrastów i niezapomnianych wrażeń. Stolicą Republiki Francuskiej jest Paryż, często nazywany miastem zakochanych ze względu na swoją romantyczną atmosferę. Ma duży wpływ na kulturę europejską. Tu odbywają się największe pokazy mody światowych projektantów. Francuscy malarze, pisarze i kompozytorzy należą do światowej czołówki twórców kultury.

Francja należy do grupy najwyżej rozwiniętych gospodarczo państw świata, uznaje się ją za czwartą po Stanach Zjednoczonych, Japonii i Niemczech potęgę gospodarczą. Tę wysoką pozycję zawdzięcza ona w dużym stopniu procesom restrukturyzacyjnym, jakie miały miejsce w latach 80. Były one niezbędne w związku z wcześniejszym rozpadem systemu kolonialnego, koniecznością podjęcia szerszej współpracy gospodarczej z krajami europejskimi i stawienia czoła silnej konkurencji ze strony Stanów Zjednoczonych, Japonii i innych szybko rozwijających się państw.

Głównymi elementami tej restrukturyzacji były: decentralizacja władzy gospodarczej poprzez zwiększenie zakresu uprawnień władz regionalnych, dążenie do dekoncentracji przestrzennej przemysłu przez tworzenie nowych ośrodków przemysłowych poza tradycyjnymi jego skupiskami, prowadzenie przez państwo polityki fiskalnej i monetarnej, sprzyjającej inwestowaniu i podnoszeniu poziomu techniki i technologii, preferowanie rozwoju nowoczesnych dziedzin działalności gospodarczej ( przemysł samochodowy, lotniczy, maszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny, petrochemia, sektor bankowy).
Skutkiem tych reform był długotrwały, wysoki wzrost gospodarczy i stworzenie stabilnych podstaw silnej pozycji ekonomicznej Francji w Europie i na świecie.
Francja jest największym i najbardziej zróżnicowanym krajem Europy Zachodniej. Powierzchnia całkowita to 547 028 km2, co daje jej 40 miejsce na świecie.


Przypomina sześciokąt niemal z każdej strony otoczony morzem, bądź łańcuchem górskim. Ciągnie się od pofałdowanych równin północy po nieregularne grzbiety Pirenejów, od poszarpanego wybrzeża Bretanii ku czystym, lazurowym jeziorom i lodowcom Alp. Jest tym samym jedynym krajem Europy należącym geograficznie zarówno do północy, jak i do południa – posiadając jednocześnie wybrzeże atlantyckie i śródziemnomorskie. Plaże śródziemnomorskie są przeważnie kamieniste, a nawet skaliste.
Główne rzeki Francji to Sekwana, Loara, Rodan i Ren. Istnieje tu znaczna różnorodność ziem oraz krajobrazu, klimatu i roślinności.

Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Antylami Holenderskimi. Całkowita granica lądowa wynosi 2 892,4 kilometrów.
Kraj jest także połączony z Wielką Brytanią przez tunel pod kanałem La Manche.

Państwo podzielone jest na 95 departamentów, złożonych z 322 okręgów, 3209 kantonów i 37708 gmin. Departamenty zgrupowane są w 22 regionach statystyczno-gospodarczych, oprócz tego istnieje również tradycyjny podział na krainy historyczne.




Republika Francuska jest unitarnym państwem demokratycznym, w którym ważną rolę odgrywa prezydent - Jacques Chirac. Jest również czwartym najlepiej rozwiniętym krajem świata i jedenastym w rankingu warunków życia.
Najważniejsze ideały Francji zawarte są w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela i w występującym na drukach urzędowych i monetach haśle rewolucji francuskiej "wolność, równość, braterstwo". Kraj jest w gronie założycieli Unii Europejskiej. Ma największą powierzchnię spośród państw wspólnoty.


Francja jest także członkiem - założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych, wchodzi także w skład Frankofonii - oznaczający wspólnotę ludzi i państw posługujących językiem francuskim - G8 - to koalicja wpływowych państw świata. W skład grupy wchodzą: Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Japonia, Stany Zjednoczone, Kanada i Rosja - oraz Unii Łacińskiej - to organizacja międzynarodowa zrzeszająca państwa, w których używane są języki romańskie. Zajmuje się ochroną, wsparciem i promocją wspólnego dziedzictwa świata postłacińskiego, obecnie liczy 35 członków na całym świecie.
Francja należy również do Rady Bezpieczeństwa ONZ, w której posiada prawo veta.
Republika jest również popularnym celem podróży turystycznych, a około 75 milionów odwiedzających każdego roku daje jej pod tym względem 1 miejsce na świecie.

Nazwa "Francja" pochodzi od germańskiego plemienia Franków, które zajmowało region po upadku Cesarstwa Zachodnio-rzymskiego. W otaczającym Paryż regionie le-de-France powstało państwo francuskie.


1.1. Ludność.


1.1.1. Liczba ludności we Francji.

Terytorium Francji należy do najdawniej zasiedlonych obszarów świata. W XVII i XVIII wieku była ona najludniejszym krajem Europy. Od początku XIX wieku liczba ludności podwoiła się, wzrastając z 28,3 do 63,5 milionów.

Na strukturę zaludnienia wpływ miały wojny, ruchy społeczne, szybkie uprzemysłowienie, powodujące straty i przemieszczanie się ludności. Pierwsza połowa ubiegłego wieku odznaczała się umiarkowanym wzrostem liczby ludności ( ok. 0,6%), druga połowa była okresem słabego wzrostu (0,3%). W latach 1901-1946 liczba ludności utrzymywała się na tym samym poziomie, ale zaznaczył się ujemny przyrost naturalny. Okres powojenny charakteryzował się znacznym wzrostem liczby ludności, według demografów wzrost ten nastąpił w dwóch trzecich w wyniku przyrostu naturalnego, a w jednej trzeciej w wyniku imigracji.
Obecnie ludność Francji liczy 63 587 tys. (12.2006r.). Około 2 milionów Francuzów żyje w departamentach i terytoriach zamorskich, a 1,5 miliona poza granicami kraju.


Liczba ludności w poszczególnych miastach:
o Paryż - 2 125 246
o Marsylia - 798 430
o Lyon - 445 452
o Tuluza - 390 350
o Nicea - 342 738
o Nantes - 270 251
o Strasbourg - 264 115



1.1.2. Gęstość zaludnienia.

Średnia gęstość zaludnienia wynosi 111,4 osób/km2.

Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne. Największe dysproporcje dotyczą stopnia zaludnienia miast (74%ludności) i wsi (26%). Proces wyludniania wsi datuje się od XIX wieku. Przemiany ekonomiczne, trudne warunki życia na wsi powodowały odpływ ludności do miast, początkowo sezonowy, a później stały.

Ludność wiejska licząca na początku XIX wieku 81% zmniejszyła się w 1911 roku do 56%. Jeszcze w 1936 roku na wsi mieszkało 48% ludności.
Większość ludności zamieszkuje w regionie paryskim, w przemysłowych obszarach północnych i północno-wschodnich Francji, wschodniej części Masywu Centralnego, regionie Lyońskim i na Lazurowym Wybrzeżu. Tereny wschodnie są gęściej zaludnione od zachodnich. Małą gęstością zaludnienia odznaczają się obszary o niesprzyjających warunkach środowiska geograficznego - wysokie góry, obszary zalesione, z mało urodzajnymi glebami.

1.1.3. Przyrost naturalny.

Konieczność zahamowania procesu wyludniania kraju i ujemnego przyrostu naturalnego spowodowało wydanie w 1939 r. kodeksu rodzinnego, przyznającego rodzinom, zwłaszcza wielodzietnym, dodatki rodzinne, ulgi podatkowe oraz inne przywileje. Regulacja ta przyniosła rezultaty po wojnie. Przyrost naturalny wzrósł w latach 1946-1950 do 7,9%, następnie oscylował około 6,6%, zmniejszając się stopniowo do 3,1% w 2000 r. w roku 2003 wynosił już tylko 0,42%.

Współczynnik urodzeń – 12,54 urodzeń / 1000 mieszkańców.
Współczynnik zgonów – 9,05 zgonów / 1000 mieszkańców.

Poprawa warunków zdrowotnych i mieszkaniowych spowodowała wzrost średniej długości życia mężczyzn z 45,4 lat i kobiet z 48,7 na przełomie wieków do odpowiednio 73 lata i 82 lata w latach 1993-1996, a w roku 2005 długość życia mężczyzn to 76 lat, kobiet – 83 lata.


1.1.4. Skład etniczny i główne wyznania.

Społeczeństwo tworzą w ogromnej większości Francuzi, stanowią około 73% ogółu. Liczba cudzoziemców nie przekracza 4 milionów. Najliczniejsze grupy stanowią Arabowie (3%), Niemcy (2%), Portugalczycy (2%), Algierczycy (1%), Marokańczycy (1%),Włosi i Hiszpanie oraz inni ok.2%
Liczba Polaków zmienia się w zależności od sytuacji politycznej i gospodarczej. Polacy zamieszkują głównie w Paryżu oraz w ośrodkach górniczych regionu północnego.
Liczba cudzoziemców stale się zmniejsza na skutek naturalizacji.
Dominują wyznawcy katolicyzmu (77% społeczeństwa), poza którymi jedyną większą wspólnotę religijną tworzą muzułmanie (3%). Znaczny odsetek ludności kraju (15%) stanowią ateiści. Protestanci i żydzi (po 2%) oraz 1% stanowią inne wyznania.


1.1.5. Struktura wiekowa.

Dane z 2003 r. odnotowują 18,6% ludności w wieku do 14 lat. Najwięcej, bo 65,1% plasuje się w przedziale 15-64 lat, natomiast 16,3% stanowią ludzie powyżej 64 roku życia.
Średni wiek całej populacji wynosi 38,3 lata, średni wiek mężczyzn 36,8 lat, natomiast kobiet 39,8.



1.1.6. Szkolnictwo.

We Francji funkcjonuje trzystopniowy system szkolnictwa z obowiązującym stopniem elementarnym.
W szkołach podstawowych uczy się 6,7 miliona dzieci. 86% Szkół należy do sektora publicznego, a 14% do prywatnego. Do szkół średnich uczęszcza 5,4 miliona uczniów. W 80% są to szkoły publiczne.
64 Uniwersytety i Szkoły Wyższe cieszą się od 1988 r. coraz większą popularnością. Ilość studentów zwiększyła się z 215 tysięcy w 1960 r. do 1,2 miliona w 1990 r. Obecnie jest ich prawie 2 miliony, w tym 10,7% stanowią cudzoziemcy.


1.1.7. Struktura zawodowa ludności.

Ludność aktywna zawodowo liczy 25,8 milionów, to jest ok.45% całej populacji. Najwięcej osób zatrudnionych jest w usługach publicznych (27,9%), następnie w przemyśle (20,6%), handlu, hotelarstwie i gastronomii (14,4%), finansach i ubezpieczeniach (7,3%), budownictwie (6,6%) i w transporcie (5,4%).


1.1.8. Bezrobocie.

Poważnym problemem staje się bezrobocie, które waha się w granicach 9,2%. Najbardziej dotknięte bezrobociem są stare regiony przemysłowe Nordu i Lotaryngii oraz mało uprzemysłowione obszary zachodnie, a także region śródziemnomorski, gdzie znacznie wzrosła liczba ludności.
Liczba zatrudnionych w przemyśle jest ustabilizowana, natomiast spada zatrudnienie w rolnictwie.



1.2. Geografia.

Francja jest krajem o urozmaiconej rzeźbie terenu, zróżnicowanym klimacie i bogatej szacie roślinnej.
Na północnym zachodzie kraju, w Bretanii i częściowo Normandii, położone są stare góry wypiętrzone w orogenezie hercyńskiej - Masyw Armorykański. Są to góry zrębowe, zbudowane z kwarcytów, gnejsów i granitów, wznoszą się do wysokości 417 m n.p.m.
W tej części kraju, na wybrzeżach Kanału La Manche, występują skaliste wybrzeża typu triasowego. Południową i środkową część kraju zajmuje rozległy Masyw Centralny. Obszary te uległy sfałdowaniu w karbonie ( piąty okres ery paleozoicznej).
Ruchy górotwórcze orogenezy alpejskiej podniosły cały blok masywu i spowodowały jego pękanie. Wówczas to powstały dwa rowy tektoniczne, dzisiejsze doliny rzek Allier i górnej Loary. W tym samym czasie na skutek pękania skorupy ziemskiej rozpoczęła się działalność wulkaniczna trwająca do czwartorzędu. Powstały wtedy stożki wulkaniczne, doskonale do dzisiaj zachowane.
Rzeźba terenu na ogół płaska lub lekko falista z łagodnie zaokrąglonymi formami. Centralna część masywu obejmuje zapadliska tektoniczne i obszary powulkaniczne.
Charakterystyczną cechą tego regionu jest umiarkowany i ciepły klimat, w części południowej śródziemnomorski. Pomiędzy Masywem Armorykańskim, Masywem Centralnym, Ardenami, Wogezami i wybrzeżem Kanału La Manche rozciąga się rozległe obniżenie Basenu Paryskiego.
Na wschód od Basenu Paryskiego wznoszą się masywy górskie Ardenów i Wogezów. Na południowo-wschodnich krańcach Francji rozpościerają się pasma górskie Alp Zachodnich. Zbudowane ze skał krystalicznych otoczonych pokrywą ze skał osadowych.
W Alpach znajduje się najwyższy szczyt Europy, Mont Blanc, 4807 m n.p.m.
Sieć rzeczna Francji jest dobrze rozwinięta, rzeki należą do zlewisk Oceanu Atlantyckiego bądź Morza Śródziemnego. Ich wartość jako szlaków komunikacyjnych podnosi gęsta sieć kanałów.


1.3. Klimat.

Ogólnie rzecz biorąc we Francji panuje klimat umiarkowany z łagodnymi zimami (za wyjątkiem terenów górzystych i Alzacji).
Atlantyk wywiera ogromny wpływ na północno-zachodnią część kraju, zwłaszcza na Bretanię, której klimat charakteryzuje się dużą wilgotnością powietrza i znaczną ilością opadów (200 dni deszczowych). Na tym obszarze występują też długotrwałe, niekiedy porywiste wiatry zachodnie.

W północno-wschodniej Francji, zwłaszcza w Alzacji, panuje klimat kontynentalny z ciepłym latem, a zimą na tyle chłodną, że śnieg zalega tutaj czasem całymi tygodniami. Najbardziej wilgotny okres z częstymi burzami przypada w Alzacji na czerwiec i lipiec.
Między Bretanią a Alzacją rozciąga się równinny Basen Paryski, na który wpływ wywierają klimaty obydwu tych regionów. Chociaż charakteryzuje się najniższą roczną sumą opadów (ok. 575 mm), pory deszczowe są tutaj zmienne, tak, więc zmoknąć można zarówno zimą jak i latem.
Średnia roczna temperatura dla Paryża wynosi 12oC, ale w styczniu słupek rtęci może spadać poniżej zera, zaś w lipcu i sierpniu wskazywać ponad 30oC.
Południowe, nadbrzeżne tereny wystawione są na działanie klimatu śródziemnomorskiego, który swym zasięgiem obejmuje również południowe Alpy, Masyw Centralny i wschodnie Pireneje. Na południu przymrozki należą do rzadkości. Występują tu za to wiosenne i jesienne ulewy – gwałtowne i krótkie, latem zazwyczaj nie pada.
Natomiast w dolinie Rodanu przez 100 dni w roku wieją chłodne mistrale, które najbardziej dokuczliwe stają się wiosną.




2. Ustrój polityczny.

Ustrój polityczny Francji opiera się na konstytucji Francji, która głosi, że państwo francuskie jest niepodzielną, laicką, demokratyczną oraz socjalną republiką.
W swym założeniu konstytucja utrzymuje dwuczłonową egzekutywę. Szef rządu Dominique de Villepin otrzymał inną nazwę niż w IV Republice, zamiast prezesa rady ministrów - premier.
Głową państwa jest prezydent Republiki Jacques Chirac. On to, a nie premier, przewodniczy posiedzeniom rządu. Prezydent, jako arbiter, posiadający pewne uprawnienia osobiste został usytuowany ponad partiami politycznymi.

Prezydent Republiki miał być wybierany na siedem lat, jednak obecnie jego kadencję skrócono do pięciu lat (referendum konstytucyjne w 2000 roku). To prezydent desygnuje kandydata na premiera, przewodzi Radzie Ministrów, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych oraz ma prawo parafowania traktatów międzynarodowych.
Prezydent ma prawo poddawania różnych kwestii politycznych pod referendum oraz może rozwiązać Zgromadzenie Narodowe. W sytuacjach nadzwyczajnych prezydent może przejąć pełnię władzy w państwie.

Francuski rząd, któremu przewodniczy premier Francji, wykonuje swoje uprawnienia konstytucyjne z pomocą służby cywilnej oraz sił zbrojnych. Gabinet jest odpowiedzialny przed parlamentem. Zgromadzenie Narodowe ma prawo przegłosowania wotum nieufności, co powoduje dymisję rządu.

Parlament francuski działa na zasadzie sesyjności. Zbiera się na jedną sesję w roku trwającą od pierwszego roboczego dnia października do ostatniego roboczego dnia czerwca, ale w trakcie sesji nie może zebrać się na więcej niż 120 posiedzeniach. Odbywać się mogą także sesje nadzwyczajne zwoływane przez prezydenta na wniosek premiera lub większości członków Zgromadzenia Narodowego. Na czele każdej z izb stoi przewodniczący, kierujący jej obradami.
Francuski system prawny opiera się na prawie stanowionym, jednak wyroki sądów mają znaczenie w interpretacji niektórych przepisów. Sądownictwo jest podzielone na powszechne oraz administracyjne.
Francja jest państwem silnie scentralizowanym. Cały kraj jest podzielony na departamenty, odpowiadające polskim powiatom. W każdym z nich władzę za ramienia rządu sprawuje prefekt – urzędnik administracji. Jednak w roku 1982 Francja rozpoczęła proces decentralizacji. Część uprawnień administracyjnych oraz nadzór nad pewnym wycinkiem spraw podatkowych przekazano politykom lokalnym.
W marcu 1986 roku pierwszy raz odbyły się bezpośrednie wybory do lokalnych rad regionalnych. Proces decentralizacji trwa do dnia dzisiejszego, jednak urzędy centralne zachowały jak dotąd sporą władzę.



3. Gospodarka.

Francuska gospodarka oparta jest na dominującym sektorze prywatnym (prawie 2,5 miliona zarejestrowanych przedsiębiorstw) połączonym ze znaczną, (choć zmniejszającą się) ingerencją państwa w gospodarkę i sektorem publicznym.

Rząd posiada znaczny wpływ na kluczowe segmenty gospodarki, szczególnie infrastrukturę, posiada większościowe udziały w przedsiębiorstwach kolejowych, lotniczych, energetycznych oraz telekomunikacyjnych.
Od roku 1990 rząd stopniowo pozbywał się udziałów w firmach. Obecnie następuje powolna prywatyzacja France Tlcom i Air France, jak również firm ubezpieczeniowych, banków i firm zbrojeniowych.

Francja jest członkiem grupy G8 najbardziej uprzemysłowionych państw świata. Według wielkości PKB (nominalnego) gospodarka Francji była szóstą na świecie (po amerykańskiej, japońskiej, niemieckiej, chińskiej i brytyjskiej).

Francja wraz z innymi 11 krajami Unii Europejskiej wprowadziła 1 stycznia 1999 walutę Euro, która całkowicie zastąpiła franka na początku 2000 r.

Według ODCE (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), Francja była w roku 2004 piątym największym eksporterem i czwartym największym importerem dóbr przemysłowych.

W roku 2003 Francja była drugim największym beneficjentem inwestycji zagranicznych spośród krajów OECD, z 47 milionów dolarów bezpośrednich inwestycji, wyprzedzana jedynie przez Luksemburg i wyprzedzając Stany Zjednoczone (39,9 milionów).
W tym samym roku francuskie przedsiębiorstwa zainwestowały za granicą 57,3 milionów dolarów, co stanowi drugi wynik wśród krajów OECD, po Stanach Zjednoczonych (173,8 milionów) i przed Wielką Brytanią (55,3 milionów) oraz Japonią (28,8 milionów).
Według publikacji OECD in Figures, Francja zajmuje pierwsze miejsce wśród krajów G8 pod względem wydajności pracy (mierzonej jako stosunek PKB per capita do liczby przepracowanych godzin).

Pomimo wyższej niż w Stanach Zjednoczonych wydajności pracy, francuski PKB na mieszkańca jest znacznie niższy (ok. 30 %) od amerykańskiego i jest porównywalny do innych krajów europejskich.
Jest to spowodowane znacznie mniejszą niż w USA częścią populacji czynnej zawodowo.

Wśród krajów OECD Francja ma jeden z najniższych odsetków ludności w wieku 15 - 64 lat czynnej zawodowo (68,8% - 2004r.).

Zjawisko to jest wynikiem blisko trzydziestoletniego masowego bezrobocia we Francji, które doprowadziło do trzech problemów: ok. 9 % aktywnej zawodowo populacji pozostaje bez pracy, absolwenci odwlekają wejście na rynek pracy tak długo, jak to możliwe, oraz powroty pracowników, którzy odeszli na przedwczesne emerytury.

Wielu ekonomistów powtarzało od dawna, iż głównym problemem francuskiej gospodarki nie jest wydajność pracy. Uważają oni, że jest nim brak strukturalnych reform, które pozwoliłyby zwiększyć ilość pracowników w stosunku do ogółu populacji. Ostatnie starania rządu w dziedzinie regulacji rynku pracy młodzieży spotkały się z silnym oporem.

W 2003 r. Francja była pierwszym na świecie celem podróży turystycznych, przyjmując 75 miliona odwiedzających, przed Hiszpanią (53,5) i Stanami Zjednoczonymi (40 milionów).
Poza tradycyjną turystyką, Francja przyciąga również pielgrzymów do Lourdes, sanktuarium odwiedzanego rocznie przez kilka milionów osób.

Francja posiada znaczny przemysł lotniczy, na czele z europejskim konsorcjum Airbus.
Jest też jedynym krajem w Europie (oprócz Rosji) posiadającym własny kosmodrom.
Jest również najbardziej niezależnym energetycznie krajem zachodu dzięki wielkim inwestycjom w energetykę nuklearną.

Duże obszary żyznej ziemi, zastosowanie nowoczesnych technologii oraz dopłaty z UE, przyczyniły się do uczynienia z Francji największego producenta i eksportera żywności.
Głównymi towarami eksportowymi są zboża, drób, przetwory mleczne, wieprzowina i wołowina oraz słynne francuskie wina.
Dopłaty z Unii Europejskiej do francuskiego rolnictwa wynoszą prawie 14 miliardów dolarów.

Od zakończenia II Wojny Światowej rząd czynił wiele wysiłków w celu integracji z Niemcami, zarówno politycznej jak i ekonomicznej.
Dziś te dwa kraje tworzą tzw. twardy rdzeń krajów promujących ściślejszą integrację krajów Unii Europejskiej.




3.1. Przemysł.

We Francji preferowano rozwój nowoczesnych dziedzin działalności gospodarczej (przemysł samochodowy, lotniczy, maszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny, petrochemia, sektor bankowy). A także dążono do dekoncentracji przestrzennej przemysłu przez tworzenie nowych ośrodków przemysłowych poza tradycyjnymi jego skupiskami.

Ale wróćmy może do początku rozwoju przemysłu francuskiego i poznajmy historię tej równie wielkiej potęgi gospodarczej. XIX wiek związany był z wydobyciem węgla kamiennego i rud żelaza na północy kraju (zagłębia lotaryńskie i północne).
W portach morskich: Hawrze, Nantes i Marsylii, do których przywożono surowce z kolonii, rozwinął się przemysł przetwórczy, a w XX wieku - hutniczy, maszynowy i chemiczny.

Przodującą gałęzią przemysłu jest produkcja środków transportu. W produkcji samochodów osobowych Francja zajmuje czwarte miejsce na świecie.

Wysoko rozwinięty przemysł lotniczy i kosmiczny: produkowane są między innymi naddźwiękowe samoloty Concorde i rakiety Ariane, które służą do wynoszenia na orbitę sztucznych satelitów.

Od 1981 roku we Francji budowane są nowoczesne pociągi TGV, poruszające się z prędkością ponad 200 km na godzinę.

Obok nowoczesnych gałęzi rozwijają się także tradycyjne gałęzie przemysłu - perfumeryjny i winiarski.


Przemysł energetyczny i wydobywczy:

Francja wydobywa 17 milionów ton węgla kamiennego, głównie w zagłębiu lotaryńskim, charakteryzującym się węglem o bardzo wysokiej jakości.
Natomiast duże zapotrzebowanie gospodarki francuskiej na ropę naftową i gaz ziemny prawie w całości pokrywane jest importem.

Francja posiada bardzo dobrze rozwinięty system elektrowni jądrowych, które pokrywają 65% potrzeb kraju w zakresie energii elektrycznej. Reszta pochodzi z elektrowni konwencjonalnych opalanych ropą lub węglem (16%) i hydroelektrowni (19%).
Nie posiada znaczących bogactw mineralnych. Jedyne wydobywane w Lotaryngii rudy żelaza zaspokajają 40% krajowego zapotrzebowania. Inne eksploatowane złoża, jak np. rudy cynku i ołowiu, boksyty, nie mają większego znaczenia gospodarczego.


Przemysł przetwórczy:

Francja posiada dobrze rozwinięte hutnictwo żelaza i stali skupione w ośrodkach na północy kraju i w Lotaryngii. Na wysokim poziomie stoi hutnictwo metali nieżelaznych: miedzi i aluminium.


Przemysł włókienniczy:

Pomimo braku własnych surowców, Francja zajmuje miejsce w pierwszej światowej dziesiątce pod względem produkcji przędzy bawełnianej i wełnianej.
Głównymi jego centrami są: region Lyonu, południowa Alzacja, region Nord, Basse-Seine.
Dynamiczny rozwój przeżywają nowoczesne sektory gospodarki, których główne ośrodki pokrywają się z największymi ośrodkami miejskimi oraz portami kraju. Są to: przemysł samochodowy i lotniczy, elektryczny i elektroniczny, elektromaszynowy. Ponadto dobrze rozwinęła się branża chemiczna (produkcja farb i lakierów, tworzyw sztucznych), petrochemiczna, farmaceutyczna. Największymi centrami przemysłowymi kraju są: region paryski, lyoński, Region Północno-Wschodni i Nord-Pas-de-Calais.


Energetyka:

We Francji dominująca rola przypada elektrowniom jądrowym, które dostarczają obecnie prawie 73% produkcji energii elektrycznej.
Elektrownie wodne (kaskady Renu, Rodanu, Durance), cieplne dają odpowiednio 14 i 13% energii.


Przemysł chemiczny:

Drugim ważnym, dynamicznie rozwijającym się działem produkcji jest przemysł chemiczny ( ponad 18% produkcji przemysłowej).
Wiodącą jego branżą jest petrochemia, której szczególnie szybki rozwój przypadł na lata 80.
Zakłady petrochemiczne zlokalizowane są głównie w portach przyjmujących importowaną ropę naftową- rejon Marsylii, Hawr i Dunkierka, lub w miejscowościach położonych przy rurociągach, którymi przesyłana jest ropa i jej produkty, a także gaz ( Paryż, Lens, Lyon, Awinion, Lacq).
Wytwarzają one typowe produkty przetwórstwa ropy- benzyny, oleje, smary, asfalt, jak też półprodukty, służące do wytwarzania kauczuku, włókien syntetycznych, tworzyw sztucznych, farb, lakierów, środków piorących i innych.

Na wyróżnienie zasługuje tu produkcja opon (m.in. znane w świecie zakłady Michelin w Clermont-Ferrand, aglomeracje paryska, lyońska, Montlucon i Orelean).
Z uwagi na szerokie zapotrzebowanie produkcja nawozów sztucznych rozproszona jest na obszarze całego kraju.
Francja jest jednym z większych ich producentów w Europie.
Światową renomę zdobyły sobie francuskie kosmetyki, będące przedmiotem eksportu do wielu krajów świata.


Przemysł lotniczy:

Koncentruje się głównie w południowej Francji- Tuluza, Bayonne, Pau, Tarbes, Bourges, a także w Paryżu i Nantes. Jest to najmłodsza, dynamicznie rozwijająca się gałąź przemysłu francuskiego.
Wytwarza helikoptery różnych typów, samoloty pasażerskie (pierwszy naddźwiękowy samolot pasażerski Concorde) i wojskowe (Mirage), a także satelity komunikacyjne.
Francja uczestniczy również w międzynarodowych przedsięwzięciach, podejmując się budowy nowych typów samolotów pasażerskich (np. aerobusów).


Przemysł spożywczy:

Do najlepiej rozwiniętych jego branż należą: przemysł mleczarski, mięsny, zbożowy, cukrowniczy, winiarski i spirytusowy.
Pod względem produkcji serów Francja zajmuje drugie miejsce na świecie i pierwsze w Europie.
W produkcji mąki pszennej ustępuje w Europie tylko Rosji i Ukrainie, a poza nią Stanom Zjednoczonym. Jest największym w Europie i szóstym na świecie producentem cukru.
Najwyższa w świecie produkcja słynnych z wysokiej jakości win gronowych wyniosła w 1992 roku 6,5 miliona ton, co stanowiło blisko 23% produkcji światowej. Obok nich w dużych ilościach produkowane są i eksportowane koniaki i inne produkty przemysłu spirytusowego.


Przemysł drzewny, papierniczy i poligraficzny:

Ten rodzaj przemysłu jest wysoko rozwinięty, jego udział w produkcji przemysłowej kraju wynosi 10%.
Francja zajmuje znaczące miejsce w Europie pod względem produkcji tarcicy, celulozy, papieru i tektury. Jest też wielkim europejskim centrum wydawniczym i poligraficznym. Około 800 instytucji wydawniczych wydaje ponad 45 tysięcy tytułów rocznie.


3.2. Rolnictwo.

Pod względem produkcji rolnej Francja zajmuje pierwsze miejsce w Europie. Rozwojowi rolnictwa sprzyjają korzystne warunki środowiska, toteż użytki rolne zajmują ponad połowę powierzchni kraju.
Ta dziedzina gospodarki najbardziej intensywnie postępuje na nizinnych obszarach północnej Francji i Basenu Akwitańskiego.

Użytki rolne zajmują 30,2 miliony ha, to jest 55% powierzchni kraju.
W ostatnich 20 latach ich powierzchnia zmniejszyła się o 7%. Grunty orne stanowią prawie 2/3, a łąki i pastwiska ok. 1/3 użytków rolnych.

Dzięki konsekwentnie prowadzonej polityce scalania gruntów znacznie poprawiła się struktura gospodarstw.
Przeciętna wielkość gospodarstwa wynosi 23,4 ha i jest większa niż we Włoszech i Niemczech.

Francja jest jednym z największych producentów zbóż, zwłaszcza pszenicy 5,7% produkcji światowej, jęczmienia (5,3%) i kukurydzy (2,4%) co daje jej w każdej z tych dziedzin czwarte miejsce na świecie (1996).

Pszenica i kukurydza uprawiane są w północnej części kraju, na nizinach nad atlantyckich, w Basenie Akwitańskim i w dolinie Rodanu, jęczmień w północnej Francji i Alzacji.
Pod uprawę zbóż przeznacza się ok. 45% powierzchni gruntów ornych. Ich plony należą do najwyższych w świecie - pszenicy 65q/ha, kukurydzy nawet ponad 75q/ha, jęczmienia 55q/ha.


Uprawa buraków cukrowych koncentruje się w północnych regionach kraju.
Francja jest drugim po Ukrainie największym ich producentem (10,8%), osiągając przy tym jedne z najwyższych plonów - 640q/ha, mimo że pod uprawę buraków przeznacza się tylko 2,5% areału gruntów ornych. Uprawa bogatego w proteiny rzepaku (8,2% produkcji światowej) rozwija się na północ od Loary, a także w południowo – wschodniej części kraju, w dolinie Rodanu i w Lotaryngii. Z innych roślin przemysłowych uprawia się także słonecznik, tytoń i len.

Uprawa warzyw i owoców daje Francji trzecią pozycję wśród krajów Unii Europejskiej.
Wśród owoców dominuje winorośl (66% zbiorów) uprawiana w Langwedocji, Roussillon i południowo – zachodniej części Basenu Akwitańskiego. Najlepsze gatunki pochodzą z Burgundii i Szampanii.
Udział w zbiorach światowych- 12,4%, zapewnia Francji drugie miejsce na świecie za Włochami.
Pierwszą pozycję zajmuje natomiast pod względem produkcji wina.

Znaczne są także zbiory jabłek.
Wśród warzyw dominują pomidory, marchew, kapusta, cebula. Uprawy warzyw zajmują ok. 1,5% areału gruntów ornych; plony są bardzo wysokie - pomidorów 760q/ha, marchwi - 350q/ha, cebuli - ponad 400q/ha.

Hodowla rozwija się na wyżynnych obszarach Bretanii, górskich obszarach Masywu Centralnego oraz w Alpach, Jurze i Pirenejach.
W latach 90 liczba bydła (20,5 milionów szt. w 1996) nieco się zmniejszyła, pogłowie trzody chlewnej utrzymuje się na stałym poziomie (12,5 milionów szt.).
Na obszarach podgórskich hoduje się owce (11,4 milionów szt.), rozpowszechniona jest także hodowla drobiu (218 milionów kurcząt, ok. 50 milionów kaczek i indyków).
Zwiększa się produkcja mięsa, osiągając poziom 6426 tys. ton (3,1% produkcji światowej).

Produkcja mleka wyniosła 24900 tys. ton (5,4%), to jest 431 kg na mieszkańca rocznie. Mleczność krów jest większa niż w Szwajcarii, ale niższa niż w Holandii i Szwecji. Pod względem produkcji mięsa i mleka Francja zajmuje 5 miejsce w świecie.
Produkcja masła w wysokości 435 tys. ton (1996) stanowi 6,4% produkcji światowej i pozwala na jego eksport.

Lasy są jednym z ważniejszych naturalnych bogactw Francji.
Powierzchnia lasów państwowych i komunalnych nie przekracza 30%, reszta znajduje się w rękach prywatnych właścicieli.
Są one dobrze utrzymane, a w 74,8% drzewostanu nie wykazuje uszkodzeń.
W południowej części Francji duże obszary leśne zostały zniszczone w wyniku pożarów w latach 90. Większe obszary leśne występują w Landach i obszarach górskich.
Francja pozyskuje 44,1 hm3 (1,3% produkcji światowej) grubizny, w tym 33,6 hm3 (2,2% produkcji światowej) drewna użytkowego.

Rybołówstwo bazuje na bliskich, zasobnych łowiskach atlantyckich.
Wybrzeże atlantyckie, Morze Północne wraz z Kanałem La Manche odgrywają największą rolę w rybołówstwie. Obsługuje je kilkadziesiąt portów rybackich, z których największym jest Boulogne.
Połowy nie zaspokajają zapotrzebowania i są uzupełniane w 20% z importu.
Rybołówstwem zajmuje się 25 tys. rybaków, a łącznie z przetwórstwem 75 tys. osób.



4. Handel i usługi.

Francja – jako trzeci światowy eksporter usług (po USA i W. Brytanii) – partycypuje w tym rynku z udziałem 6%, natomiast wartość eksportu w tej dziedzinie przekracza 80 miliardów USD w skali rocznej. Udział tych dwóch sektorów, łącznie z transportem, w PKB wynosi w granicach 66%. Stanowią one trzon gospodarki francuskiej.

Pod względem zatrudnienia dziedziny te absorbują około 70% francuskiego rynku pracy, co daje łącznie 17,5 miliona miejsc pracy we Francji.
Najważniejsze wśród nich to: edukacja, zdrowie i opieka socjalna (18%), handel detaliczny i hurtowy (13%), administracja publiczna (10%), doradztwo i obrót nieruchomościami (5,6%), transport (4,5%), hotelarstwo i gastronomia (3,5%), bankowość i finanse (3,2%), telekomunikacja (2,2%).
W handlu podstawowe znaczenie mają handel detaliczny i naprawy, handel hurtowy i pośrednictwo handlowe oraz handel i naprawy samochodowe.
W usługach podstawową rolę odgrywają natomiast usługi handlowe (dla przedsiębiorstw i osób prywatnych oraz w sferze nieruchomości), a następnie usługi niehandlowe dla obywateli (w zakresie edukacji, zdrowia i opieki społecznej) oraz transport.
Sprzedaż roczna w handlu wewnętrznym Francji szacowana jest na 850 miliardów euro, z czego 53% przypada na handel hurtowy, 35% na detaliczny i 12% na handel i naprawy samochodowe.
Wyniki w sferze handlu i usług były w zasadzie odbiciem panującej w gospodarce stagnacji gospodarczej. Przed realnym spadkiem sprzedaży uchroniły handel dobre rezultaty wyprzedaży po sezonach zimowym i letnim.

We francuskim handlu hurtowo-detalicznym ważną rolę odgrywają wielkie grupy handlowe. Do największych należą:
o E. Leclerc, Carrefour,
o Pinault-Printemps-Redoute,
o Auchan
o Casino,


Francja jest w Europie niekwestionowanym liderem w zakresie organizacji i funkcjonowania wielkich sieci handlowych.
Wejście na polski rynek grup E. Leclerc i Auchan na początku lat 90-tych zaowocowało dynamicznym rozwojem wielkiej dystrybucji wielobranżowej w Polsce, głównie francuskiej, przyczyniając się w znacznej mierze do unowocześnienia naszej krajowej dystrybucji, zmiany zachowań konsumenckich oraz dostosowania ogniw łańcucha dystrybucji (dostawcy surowców i półproduktów, producenci, hurtownicy) do wymogów wolnego rynku.

Inwestycje francuskie w tym sektorze w znacznym stopniu przyczyniają się do utrzymywania przez Francję pozycji lidera wśród inwestorów zagranicznych w Polsce.


Produkcja wina:

Urodzaj sprawił, iż w 2004 roku produkcja wina we Francji osiągnęła blisko 59 milionów hektolitrów, co plasuje Francję na pierwszym miejscu w rankingu producentów wina na świecie.
Wraz z Włochami (drugie miejsce) i Hiszpanią produkowane jest tu 50% całego wina na świecie. Najważniejsze regiony Francji pod względem produkcji wina to:
o Languedoc-Rousillon (30% produkcji krajowej),
o Poitou-Charentes (18%),
o Aquitaine (18%).

W 2004 r. przychody producentów winorośli i wina posiadających certyfikaty jakościowe wzrosły o 49%.
Największy udział w tym wzroście produkcji miały winnice regionu Szampanii. Dochód producentów nieposiadających certyfikatów jakościowych zwiększył się o 18%.
Korzystne warunki pogodowe w 2004 r. pozwoliły na 16% wzrost zbiorów z certyfikatami jakościowymi (poza szampanem) oraz 72% wzrost w przypadku szampana (najlepszy rok i ponad 300 milionów sprzedanych butelek), a także przyrost, o 27% jeśli chodzi o inne wina.
Na wzrost sprzedaży (zwłaszcza szampana) wpływ miał 12% wzrost konsumpcji wina francuskiego w USA, co mogłoby świadczyć, że amerykanie zaniechali bojkotu francuskich trunków (rok wcześniej udział francuskiego wina w rynku amerykańskim spadł z 26,0% do 14,5%).
Wzrost sprzedaży nastąpił również na rynkach: niemieckim, japońskim, chińskim i brytyjskim.


Zboża:

Zysk z upraw zbóż specjalistycznych spadł o 7%. Zysk innych wielkich upraw zbóż spadł o 18% na skutek znacznego spadku ceny ziemniaków. Zbiory w 2003 r. z powodu suszy były wyjątkowo niskie.
Rok 2004 reprezentuje powrót do normalnego stanu i nawet obfitych zbiorów. Wydajność zbóż z hektara była najwyższa od 15 lat.

Wzrost podaży we Francji i na rynkach światowych wpłynął negatywnie na ceny produktów. Z wyjątkiem zbóż, zwiększenie ilości produkcji nie zrekompensowało spadku cen, który sięgał 17% dla upraw oleistych i 30% dla ziemniaków.
Koszty produkcji niewiele się zmieniły, pomimo wzrostu cen energii. Zdaniem rolników, premie za odłogowanie i pomoc wynikająca z kontraktów terytorialnych są zdecydowanie za niskie.

Warzywa, owoce:

Pomimo wzrostu plonów, zysk na uprawach warzywnych spadł o 14% w 2004 r. Międzynarodowa konkurencja wpływa na niższe notowania cen pomidorów, marchwi i ogórków.
Okres letni także nie zwiększył popytu na letnie warzywa. Warunki klimatyczne wpłynęły na wielkość zbiorów, a więc i na ceny niektórych owoców.
Oferowane ceny, które zadawalały producentów na początku roku, z upływem czasu miały tendencję spadkową.

Wiosenny mróz zniszczył część uprawy wiśni. Warunki pogodowe sprzyjały jabłkom, których plony zwiększyły się.


Hodowla, produkcja mleka:

Pogłowie krów zmalało o 11% w przypadku hodowli mleczarskich i 16% w hodowlach wyspecjalizowanych w mięsie. Zmniejszyło się też pogłowie owiec o 8%. Miało to wpływ na spadek produkcji mleka.

W 2004 r. miał miejsce pierwszy spadek cen interwencyjnych skupu mleka w ramach reformy wspólnej polityki rolnej z 2003 r.

Koszty produkcji wzrosły razem ze wzrostem cen produktów spożywczych. Stworzenie nowej europejskiej pomocy bezpośredniej w celu zrekompensowania spadku cen zrekompensowało obniżkę zysku w hodowli mleczarskiej.
Zysk z hodowli średnio spadł o 33% w 2004 r. Ceny wieprzowiny wzrosły o 7%, drobiu o 4%, a ceny jaj spadły o 25%.

Ten spadek był jeszcze następstwem roku 2003, gdy po przejściowym wzroście cen (konsekwencje ptasiej grypy w Holandii i śmiertelności kur wywołanej upałami we Francji) stada się odrodziły i nadmierna podaż drobiu wpłynęła na spadek jego cen.


Drób oraz produkty pochodne:

Zjawisko ptasiej grypy, które zdominowało rynek drobiu na świecie w drugiej połowie 2005 roku nie pociągnęło za sobą gwałtownych zmian w poziomie cen drobiu oraz produktów pochodnych (nabiał) we Francji. Zaobserwowano jednakże pewne zaniepokojenie społeczne i określone implikacje na rynku drobiu: z informacji francuskiego Ministerstwa Rolnictwa i Rybołówstwa wyniknęło, iż w krótkim czasie odnotowano 20% spadek cen skupu drobiu, co jednak nie wpłynęło na poziom cen detalicznych (w szczególności w dużych centrach handlowych nie zaobserwowano spadku cen drobiu i wieprzowiny).
W następstwie nagromadzenia przypadków zachorowań ptactwa na świecie w październiku, stwierdzono również 20% spadek konsumpcji drobiu we Francji, co wytłumaczono chwilową paniką i brakiem dogłębnej informacji na temat tego zjawiska. Tendencja ta została powstrzymana, bowiem we Francji nie odnotowano żadnych przypadków zachorowań ptactwa, a jednocześnie prowadzono wzmożoną kampanię informacyjną.


4.1. Wymiana towarowa.

Intensywny rozwój i wzrost znaczenia handlu zagranicznego w gospodarce Francji wiąże się z powstaniem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a następnie Unii Europejskiej. Francja prowadzi przede wszystkim wymianę z partnerami z Unii. Obejmuje ona 62% jej eksportu i 59% importu. Największymi partnerami Francji w Unii są Niemcy, Włochy, Belgia, Wielka Brytania i Hiszpania, a poza Unią - Stany Zjednoczone.

W strukturze importu największy udział - 34,4% mają maszyny i środki transportu, w tym głównie samochody osobowe, uniwersalne maszyny przemysłowe, maszyny sterowane numerycznie, sprzęt elektrotechniczny.

Produkty przemysłu chemicznego, zwłaszcza chemikalia organiczne i tworzywa sztuczne, stanowią 11% importu, a paliwa - ropa naftowa i jej przetwory, węgiel i gaz - 8,9%, artykuły żywnościowe, głównie warzywa i owoce, mięso, ryby oraz napoje- 10%. Z pozostałych produktów przetwórstwa przemysłowego na uwagę zasługuje import stali, metali kolorowych oraz wyrobów z nich (łącznie 7%), odzieży, tkanin, papieru i wyrobów papierniczych.
Maszyny i sprzęt transportowy są także podstawową grupą towarów eksportowych- 38,3%. Francja dostarcza na rynki zagraniczne głównie samochody osobowe, samoloty i części ich wyposażenia, obrabiarki, maszyny energetyczne.

Wyroby przemysłu chemicznego stanowiły 13,5% eksportu; wśród nich największe znaczenie mają kosmetyki, środki czystości, farmaceutyki i produkty chemii organicznej.
Wśród artykułów żywnościowych - 15,5% eksportu - największy udział mają zboża i ich przetwory, napoje alkoholowe (wina i koniaki), mięso i produkty nabiałowe (sery i masło).
Francja zajmuje trzecie miejsce na świecie pod względem eksportu pszenicy i cukru, a szóste w eksporcie masła. Wysoką pozycję daje jej eksport aluminium, papieru gazetowego i tarcicy.
Z innych produktów przemysłowych większe znaczenie mają wyroby przemysłu metalowego 7,7%, odzież, tkaniny oraz aparatura badawcza i kontrolno-pomiarowa. Dodatnie saldo zaznacza się w eksporcie towarów rolno-spożywczych, maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego oraz wyrobów przemysłu chemicznego. Najbardziej dochodowy jest eksport win, broni, samochodów, wyrobów przemysłu kosmetycznego i lotniczego.



5. Transport i komunikacja.

Znaczenie poszczególnych rodzajów transportu jest zróżnicowane, w zależności od przedmiotu przewozów.
W przewozach towarowych zdecydowanie dominuje transport samochodowy, na który przypada 64,6% przewiezionych ładunków, koleją przewozi się ich 16%.
Pozostałe rodzaje transportu - rurociągowy (ropa, gaz), wodny, śródlądowy i lotniczy mają znaczenie minimalne; przypada na nie odpowiednio 4%, 3,6% i 2% przewozów towarowych.
Przewozy pasażerskie obsługiwane są w 39% przez kolej, w 33% przez lotnictwo i w 28% przez transport samochodowy (z wyłączeniem transportu miejskiego).



5.1. Transport drogowy.

Całkowita długość sieci drogowej we Francji wynosi 893.300 km, w całości posiadających nawierzchnię asfaltową. Długość autostrad i dróg ekspresowych wynosi ok. 12.000 km.

Transport samochodowy jest podstawą transportu we Francji, zarówno pasażerskiego (86,2 % ogólnej pracy przewozowej w 2004 r.) jak i towarowego (80,5 % ogólnej pracy przewozowej w 2005 r.).

Rynek nowych samochodów osobowych jest opanowany przez krajowych producentów.
W 2003 roku największy udział w sprzedaży miały samochody Renault (27 %), Peugeot (20.1 %) i Citron (13.5 %). Najpopularniejszym rodzajem napędu samochodów pozostaje silnik Diesla (ok. 70 % samochodów sprzedanych w 2004 r.).


5.2. Transport kolejowy.

Całkowita długość sieci kolejowej we Francji wynosi 31.939 km (w tym 31.840 km eksploatowanych przez państwowe przedsiębiorstwo SNCF – narodowy francuski przewoźnik kolejowy) i zarządzanych przez RFF – francuskie przedsiębiorstwo publiczne.

Zelektryfikowana jest blisko połowa sieci kolejowej (14.176 km), 12.132 km linii posiada dwa lub więcej torów.

Szczególną cechą francuskiej sieci kolejowej jest występowanie dwóch różnych systemów zasilania energią elektryczną: napięcie stałe 1,5 kV występuje głównie na liniach na południu kraju (elektryfikowanych jako pierwsze); napięcie przemienne 25 kV o częstotliwości 50 Hz występuje na liniach na północy kraju oraz na wszystkich liniach dużej prędkości.
Ruch pociągów jest lewostronny z wyjątkiem obszarów na zachodzie kraju.
Transport kolejowy odgrywa we Francji niewielką rolę. Udział kolei w ogólnej pracy przewozowej wynosi 8,6 % w przewozie pasażerów (2002) oraz 16 % w przewozie towarów.
Połączenia pasażerskie między Paryżem a największymi miastami kraju są obsługiwane przez pociągi TGV – pociąg o dużej prędkości - osiągające prędkości maksymalne rzędu
300 km/h i handlowe powyżej 200 km/h.
W chwili obecnej pociągi TGV łączą Paryż z ośrodkami leżącymi w trzech kierunkach:
północnym, południowo zachodnim i południowo wschodnim.

W 2007 r. ukończono budowę linii dużych prędkości łączącej Paryż z zachodnią częścią kraju.
Niewielki odsetek pasażerów podróżuje pociągami TGV między największymi miastami kraju, na kierunkach pokrywających się z połączeniami do Paryża (głównie na osi Marsylia - Lyon - Lille).
Regionalny transport kolejowy pozostaje w gestii regionów, które zlecają prowadzenie przewozów przedsiębiorstwu SNCF pod marką TER – ekspresowy transport regionalny.

Przewozy te, nie są zbyt rentowne, co pociąga za sobą duże dotacje ze strony władz regionalnych. W ostatnich latach poczyniły one również duże wydatki związane z wymianą taboru i zwiększeniem częstotliwości kursowania pociągów.



5.3. Transport wodny.

Długość dróg żeglownych wynosi 8 570 km, w tym 1860 km o standardzie europejskim.
Flotylla dysponuje 5 200 jednostkami, zaś największym portem rzecznym jest Paryż oraz Strasbourg i Rouen. Morska flotylla handlowa liczy 5,7 milionów jednostek.



5.4. Transport lotniczy.

Komunikację lotniczą zapewnia 405 samolotów w tym 245 odrzutowych.
Linie francuskie utrzymują połączenia ze 150 portami lotniczymi w 75 krajach. Trzy paryskie lotniska obsługują większość ruchu turystycznego.




5.5. Komunikacja miejska.

Autobus miejski:

Bardzo popularny we francuskich aglomeracjach autobus jest idealnym środkiem do zwiedzania miasta. Istnieje bardzo dużo linii autobusowych, ich przystanki są liczne a przedmieścia mają dobre połączenia.
Autobusy kursują z reguły między 6.30 - 20.30 za wyjątkiem dużych miast, w których autobusy przestają kursować później.
Bilety można kupować w kioskach, w specjalnych punktach sprzedaży lub w samym autobusie (wyłącznie na sztuki).



Metro:

Metro istnieje w sześciu dużych miastach Francji: Paryżu, Lille, Lyonie, Marsylii, Tuluzie i Rouen.
Szybkie i niedrogie, jest bardzo cenionym przez Francuzów środkiem transportu.
Metro zapewnia połączenia szczególnie w centrach miast, ale sięga również na bliskie przedmieścia, gdzie istnieją dalsze połączenia autobusowe.

Z reguły metro funkcjonuje od 5.30 rano (pierwszy odjazd) do 0.30 (ostatni odjazd). W godzinach szczytu metro jeździ, co 2 minuty.
Bilety można nabywać we wszystkich stacjach metra (kasy tradycyjne lub automaty) oraz w niektórych kioskach w karnetach po 10 sztuk.

Oznaczenie wejścia do stacji paryskiego Metra.


Taxi:

Wszystkie taksówki we Francji są wyposażone w licznik, który wskazuje cenę kursu według aktualnej taryfy (miasto, przedmieścia, noc) obowiązkowo wywieszonej wewnątrz samochodu.
W przypadku zamówienia taksówki przez telefon lub radio do ceny przejazdu dolicza się cenę dojazdu.

W przypadku przewozu bagażu, zwierząt lub czwartej osoby dolicza się dodatkową opłatę.
Napiwek dla kierowcy nie jest obowiązkowy, ale stosuje się go zwyczajowo według uznania.
W Paryżu jest 14.900 taksówek. Postoje są oznaczone niebieską tablicą z białym napisem "Taxi". Trzeba wsiąść do pierwszej z czekających taksówek.





6. Turystyka.

Francja od wielu lat zajmuje pozycję światowego lidera wśród krajów turystycznych. W 1998 r. Kraj ten odwiedziło 70 milionów turystów zagranicznych, głównie obywateli UE, zwłaszcza Niemiec, Wielkiej Brytanii, Belgii i Holandii. Ponadto liczna jest grupa obywateli Stanów Zjednoczonych i Japonii.

Każdego roku turyści przybywający do Francji zostawiają tam dużo pieniędzy, co stawia ten kraj na trzecim miejscu w rankingu światowym ( za USA i Hiszpanią).

W 2000 r. wpływy z turystyki zagranicznej wyniosły 30,68 miliardów dolarów USA.
Zróżnicowanie warunków naturalnych powoduje, że Francja posiada bogate i różnorodne walory przyrodnicze.
Znajduje się tu wiele ośrodków turystyki nadmorskiej. Międzynarodową sławę zyskały miejscowości położone we wschodniej części wybrzeża Morza Śródziemnego, zwanego Lazurowym Wybrzeżem.
Klimat i roślinność śródziemnomorska oraz piękne plaże przyciągały tu odwiedzających już w XVIII w. Do najważniejszych miejscowości turystycznych należą: Saint-Tropez, Cannes, i Nicea.



Obszary górskie Francji pozwalają na rozwój sportów zimowych. Najpopularniejsze ośrodki znajdują się w Alpach, gdzie koncentruje się 63% górskich stacji sportów zimowych oraz 70 % wyciągów narciarskich.

Początki turystyki w Alpach sięgają XVIII wieku, kiedy przyjeżdżano tu przede wszystkim w celach leczniczych.
Sporty zimowe zaczęły się cieszyć popularnością dopiero po 1924 roku, kiedy w Chamonix zorganizowano po raz pierwszy Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
Największe ośrodki sportów zimowych znajdują się w bardziej dostępnej komunikacyjnie części Alp.
Chamonix-Mont-Blanc stanowi tu główną bazę wypadową; w pobliżu powstało 100 km szlaków i tras narciarskich.

Osobliwości świata przyrody i zróżnicowany krajobraz górski cieszą się dużym uznaniem wśród turystów.
W Alpach dużą atrakcją są lodowce, zwłaszcza udostępniony do zwiedzania Mer de Glace.
W Owernii można obserwować krajobraz wulkaniczny m.in. jeziora kraterowe.
Nieodłącznym elementem krajobrazu Francji, cieszącym się zainteresowaniem turystów są obszary związane z uprawą winorośli.
Specjalne trasy turystyczne połączone ze zwiedzaniem piwnic i degustacją powstały m.in. w Burgundii, Szampanii, Dolinie Rodanu, w okolicach Bordeaux.

W Prowansji podobną popularnością cieszą się rejony uprawy lawendy, zwłaszcza w okresie kwitnienia.
Jednym z największych na świecie ośrodków turystyki krajoznawczej i kongresowej jest Paryż.
Od XVII wieku uznawany powszechnie za „stolicę świata”, światowym centrum rozrywki i „stolicą” światowej mody.

Znajduje się tu ponad 60 placówek muzealnych i 50 teatralnych, wiele sal koncertowych, światowej sławy opera.


W Paryżu warto obejrzeć oprócz katedry Notre Dame, Wieży Eiffla i Łuku Triumfalnego jedno z najwspanialszych muzeów Luwr, który wraz z oddanymi do użytku w grudniu 1997 roku nowymi salami ( m.in. sztuka starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu, XVI i XVII wieczne malarstwo włoskie) stał się drugim, co do wielkości muzeum na świecie.


Koniecznie trzeba też zobaczyć muzeum impresjonizmu i Muzeum Człowieka.
Należy również odwiedzić cmentarz Pere-Lachaise, miejsce ostatniego spoczynku wielu wybitnych twórców m.in. Chopina, a także kultowego piosenkarza lat siedemdziesiątych, Jima Morrisona, wokalisty zespołu The Dorrs.
Niedaleko Paryża znajduje się też Euro Disneyland - bajkowe miasteczko bohaterów bajek Walta Disneya.

Innymi francuskimi atrakcjami turystycznymi są m.in.: Carcasonne - największe całkowicie zachowane średniowieczne miasto warowne w Europie z pięćdziesięcioma czterema basztami, barbakanem i zamkiem; romańskie opactwo benedyktynów na wysepce Le-Mont-Saint-Michel w Kanale La Manche; Lourdes, miejsce objawień Maryi, największy ośrodek kultu maryjnego na świecie.
Unikat na skalę światową stanowią prehistoryczne jaskinie w dolinie Wezery z malowidłami naskalnymi z paleolitu.
Rzesze turystów przyciągają też przepiękne zamki nad Loarą.