Samorząd

Notatki z wykładów dr Solarza Uniwersytet wroclawski- politologia

Samorzad terytorialny : Niemcy, Austria ,Szwajcaria.Hiszpania


NIEMCY


Państwo federalne od XVIII w. istnieje podział kompetencji między władzą federalną ,a lokalną. Podział ten jest przedmiotem ustaleń konstytucji . Ustrój gminy determinowany jest przez jej wielkość. Istnieje podział na gminy wiejskie i miejskie. Gmina jest jak najbardziej samodzielna ,jest korporacja terytorialną mieszkańców ,opiera swoją autonomię na:

*autonomi terytorialnej i administracyjnej , która przejawia się w możliwości sprawowania władzy na danym terytorium,
*władztwo organizacyjne- swoboda organizowania wewnątrz gminy w zakresie pozaregulacjami ustawowymi,
*prawo stanowienia przepisów prawa miejscowego ,budżetu ,podatków lokalnych , statutu gminy,
*autonomi w zakresie stosunków pracy z pracownikami samorządowymi,
*autonomia w dziedzinie planowania przestrzennego ,gospodarczego,

Organem stanowiącym jest RADA GMINY ,wybory są 5 przymiotnikowe (tajne ,bezpośrednie, proporcjonalne , równe ). Prawo wyborcze przysługuje mieszkańcom gminy
(zamieszkanie 4 lata). Systemy wyborcze są proporcjonalne, zróżnicowana liczba rad.
Administracja gminna jest kierowana zazwyczaj jednoosobowa pozycja burmistrza.zależna jest od rodzaju gminy. Burmistrzowie –gmina wiejska, nadburmistrzowie –gmina miejska.
W małych gminach funkcje burmistrza pełni się nieodpłatnie ,honorowo, w gminach miejskich płaci się.

MODELE USTROJU GMINY NIEMIECKIEJ:

4 PODSTAWOWE MODELE:)


=>MAGISTRACKI USTRÓJ GMINY: Magistrat wybierany przez zgromadzenie deputowanych miejskich. Magistrat składa się z burmistrza i członków magistratu. Rada nie tylko wybiera magistrat, ale ma stałą kontrolę nad jego pracą. Magistrat jako całość kieruje pracą administracji. Organy gminy tworzy się poprzez komisje zlożonych z członków rady,. magistratu, fachowo przygotowanych obywateli gminy.

=>MODEL BURMISTRZOWSKI: zakłada , że władza gminy winna spoczywać w silnych rękach. Mieszkańcy gminy wybierają radę. Rada wybiera burmistrza i burmistrzów dodatkowych. Burmistrz kieruje pracą rady i wraz z zastępcami administracją gminną ,zastępcami burmistrza mogą być tylko urzędnicy samorządni. Nie ma zarządu gminy.

=>MODEL PÓŁNOCNO NIEMIECKI: model z dominującą pozycją rady. Rozdzielenie 2
Funkcji :burmistrza ,który kieruje pracami rady gminy i dyrektora gminy (stoi ma czele administracji podlegają mu urzędnicy). Mieszkańcy gminy wybierają radę. Rada wybiera burmistrza i dyrektora rady. Rada posiada stałą kontrole nad burmistrzem i dyrektorem rady.
=>MODEL POŁUDNIOWO NIEMIECKI: Model z dominacją burmistrza. Burmistrz wybierany w wyborach bezpośrednich,skupia wszystkie kluczowe stanowiska w gminie:
Burmistrz jest:

* pełnoprawnym członkiem rady gminy
* szefem administracji gminnej,
* przewodniczącym zgromadzenia obywateli

Rada gminy wybiera zastępców burmistrza. Kontroluje prace administracji. Burmistrz reprezentuje gminę na zewnatrz.

Zadania gminy:

• obowiązkowe, które gmina wykonuje samodzielnie ,ale nałożone są w drodze ustaw ,przez rząd federalny i państwowy.

• dobrowolne,które gmina może wykonywać w ramach swojej sprawności organizacyjnej.
• Zadania własne, można podzielić na obowiązkowe i dobrowolne.

ZADANIA OBOWIĄZKOWE:

- opieka socjalna-opieka nad młodzieża,
- szkolnictwo podstawowe (budowa ,utrzymanie)
- budowa, utrzymanie dróg – zaopatrzenie w wodę,
- odbiór i oczyszczanie ścieków-ochrona przeciwpożarowa,
- zakładanie i utrzymywanie cmentarzy.

ZADANIA DOBROWOLNE:

- zakładanie i utrzymywanie domów dziecka,
- zajmowanie się szpitalami ,terenami sportowymi,
- rekreacja. Opieka nad bibliotekami.

Niemieckie gminy wykonują również zadania z zakresu administracji państwowej:
-wydawanie paszportów –nadzór budowlany,
-wyrównywanie szkód wojennych- inspekcja przemysłowa,
Gmina posiada dużą autonomie finansowa ,wyróżniamy 2 tendencje:

*INDYWIDUALIZACJA DZIAŁAŃ SAMORZĄDOWYCH
( jest najbardziej autonomiczna),

*UJEDNOLICENIE POZIOMU ŻYCIA WE WSZYSTKICH KRAJACH I GMINACH,
( subcencjonowanie gmin na tej płaszczynie odbywa się wg. Klucza liczebności)

PODZIAŁ FINANSOWY ODBYWA SIĘ W 2 WYMIARACH:

- WERDYKALNY ( PIONOWY) pomiedzy
Związek ->kraje->gminy

-CHORYZONTALNY – na każdym poziomie miedzy krajami i gminami





WYKŁAD VII 14 LISTOPAD
SZWAJCARIA

Państwo federalne. Złożone kantonów ( 26). Kantony są suwerenne, mają prawo do tworzenia wewnątrz kontonalnych struktur. Jednostką terytorialną jest gmina Szwajcarska. Z jednej strony gminy są:
• państwowymi władzami lokalnymi wypełniającymi zadania państwa ( związków kontorów suwerennych) . W roli władzy państwowej gminy spełniają następujące funkcje:
- prowadzenie rejestru stanu cywilnego,
- prowadzenie księgi ,gruntowne ,wieczyste
- kontroluja zameldowanie mieszkańców,
- kontrolują rejestry wyborców,

Z drugiej strony gminy są korporacjami samorządowymi, upoważnionymi do samodzielnego regulowania swoich spraw z uwzględnieniem prawa wyższej rangi ( państwowej).
W tradycyjnej gminie szwajcarskiej ogół obywateli i rada gminy stanowią organy najważniejsze. Ogół obywateli wybiera rady gminy , składające się z od 5 do 10 członków w małych gminach ,jest wybierany tylko przewodniczący rady ( staje się prezydentem gminy).
Przewodniczący rady pełni swój urząd odpłatnie ,pozostali członkowie rady pełnią urzędy honorowo. Ogół głosujących obywateli realizuje swoje prawa poprzez zgromadzenie gminne.
Projekt uchwał musi przygotować rada gminy. Gmin Szwajcarskich jest ok. 3 tyś. Ten sposób funkcjonowania gmin dotyczy 85%gmin. Istnieją parlamenty gminy ( powyżej 10 tys mieszkańców części francusko –języcznej). W małych gminach ( poniżej 8 tys) nie istnieją żadne parlamenty w dużych ( powyżej 20tyś) mogą być wprowadzone obligatoryjnie. Gmina przysługuje autonomia, ponieważ nie stanowią zdecentralizowanych jednostek administracyjnych państwa lecz rozporządzają własną rolę polityczną. Głównym źródłem finansowania gminy są tradycjne podatki bezpośrednie. Najczęściej gminy pobierają podatek dochodowy, od majątku , od osób fizycznych ,od zysku, od kapitału .Poziom rozwoju gmin jest wyrównywany przez finanse kantonalne. Do gmin spływają pieniądze związkowe (z budżetu szwajcarskiego). Gminy nadzoruje i kontroluje: rząd w kantonie ,sądy, władze okręgowe. Odrębna gmina jest gmina Brno ( gmina miejska -150tys. Mieszkańców 37tys).
Ma następujące organy : uprawnieni do głosowania , parlament ( 80 osób) wybierany na 4 lata. Można być wybieranym 2 razy. , rada gminy ( 7 członków) wybieranych przez obywateli. Prezydent wybierany jest przez obywateli. Każdy z członków rady przewodniczący wydziałowi administracyjnemu. Szwajcarzy mają gminę obywatelska, oprócz gminy uniwersalnej. Ogół obywateli składającyh się z udziałowcó majątku gminnego może zarządzac swoim majątkiem. Najważniejszym organem gminy obywatelskiej jest Zgromadzenie gminy. Wybiera :prezydneta i wiceprezydenta , rade obywatelsa (składa się z prezydenta ,wiceprezydenta i 50członków). Mała rada obywatelska –jest to organ wykonawczy ,składający się z prezydenta ,wiceprezydenta, 13 członków wybranych z wielkiej rady. Gminy obywatelskie zajmuja się:

-domami dla sierot,
-domami opieki społecznej
-domami spokojnej starosci,
-biblotekami
-muzeami,



WYKŁAD VIII 21 LISTOPADA 2006R


HISZPANIA

Obowiązuje centralna zasada władzy państwa. Terytorium Hiszpanii dzieli się na gminy, prowincje, tworzące się wspólnoty autonomiczne. Wszystkie te struktury korzystają z autonomi przy realizowaniu przysługującym im interesą.
KONSTYTUCYJNA DEFINICJA AUTONOMII HISZPANSKIEJ ;> autonomia jest władzą ograniczoną ,autonomia nie oznacza suwerenności ponieważ kazda wyposażona w autonomie organizacja terytorialna stanowi równoczesnie część całości nie może ona nigdy stać sprzeczności z zasadą jedności lecz realizuje swoją działalność w odrębie tej zasady. Przepisy konstytuacji Hiszpańskiej akceptuja również zasadę solidarności ekonomicznej i politycznej. W Hiszpanii istnieje 17 WSPÓLNOT AUTONOMICZNYCH. Wspólnoty posiadają własny parlament , rząd i autonomiczną administrację. Autonomie to nie jest to samo ,co państwa federalne.W Hiszpanii wyróżnia się pierwotne autonomie ,lokalne ,korporacje terytorialne , od nieokreślonej na stałe liczby korporacji samorządowych. Pierwotne to gmina ,charakteryzuje się terytorium i mieszkancami, prowincje- związek gmin ,jak również jest okręgiem administracji państwa ,50prowincji. Rady wysp- Majorka ,Achipelak Kanaryjski i Bolearski.

RADA GMINY

Składa się z radnych wybranych w wyborach proporcjonalnych . Burmistrz jest przewodniczącym gminy. Radni pełnią swój urząd honorowo z tym ,ze nie wszyscy , przewiduje się istnienie mandatu zawodowego ,gdy musi się zwolnic wypłaca się mu dniówki. Burmistrz wybierany jest w wyborach pośrednich ,pełni urząd zawodowo bądź honorowo .W miastach ponad 5 tys. Mieszkańców obok rady i burmistrza wysteruje rada administracyjna., która powołuje burmistrz. W małych gminach Hiszpańskich do dzis utrzymuje się system zebrania gminnego (wszyscy mieszkańcy sami decyduja).

KOMPETENCJE GMINY

Zagospodarowanie przestrzeni (np. .szkoły publiczne), ,na poziomie prowincji. Instytucja uchwałodawcza ( rada prowincji) .Wszystkie rady prowincji są skonstruowane tak samo. Tworzą je deputowani 9 51 członków w każdej radzie ,są wybierani spośród radnych gmin)

PREZYDENT:

Posiada zastępców i powołuje rade administracyjną .Samorządność hiszpańską jest ograniczona przez działalność administracji państwowej gdyz administracja państwowa wpływa na obsady najważniejszych lokalnych funkcji administracji. Wszyscy urzędnicy lokalni zajmujący się finansami czy tez prowadzenia rejestru cywilnego. Szkoleni są w Madrycie podstawowych szkołach administracji lokalnej. Mianowanie urzędników konsularnymi zastrzezone jest na wew. Administracji państwowej.




WYKŁAD IX 28 LITOPADA 2006 R


AUSTRIA

Istotną częścią austryjackiego samorządu gminnego jest samodzielne i demokratyczne ustanowienie organu gminy bez wpływu na to państwo. Wpływ państwa ma wykorzystywanie zadań własnych gminy jest możliwy jedynie poprzez regulowany ustawą nadzór.
ORGANY AUTRYJACKIEJ GMINY:

RADA GMINY=> Wybierana przez obywateli,

ZARZĄD GMINY=> Rada miejska ,senat miasta z własnych statutem. Składa się z burmistrza , który wybierany jest ze składu rady. Ma swoich zastępców ,jest to z reguły jeden człowiek i członkowie zarządu (skarbnik ,sekretarz).
PODSTAWOWE ZADANIA ZARZĄDU:

-Przygotowanie obrad rady gminy,
-składowanie wniosków,
- administrowanie majątkiem gminy lub ustanowienie wytycznych w tym zakresie,
-wykorzystywanie uchał i decyzji rady gminy.

BURMISTRZ=> Wybierany przez rade gminy ,, sprawy gminy załatwiają u urzędzie gminy .Na czele urzędu stoi fachowy urzędnik bądź też pracownik.

RADA GMINY=> Jest podstawowym reprezentantem interesów mieszkańców , ma pozycje lokalnego parlamentu, uchwala akty prawne. Jest najwyższym organem w gminie austryjackiej .Oznacza to , że wszystkie inne organy są jej podporządkowane , w szczególności burmistrz i zarząd. Rada gminy doradza burmistrzowi ewentualnie zarządowi.
Rozstrzyga o budzecie gminy , decyduje o wydatkach , udziela absolutorium burmistrzowi i zarządowi. Liczba radnych zależy od wielkości gminy o7 do 39 radnych. Te gminy , które mają własny satut mają więcej radnych ponad 40. Wszystkie decyzje w radzie gminy podejmowane są większością głosów. W radach gminy mogą ale nie muszą funkcjonować komisje. Skład komisji jest proporcjonalny do sił politycznych. Komisje mogą samodzielnie podejmować decyzje administracyjne co do obywateli.


W gminach statutowych istnieje schemat funkcjonujący zgodnie z systemem resortowym.
Członkowie senatu są wówczas częściowo samodzielnymi organami, podejmującymi decyzje . Jednak samodzielnośc nie może sięgać tak daleko ,by zastępować całkowicie zarząd gminy.



KOMPETENCJE BURMISTRZA:

- reprezentuje gmine na zewnątrz,
-stanowi pierwszą instytucję w sprawach gminy,
- zarządza majątkiem gminy,
- administruje bierzącymi sprawami ( gospodarczymi),
-jest kierownikiem urzędu gminy
- jest przełożonym zatrudnionych w gminach
- zwołuje posiedzenia Rady gminy . kieruje tymi posiedzeniami.


WIEDEŃ


Posiada odrębny status. Konstytucja Austrii reguluje odrębny status miasta Wiedeń jako za razem gminy kraju związkowego oraz stolicy federacji ( gmina ,land). Wiedeń spełnia co najmniej podwójną role ,funkcję gminy z własnym statusem i od 1921r kraju.

RADA GMINY WIEDNIA:

Stanowi parlament krajowi. Organem wykonawczym jest senat miejski, który jednoczesnie pełni funkcje sądu krajowego , to samo dotyczy burmistrza-> (premier).
Miasto Wiedeń podzielone jest na 23 okregi , w których wybiera się przedstawicieli na czele których stoi naczelnik okręgu. Posiedzenie rady odbywa się w zależności od rodzaju spraw
- jak0 posiedzenie rady gminy,
-jako parlament gminy
Senat miasta kierowany przez burmistrza składa się z radców senatu. Senat miasta tworzony jest wg zasady proporcjonalności.

3 Główne obszary działań:

-ochrona zdrowia,środowiska, porządku publicznego

Kompetencje stanowienia planów budowlancy we wszystkich gminach w Austrii.