Rzymianie mistrzami budownictwa

Rzym został założony w roku 753 p.n.e. jak głosi legenda przez Romulusa.

.
Igrzyska…
 Zainteresowanie, szczególnie prostego ludu, budziły igrzyska , podczas których gladiatorzy toczyli krwawe walki. Igrzyska odbywały się w amfiteatrach , jednym z słynnych amfiteatrów jest Koloseum stojące do dziś.
 Gladiatorami byli : więźniowie , niewolnicy, zbrodniarze a nawet płatni ochotnicy.

 Koloseum, Amfiteatr Flawiuszów, łac. Amphitheatrum Flavium, Colosseum wł. Colosseo, amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70 – 82 przez cesarzy z dynastii Flawiuszów.
 Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, naumachie, polowania na dzikie zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Od połowy XVIII wieku Koloseum jest otoczone opieką jako miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan, wcześniej pozyskiwano z niego bloki kamienne jako materiał budowlany. Nazwa Koloseum została nadana we wczesnym średniowieczu od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego (gr. kolossos) posągu Nerona przedstawionego jako Helios.
 W 445 zostało poważnie uszkodzone przez trzęsienie ziemi.
 W 528 odbyły się tu ostatnie igrzyska.
 W 1744 zotało ogłoszone miejscem męczeństwa chrześcjan.
 Od II poł. XVIII wieku w Wielki Piątek odbywa się tutaj droga krzyżowa pod przewodnictwem papieża.

Łuk Konstantyna Wielkiego zbudowany został w 312 – 315 r. dla uhonorowania dziesięciolecia sprawowania władzy przez cesarza Konstantyna oraz dla uczczenia jego zwycięstwa nad Maksencjuszem. Budowla o szerokości 25,7 m, wysokości 21,0 m i murach grubości 7,4 m ustawiona została w pobliżu Koloseum. Łuk ma konstrukcję trójprzęsłową. Przeloty, na każdej fasadzie, rozdzielają cztery kolumny w porządku korynckim nad którymi, w attyce umieszczono posągi uosabiające podbite przez Trajana plemiona, pięć postaci to wizerunki Daków (cztery postacie na północnej stronie i jedna na południowej). Rzeźby pochodzą z czasów Trajana. Pomiędzy posągami umieszczone zostały płyty z płaskorzeźbami pochodzące z czasów Marka Aureliusza. Płyty te pochodzą najprawdopodobniej z nie zachowanego łuku wzniesionego ku jego czci, datowane są na lata 170 – 180.
Publiczne łaźnie Rzymian
Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z basenami i sala do wypoczynku były ogrzewane gorącym powietrzem rozprowadzanym w przestrzeni pod podłogą. System ten nazywano hypocaustum. Poza tymi pomieszczeniami, w skład term wchodziły także takie pomieszczenia, jak boiska, sale gimnastyczne, stadiony, eksedry i portyki przeznaczone dla wypoczywających i chcących podyskutować, biblioteki, pokoje muzyczne, bufety, sale gier w kości itp. Obiekty rozmieszczone były wśród zieleni. Same pomieszczenia miały bogatą dekorację. Ściany wykładane były marmurem, zdobione malowidłami, posadzki wykładane były mozaikami. W pomieszczeniach ustawiano rzeźby, zieleń itp.
Najstarsze termy z II w. p.n.e., zostały odkopane w Pompejach. Budowanie ich rozpowszechniło się w I w. p.n.e. W tym okresie przeobraziły się w ogromne kompleksy. Do najsłynniejszych należały termy zbudowane przez cesarzy Tytusa, Domicjana, Karakallę, Dioklecjana, Konstantyna. Budowane były nie tylko w Rzymie ale na terenie całego imperium np. w Patarze z I w., Paryżu i Hierapolis z przełomu II i III w., Trewirze z IV w., Aleksandrii

Tzw. teoria Gjerstada wypracowana w roku 1968 zakładała, że pierwotnie (w VII w. p.n.e.) na tym terenie znajdowała się osada składająca się z domów na palach. Po wybudowaniu kanału odwadniającego Cloaca Maxima, osuszeniu terenu, utwardzeniu powierzchni, obszar ten stał się miejscem zgromadzeń obywateli. Inicjatorem wybudowania forum miał być Tarkwiniusz Pyszny. Przy powstałym w VI w. p.n.e. placu miano potem wznieść szereg ważnych budynków: Kurię, mównicę (Rostra), świątynię Westy i dom westalek, świątynie Saturna, Dioskurów, Zgody i siedzibę najwyższego kapłana – budynek Religii, archiwum (Tabularium).

Bazylika św. Piotra w Watykanie (wł. San Pietro in Vaticano) - zbudowana w latach 1506-1626 rzymskokatolicka bazylika na placu św. Piotra w Watykanie. To drugi co do wielkości kościół na świecie (powierzchnia: 23 000 m²) (Większą świątynią jest tylko Bazylika Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro powierzchnia: 30000 m²) i jeden z najważniejszych świętych miejsc chrześcijaństwa. Wedle tradycji stoi na miejscu ukrzyżowania i pochówku św. Piotra, uznawanego za pierwszego papieża - jego grób leży pod głównym ołtarzem. W bazylice i w jej podziemiach znajdują się także groby innych papieży w tym Papieża Polaka - Jana Pawła II.

Kapitol - jedno z siedmiu wzgórz na których powstał Rzym. Wzgórze ma (miało) dwa wierzchołki, południowy zwany Capitolium (gdzie w starożytności stała świątynia Jowisza) i północny zwany Arx, na którym znajdowała się cytadela.
U stóp Kapitolu kończyła się Via Sacra. Od początków Rzymu Kapitol był twierdzą i sanktuarium oraz symbolem miasta. Stały na nim świątynie: Jowisza Kapitolińskiego (najstarsza z rzymskich świątyń), Junony, Minerwy i Junony Monety, wokół których wybudowano wiele mniejszych świątyń i ołtarzy. U stóp wzgórza, od strony wschodniej, znajdowało się także tabularium (obecnie w tym miejscu znajduje się pałac Senatorski). Od strony północno-zachodniej Skała Tarpejska - miejsca straceń w czasach republiki rzymskiej.

Fontanna di Trevi - najbardziej znana barokowa fontanna Rzymu. Została zbudowana z inicjatywy Klemensa XII w miejscu istniejącej wcześniej fontanny zaprojektowanej przez Leona Battiste Albertiego z 1435 r. Zasila ją woda doprowadzona akweduktem zbudowanym w 19 p.n.e. przez Agryppę, tym samym, który zasila fontannę Barcaccia znajdującą się u podnóża Schodów Hiszpańskich.
W 1640 Urban VIII zainicjował dzieło przebudowy fontanny. Monumentalny projekt przedstawił Giovanni Lorenzo Bernini. Nie doszedł on jednak do skutku z powodu problemów finansowych dworu papieskiego.
Klemens XII w 1732 ogłosił konkurs na nową fontannę. Papież wybrał projekt Niccolo Salvi. Prace trwały od 1735 do 1776. Sam autor projektu nie dożył zakończenia budowy. Forma tej barokowej fontanny przypomina fasadę budynku, ma 20,0 m szerokości i 26,0 m wysokości. W środkowej niszy, na rydwanie ciągniętym przez dwa trytony umieszczono bóstwo oceanu Okeanosa. W sąsiednich niszach alegorie Zdrowia i Obfitości.
Legenda wiąże nazwę fontanny z imieniem Trevia noszonym przez dziewicę (łac. virgo), która odkryła źródło wody wykorzystane przy budowie akweduktu. Wodę doprowadzaną przez ten akwedukt do fontanny nazywa się Acqua Virgo.
Turyści zwyczajowo wrzucają do fontanny drobne monety, by zapewnić sobie "powrót do Rzymu". Pieniądze, wyławiane przez władze miasta przeznaczone są na utrzymanie zabytków.
Po filmie Słodkie życie z 1960 w reżyserii Federico Felliniego stała się sławna na całym świecie a scena kąpieli Sylvi granej przez Anitę Ekberg należy do najsłynniejszych w dziejach kina.

Bazylika św. Pawła za Murami - jedna z czterech bazylik patriarchalnych znajdujących się na terenie Rzymu i Watykanu. Zbudowana została przy Via Ostiense przez cesarzy Teodozjusza I, Arkadiusza i Walentyniana II w latach 386-440. Pięcionawowa budowla poprzedzona została atrium. Zbudowano ją w miejscu, gdzie wcześniej św. Lucyna pochowała ciało św. Pawła (on sam został ścięty około 3 km od tego miejsca. Zgodnie z legendą, jego głowa trzykrotnie odbiła się od ziemi, z której wytrysnęły trzy źródła wody). Nad grobem św. Pawła zbudowana została najpierw niewielka kapliczka, która przetrwała do czasu zbudowania bazyliki. 15 lipca 1823, podczas prowadzenia prac dekarskich został zaprószony ogień. Pożar zniszczył prawie całą bazylikę. Podjęto odbudowę, starając się zachować pierwotny kształt świątyni. Zakończenie prac i ponowne poświęcenie bazyliki nastąpiło w 1854.

 Katakumby – system podziemnych korytarzy w Rzymie powstałych w wyniku wydobycia tufu, który wchodził w skład systemu obronnego miasta. Później, w okresie prześladowań pierwszych chrześcijan, miejsce potajemnych spotkań, modlitw oraz miejsce pochówku początkowo wyznawców wszystkich religii, później tylko chrześcijan. W średniowieczu o katakumbach zapomniano. Terminu zaczęto używać dla podziemi kościołów, kaplic cmentarnych, w których chowano umarłych (IX w. Pierwsze katakumby – podziemne cmentarze, powstały w Rzymie w okresie od I w. do IV w.. Zmarłych chowano w niszach grobowych wzdłuż korytarzy lub w większych komorach, kaplicach. Ściany zdobiono freskami, stiukami, marmurem – symbolami związanymi z religią chrześcijańską (ryby, winogrona, ptaki). W V wieku zaprzestano chowania zmarłych, katakumby stały się miejscem oddawania czci męczennikom i modlitw. Od VII wieku (za czasów Papieża Honoriusza I) rozpoczęto przenosić relikwie do kościołów. Proces ten w połączeniu z grabieżami przyczynił się do licznych zniszczeń. Ponowne odkrycie katakumb nastąpiło w 1849 r.
 Nazwa katakumby odnosi się także do grobowców Egipskich. Budowane one były (podobnie jak i kolumbaria) w I Okresie Przejściowym i w Średnim Państwie.

 Panteon w Rzymie to okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez Hadriana w roku 125. Budową kierował Apollodoros, stracony później przez cesarza. Obecnie znajduje się w Panteonie katolicki kościół pw. Santa Maria ad Martyres – Marii od Męczenników.
 Jest jedną z najwspanialszych i jednocześnie najlepiej zachowanych budowli z czasów starożytnego Rzymu.


 Panteon o kształcie prostokąta, stanął na miejscu starszej świątyni ufundowanej ku czci boskich patronów Rzymu w roku 27 p.n.e. przez Agryppę, zięcia i najbliższego współpracownika Oktawiana Augusta i zniszczonej w roku 80 przez pożar, został odbudowany w czasach Hadriana około 125 r.n.e. już w zmienionej formie – na planie koła, jednak pozostawiono oryginalny, zachowany po pożarze portyk. Poczas najazdu barbarzyńców na Rzym w V wieku świątynia została uszkodzona. W 609 cesarz wschodniorzymski Fokas podarował Panteon papieżowi Bonifacemu IV, który przekształcił go w kościół chrześcijański pw. Santa Maria ad Martyres – Marii od Męczenników. To właśnie dzięki tej zmianie, zawdzięcza się późniejsze konserwacje Panteonu. W 663 na polecenie cesarza Konstansa II złocone płytki dachu zostały zastąpione brązowymi. W XIV wieku Panteon został zamieniony w fortecę. W okresie renesansu został odnowiony. Pracami kierował Rafael Santi, który później został w nim pochowany. W Panteonie spoczywają również zwłoki włoskich królów Wiktora Emanuela II i Humberta I.


 Schody Hiszpańskie – dzieło architektów Francesco de Sanctis i Alessandro Specchi, znajdują się przy Placu Hiszpańskim w Rzymie. Zostały ukończone w 1726 roku.
 Na szczycie schodów znajduje się XVI-wieczny kościół Trinita dei Monti (kościół św. Trójcy), zbudowany według projektu Carla Maderny. Kościół i schody zostały sfinansowane przez rząd francuski, przyjęta nazwa wiąże się z lokalizacją ambasady hiszpańskiej.
 Schody Hiszpańskie należą do miejsc tłumnie odwiedzanych przez turystów. Odbywają się na nich coroczne pokazy mody a wiosną zdobi je kwiatowa dekoracja ustawiana z okazji festiwalu kwiatów. Zimą, w okresie Bożego Narodzenia, na tarasie schodów ustawiana jest szopka.
 U podnóża stopni znajduje się niewielka fontanna Barcaccia (krypa, łódeczka) wykonana w 1623r. przez Pietro Berniniego, ojca znanego Giovanni Lorenzo Berniniego. Fontannę zasilają wody doprowadzone akweduktem (tym samym, który zasila fontannę di Trevi). Fontanna jest pamiątką po powodzi, która miała miejsce na Boże Narodzenie w 1598 r. Wody Tybru wyrzuciły w tym miejscu łódkę.

 Na ogród, który znajduje się w pobliżu kompleksu kościelno - pałacowego składa się wiele gatunków roślinności - wielowiekowe drzewa czy rzadkie kwiaty pochodzące z odległych kontynentów. Kompleks ogrodowy składa się, poza tym z alei, w pobliżu których znajduje się mnóstwo najwymyślniejszych fontann (np. fontanna z Galeonem - zmniejszony model XVII-wiecznego statku, strzelający z dział strumieniami wody). Na terenie kompleksu znajduje się także 2-hektarowy las.
 W Ogrodach znajduje się również dom letni i tarasy widokowe, a na jego terenach rozsiane są liczne kapliczki i groty (m.in. zbudowana na wzór prawdziwej grota Matki Boskiej z Lourdes, podobizna Matki Boskiej Jasnogórskiej, Madonny z Fatimy i z Gwadelupy).
 Ogrody Watykańskie nie były dostępne dla turystów zwiedzających Watykan aż do czasów Piusa XII. Obecnie są dla zwiedzających otwarte lecz wizytę trzeba wcześniej zaplanować.