Jezioro

Jeziora są naturalnymi, o średniej wielkości, zbiornikami wodnymi o powolnej wymianie wody, nie mające szerszego połączenia z morzem. Część przybrzeżna ukształtowana jest przez fale i prądy. Wielkość jezior waha się od poniżej 1 ha do tysięcy i setek tysięcy km 2 .
Wyróżnia się cztery główne strefy jezior: litoral, sublitoral, profundal, pelagial (rys. 1).
Litoral - najpłytsza i najbliższa brzegu strefa, za jej dolną granicę przyjmuje się dolną granicę występowania roślinności. Jest najbardziej zmienny ze środowisk jeziornych. Podlega najsilniejszym dobowym wahaniom temperatury oraz wahaniom stężenia tlenu spowodowanym przez duże nagromadzenie szczątków organicznych. Płytsza część podlega bezpośrednim wpływom lądu, dopływowi wody i substancji przez nią niesionych po deszczach oraz okresowemu opadowi liści z drzew i krzewów. Fauna i flora jest bardzo bogata jakościowo i ilościowo. Występują tu makrofity, glony bentosowe, peryfiton, bentos, plankton, nekton. Litoral jest środowiskiem tarła większości ryb a także bytowania i żerowania ich narybku (rys. 2.). Występują tu płazy, gady (żółwie błotne, zaskrońce) oraz wiele ptaków.
Sublitoral – to strefa poniżej litoralu, często w miejscu, gdzie zaczyna się (bardziej niż w litoralu) gwałtowny spadek dna. Na tym stoku gromadzi się zwykle dużo szczątków pochodzenia litoralnego: trudniej rozkładalne części roślinności twardej, muszle mięczaków itp. Rośliny już tu nie występują, fauna jest znacznie uboższa jakościowo zwykle złożona głównie ze skąposzczetów, niewielkiej liczby gatunków mięczaków, niektórych owadów (ważki, jętki), pijawki.
Profundal - cała strefa dna poniżej sublitoralu, zwana strefą głębinową. Jest to strefa allotroficzna, nie mająca własnych producentów gdyż nie dochodzi tu światło. Środowisko jest bardzo monotonne, występuje stały brak światła, niska temperatura przez cały rok (ok. 4OC). Najczęściej występuje tylko bakterio- i zoobentos. Zwierzęta nie drapieżne odżywiają się tu martwą substancją organiczną - detrytusem wraz z bakteriami, planktonem, który obumarł i ulega rozkładowi, mogą odżywiać się również w pelagialu.
Pelagial - strefa otwartej wody, ograniczona przez litoral i sublitoral , a od dołu przez profunal. W jeziorach o dużej powierzchni głębokości strefa ta znacznie przewyższa swą objętością pozostałe strefy. Jest jednolita, mało zróżnicowana poziomo, złożona z wody, substancji w niej zawieszonych i rozpuszczonych (seston) w tym organizmów (planktonu). Zachodzi tu sezonowa i dobowa zmienność temperatury i stężenia tlenu. Pelagial jest zamieszkany przez plankton i nekton. Plankton to różne grupy bakterio- i fitoplanktonu, a z zooplanktonu: pierwotniaki, wrotki, skorupiaki. W jeziorach eutroficznych występuje drapieżna larwa muchówki a w nektonie sielawa, stynka (w jeziorach mniej żyznych), ukleja, narybek wielu gatunków, a z ichtiożerców - okoń i sandacz.