Żywienie osób starszych
1. Charakterystyka organizmu osób starszych.
Starzenie się jest naturalnym procesem biologicznym. Organizm starzeje się od 40 roku życia, natomiast objawy uwydatniają się po 60 roku życia. Zmiany w starzejącym się organizmie możemy podzielić na:
· zewnętrzne:
- zwiotczenie skóry i mięśni
- zmarszczki
- siwienie
- wypadanie włosów
- wypadanie zębów
- obniżenie sprawności ruchowej
- osłabienie wzroku
· wewnętrzne:
- zaburzenia układu pokarmowego przejawiające się upośledzeniem czynności
wydzielania soku żołądkowego, zmniejszeniem się wydzielania soków
trawiennych, znacznym zahamowaniem ruchów robaczkowych (perystaltyki) jelit
- zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
- zwiększenie utraty wapnia i fosforu co doprowadza do odwapnienia
i kruchości kości
- zaburzenia układu krążenia – miażdżyca naczyń
- obniżenie sprawności umysłowej
Po przekroczeniu 64 roku życia zapotrzebowanie kaloryczne zmniejsza się. Wartość kaloryczna dziennych posiłków powinna się mieścić w granicach 1800-2200kcal.
2. Zasady żywienia ludzi starszych – wskazania ogólne.
W miarę upływu lat funkcje trawienne są coraz mniej sprawne, dlatego jednym z warunków prawidłowego żywienia ludzi starszych jest bezwarunkowo utrzymanie diety na takim poziomie, aby zawarte w niej produkty nie przekraczały rzeczywistego zapotrzebowania.
Pożywienie osób starszych powinno być przede wszystkim:
· urozmaicone
· lekko strawne
· wysoko wartościowe, ale o niższej wartości energetycznej niż dla młodych
Powinno ono zawierać dostateczną ilość białka, witamin i soli mineralnych zwłaszcza wapnia, potasu i żelaza. Ludzie starsi powinni jadać częściej, ale mniejsze objętościowo posiłki 4-5 razy dziennie. Przy sporządzaniu potraw należy uwzględnić stan uzębienia i układu trawiennego. Ludzie w wieku starczym nie mogą się przejadać. Zalecane są wysoko wartościowe oleje roślinne, zawierające niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Zmniejszają one zawartość cholesterolu w surowicy krwi, przez co zapobiegają przedwczesnemu starzeniu się naczyń.
Należy spożywać dużo białka, zwłaszcza zwierzęcego. Jego dostateczne ilość zapobiega zanikowi mięśni i innych tkanek, co przeciwdziała równocześnie przedwczesnemu starzeniu się.
W jadłospisie osób starszych powinny często występować takie produkty jak:
· chude mięso
· twaróg
· sery
· słodkie i zsiadłe mleko
· owoce i warzywa (zawarta w nich celuloza wspomaga perystaltykę jelit, a wit. C unieszkodliwia cholesterol zamieniając go a kwasy żółciowe).
Bardzo ważny jest również sposób przygotowanie potraw. Przede wszystkim podaje się potrawy gotowane bądź duszone z małą ilością tłuszczu.
3. Przeciwwskazania diety.
Osoby starsze nie mogą spożywać potraw ciężko strawnych, tłustych i wzdymających. Należy ograniczyć tłuszcze zwłaszcza zwierzęce. Aby zapobiec przedwczesnemu starzeniu się naczyń ogranicza się spożycie żółtek i mięsa wieprzowego. Ponadto ogranicza sie cukier w jego widzialnej postaci, słodycze i słodzone napoje.
Osoby starsze powinny wykluczyć picie alkoholu, mocnej kawy i herbaty oraz palenia tytoniu.