Dlaczego w czerwcu 1812 r. cesarz francuzów zdecydował się na marsz ponad półmilionowej Wielkiej Armii na ogromne obszary Rosji? Car Aleksander I, wbrew ustaleniom z Tylży, przerwał blokadę gospodarczą Anglii. Być może szykował się do wojny odwetowej z Francją. Oba mocarstwa- Rosja i Francja- rozpoczęły intensywne zbrojenia i przygotowania do wojny. Pozostawało zagadką, kto uderzy pierwszy? Jednakże wojna z Rosją była ogromnym ryzykiem dla Napoleona ze względu na ogrom słabo zaludnionego imperium, w którym przeważały marne drogi i wcześnie nadchodziły srogie zimy.
Poza tym sytuacja Napoleona w Europie pogarszała się:
- jego wojska walczyły w Hiszpanii, m.in. z Anglikami (o koronę hiszpańską dla brata Napoleona),
- w Niemczech (gdzie Napoleon stworzył Związek Reński),
- we Włoszech, gdzie rodziła się opozycja antynapoleońska,
- wewnątrz spiskowali niektórzy ministrowie Napoleona (m.in. pozbawiony skrupułów minister spraw zagranicznych Charles de Talleyrand, porównaj Ciekawostki), przewidując kres jego imperialnej polityki (bezustanne podboje i wojny).