Składniki mineralne

SKŁADNIKI MINERALNE

Składniki mineralne spełniają w żywych organizmach rolę substancji regulujących przemianę materii oraz są materiałem budulcowym. Organizm ludzki zawiera w swym składzie około 40 pierwiastków chemicznych. Podobnie do witamin, zalecane ilości składników mineralnych niezbędne do zapewnienia zdrowia są określane w miligramach lub nawet mikrogramach. Niektóre z nich występują w większych ilościach i noszą nazwę makroelementy, inne zaś – w ilościach śladowych i noszą nazwę mikroelementów.

MAKROELEMENTY

Wapń (Ca) - potrzebny przede wszystkim do prawidłowej budowy kośćca, do prawidłowej pracy serca, mięśni i układu nerwowego. Skutki niedoboru są liczne i wielostronne: opóźnienie wzrostu, obniżenie spożycia pokarmu, zbyt szybka przemiana podstawowa zmniejszona ruchliwość i wrażliwość, zanik kostny [osteroporoza] lub krzywica, nieprawidłowa postawa i chód, krwotoki wewnętrzne, mniejsza ilość wydalanego moczu, skrócenie okresu życia, tężyczka.

Chlor (Cl) - w organizmie ludzkim (70 kg) jest go ok. 95 g; występuje gł. w płynie mózgowo-rdzeniowym, także we krwi, mięśniach, jest składnikiem komórek; jon chlorkowy, Cl– (wraz z jonami sodu i potasu) utrzymuje prawidłowe ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych, odgrywa też ważną rolę w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej; w postaci cząsteczkowej, drażni błony śluzowe.

Magnez (Mg) - potrzebny do aktywacji enzymów, niezbędny w takich procesach życiowych, jak skurcze mięśni; synteza białka, kwasu nukleinowego, tłuszczu i koenzymów, do normalnego wzrostu, odgrywa dużą role niemal we wszystkich funkcjach organizmu. Skutki niedoboru. Niedobór magnezu wywołuje zespół chorób, do którego należą; rozszerzenie naczyń krwionośnych, przejawiające się rozległymi zaczernieniami [rumień] i przekrwieniami, nadpobudliwość- końcowy objaw to napady drgawek- zapaść, łysienie, zmiany skórne, krwiaki małżowiny usznej oraz przekrwienie i obrzęk dziąseł.

Fosfor (P) - współdziała z wapniem w budowie kości, jest też istotnym składnikiem biorącym udział w prawie wszystkich procesach metabolicznych- dużą rolę odgrywa w pracy mięśni i przemianie materii- węglowodanów, aminokwasów i tłuszczów, w metabolizmie tkanki nerwowej, jest ważnym składnikiem krwi i uczestniczy w transporcie kwasów tłuszczowych oraz lipidów. Niedobory fosforu raczej nie występują. Jeśli jednak się pojawią, są przyczyną krzywicy u dzieci i osteomalacji (rozmiękczenie kości) u dorosłych. Należy dbać o to aby stosunek Ca/P wynosił 1:1 co zabezpieczy nasz organizm przed utratą masy kostnej.

Potas (K) - utrzymuje właściwe stosunki kwasowo- zasadowe i równowagę somatyczną, aktywuje wiele enzymów wewnątrzkomórkowych i jest niezbędny do utrzymania prawidłowej czynności serca, wywiera też przeciwny niż wapń wpływ, zmniejszając kurczliwość mięśnia sercowego i sprzyjając zwolnieniu akcji serca. Skutki niedoboru. Głównym objawem niedoboru jest ogólne osłabienie mięśni, zmniejszenie napięcia ścian jelit oraz ich rozciągnięcie, osłabienie serca i mięśni oddechowych aż do ustania ich działalności.

Sód (Na) - jest on konieczny do normalnego metabolizmu wszystkiego, co żyje, i w świecie roślinnym i zwierzęcym. Sód jest antagonistą potasu. Sód występując w nadmiarze, wiąże wodę w organizmie prowadząc do nadciśnienie, obrzęków, a nawet przewodnienia.

MIKROELEMENTY

Chrom (Cr) - niezbędny do metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczów. Niedobór tego pierwiastka grozi zaburzeniami neurologicznymi i nieprawidłową przemianą cukrów.

Kobalt (Co) - rola kobaltu polega nz regulacji procesów regeneracyjnych w organizmie.U człowieka mogą wystąpić stany niedoboru chromu i tylko dieta wegetariańska zapewnia właściwy (wg obecnej wiedzy) poziom pierwiastka dla ustroju człowieka.

Miedź (Cu) - potrzebna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, wzrostu kości oraz w przemianach ustrojowych glukozy. Niedobór powoduje anemię, zahamowanie wzrostu, schorzenia kości [osteoroporozę], zakłócenia mięśnia sercowego, biegunki.Niedobory miedzi u ludzi zdarzają się rzadko, głównie u chorych na nerczycę.

Fluor (F) - fukcje fluoru:- fluor jest składnikiem kości i zębów,- wzmacnia szkliwo, zębinę, zapobiega występowaniu próchnicy, zmniejsza rozpuszczalność szkliwa. - u osób dorosłych pełni również ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu kośćca. - wpływa na gospodarkę wapnia i fosforu w organizmie. - w okresie ciąży pomaga we wchłanianiu żelaza i zapobiega niedokrwistości.

Jod (J) - niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Niedobór chlorku jodu prowadzi do zaburzeń funkcjonowania tarczycy, powstanie wola, zaburzeń umysłowych i utraty słuchu.Niedobór jodu w żywieniu kobiet w ciąży może prowadzić do uszkodzenia płodu, a szczególnie wpłynąć na późniejszy niedorozwój umysłowy dzieci. Niedobory jodu są główną przyczyną zahamowania rozwoju umysłowego u dzieci i choroby zwanej matołectwem.

Żelazo (Fe) - niezbędne do tworzenia krwinek czerwonych- niedokrwistość. Niedobór u człowieka mogą wystąpić bóle głowy, stóp, dłoni, mięśni i pleców, bóle w piersiach, dreszcze, zawroty głowy, widzenie jakby przez mgłę, szybkie bicie serca, gorączka i potliwość, wypieki na twarzy, wysypka, nudności i trudności w oddychaniu, stany osłabienia, duszności, anemia, ograniczenie wzrostu oraz uszkodzenie błon śluzowych związane z upośledzeniem wchłaniania składników pokarmowych.

Mangan (Mn) - przy niedoborze mogą wystąpić bóle w stawach, brak popędu płciowego, pesymizm, pogorszenie się słuchu, sucha i popękana skóra, szmery w uszach, utrata masy ciała, zmęczenie, zniechęcenie, stany niepokoju. Dolegliwości z tym związane to przede wszystkim cukrzyca, zawroty głowy, ślepota i utrata słuchu.

Molibden (Mo) - powodem niedoboru jest spożywanie gotowych dań do podgrzania i konserw. Objawy to przedwczesne starzenie i impotencja.Niedobór molibdenu w organizmie grozi zakłóceniem czynności enzymów, może spowodować gromadzenie się szkodliwych substancji w organizmie.

Selen (Se) - jest niezbędny do działania niektórych enzymów, które utrzymują prawidłowe reakcje zachodzące w organizmie. Niedobór selenu może prowadzić do zaburzeń tworzenia paznokci, osłabienia mięśnia sercowego oraz zaburzeń pracy serca, a także do zmian zwyrodnieniowych trzustki.

Cynk (Zn) - pierwszymi objawami niedoboru jest kurza ślepota, brak popędu płciowego, niedostateczne wykształcenie cech płciowych, choroby skóry, drżenie kończyn, karłowatość, łamliwość paznokci i włosów, przebarwienia skóry i starzenie się jej, podatność na zakażenie, suchość oczu, rozstępy na skórze, stany depresyjne, upośledzenie możliwości ruchowych, upośledzenie smaku, dłuższe gojenie się ran, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia mowy, wzrostu.

Bar (Ba) - działa hamująco na proces mineralizacji kości, stosowany w rentgenologii do prześwietlania żołądka i jelit.

Kadm (Cd) - zatrucie kadmem powoduje zniekształcenie kości i rozrzedzenie ich struktury, zaburzenia wzrostu, niepłodność, nowotwory, narośla skórne.

Glin (Al) - kumuluje się w tkankach, co wpływa ujemnie na organizm.Objawy zatrucia to zaparcia, pocenie się, nudności, osłabienie. Jest jednym z czynników wpływających na rozwój choroby Alzheimera.

Lit (Li) - występuje we wszystkich tkankach. Koncentruje się w emalii zębów i prawdopodobnie przeciwdziała próchnicy. Niedobór zakłóca metabolizm białek i osłabia reprodukcję.

Stront (ST) - powoduje zaburzenia w metabolizmie wapnia, fosforu, miedzi i kobaltu. Może uszkodzić kości oraz szpik kostny.

Wanad (V) - wiąże się z procesami metabolicznymi lipidów, cukrów oraz gospodarką mineralną. Potrzebny do produkcji erytrocytów.
Nadmiar uszkadza system nerwowy, układ oddechowy i trawienny.

German (Ge) - pobierany z pokarmem nie jest szkodliwy. Występuje w nerkach, wątrobie, śledzionie i kościach. Powoduje otłuszczenie wątroby.

Krzem (Si) - usuwa podrażnienia i stany zapalne skóry, poprawiając jej ogólny wygląd i zapobiegając wiotczeniu, ogranicza wypadanie włosów, przyspiesza ich wzrost, wzmacnia paznokcie.