Definicje osoby z niepełnosprawnością

Co to jest norma ?

Pojęcie normy – normalności bywa kojarzone z pojęciem zdrowia.

Zdrowie to stan dobrego samopoczucia fizycznego, społecznego, psychicznego a nie tylko jako brak schorzenia czy dolegliwości.

Choroba (przeciwieństwo zdrowia) przejawia sie ona:
- zmianą samopoczucia (illness – subiektywna dolegliwość).
- zmianami biologicznymi (discase – schorzenie, proces patologiczny, odchylenie od biologicznej normy).
- zmianą statusu społecznego (sickness – uznawany społecznie stan choroby).

Norma jest pojęciem szerszym od zdrowia i może być rozpatrywana wg różnych kategorii:
- prawne
- techniczne
- statystyczne
- rozwojowe
- społeczno – kulturowe

Norma to:
- zasada, przepis, wzór
- przyjęta wymagana obowiązująca miara, rozmiar, ilość
- w etyce zasada postępowania, dyrektywa określająca obowiązek okreslonego zachowania w danej sytuacji poprzez odwoływanie się do odpowiednich ocen wartości moralnych

Odchylenia od normy:
- jakościowe
- ilościowe

Odchylenia od normy mogą być:
- organiczne (motoryczne, somatyczne)
- psychologiczne (sensoryczne, umysłowe)
- społeczne (obejmujące zachowanie zgodne z normami współżycia społecznego)

Odchylenia w sprawnym funkcjonowaniu człowieka mogą być wyróżniane pod względem:
1. ekonomicznym – jako zależność wynikająca z nieproduktywności
2. medycznym – jako długotrwały stan kalectwa, który ogranicza wykonywanie normalnych funkcji
3. prawnym – jako stan uprawiający do pewnych świadczeń określonych aktami prawnymi
4. zawodowym – jako stan ograniczonej możliwości uzyskania zatrudnienia
5. psychologicznym – jako syndrom zachowania się i emocjonalnego stresu
6. socjologicznym – jako wypadnięcie z dotychczasowych ról społecznych i nabycie piętna związanego z kalectwem
7. we własnej definicji – jako stan opisywany przez osobę zainteresowaną w wybranych przez nią kategoriach


Modele niepełnosprawości ICIDH – 2

1. Model medyczny:
Niepełnosprawność: konsekwencja choroby, osobista tragedia człowieka
Działania: usprawnienie, opieka medyczna, pomoc w akceptacji kalectwa, określenie co jest właściwe a co nie osobie niepełnosprawnej, przystosowanie osoby niepełnosprawnej do społeczeństwa, kreowanie polityki zdrowotnej.



2. Model społeczny:
Niepełnosprawność powstaje na skutek ograniczeń doświadczalnych przez osoby niepełnosprawne (nią dotknięte): indywidualnych uprzedzeń, utrudniony dostęp do budynków użyteczności publicznej, niedostosowany system transportu, segregacja edukacyjna, dyskreminacyjne rozwiązania na rynku pracy.
Przyczyny niepełnosprawności nie tkwią w człowieku ale w barierach środowiskowych, ekonomicznych, społecznych.


Biopsychospołeczny model niepełnosprawności
1. Uszkodzenie
2. Niepełnosprawność
3. Upośledzenie

Uszkodzenie – wszelki ubytek czy wada fizjologiczna, psychologiczna lub anatomiczna struktury organizmu w skutek określonej wady wrodzonej, choroby czy urazu (np. uszkodzenia narządów zmysłu, mowy itd.). uszkodzenie może być: całkowite lub częściowe, trwałe lub okresowe, wrodzone lub nabyte, ustabilizowane – progresywne – regresywne.
Przyczyny uszkodzenia narządów: czynniki dziedziczne i wrodzone, nabyte, choroby, niewłaściwe odżywianie, urazy, zmiany związane z procesem starzenia się organizmu.

Sprawność to cecha każdej czynności, która charakteryzuje jej przebieg. W zależności od tego jakich czynności dotyczy, rozróżniamy jej rodzaje:
- sensoryczna jest to sprawność czynności narządów zmysłowych (wzrok, słuch, smak itd)
- fizyczna w znaczeniu wąskim jest to sprawność ruchów i czynności (sprawność motoryczna), w szerokim znaczeniu to sprawność wszystkich czynności fizjologicznych organizmu.
- psychiczna określa prawidłowość funkcjonowania procesów czynności psychicznych w różnych sytuacja i warunkach.

Niepełnosprawność jestnastępstwem uszkodzenia, rozumiemy przez nią obniżony poziom czynności danego: narządu, układu kostno – mięśniowego, układu nerwowego, czy czynności psychicznych. Niepełnosprawność jednego narządu, układu może rzutować na inne.

Upośledzenie (handicap) jest następstwem uszkodzenia i niepełnosprawności a jednocześnie manifestuje się mniej korzystną sytuacją społeczną gdyż uniemożliwia lub ogranicza pełnienie ról oraz realizację zadań związanych z wiekiem, płcią, tradycjami kulturowymi. Upośledzenie może wystepować w formie: utrudnienia, ograniczenia, uniemożliwienia.

Utrudnienie – trudności, które człowiek przejawia w wykonywaniu czynności życiowych

Ograniczenie – osoba może wypełniać role, ale w niepełnym czy częściowym charakterze

Uniemożliwienie – nie może wykonywać swojej roli.

ICI DH – 2 – klasyfikacji uszkodzeń aktywności uczestnictwa wyróżnia się 6 sfer życia które mogą być upośledzone na skutek niepełnosprawności:
- orientacja w otoczeniu obejmująca również zdobywanie i wymianę informacji, oraz zdobywanie wiedzy
- czynności życia rodzinnego i niezdolność ich wykonywania
- poruszanie się w przestrzeni
- praca zawodowa
- integracja społeczna – uczestnictwo w życiu społecznym
- niezależność ekonomiczna

Trzy grupy definicji osoby niepełnosprawnej:

Def. ogólna (medyczna):
Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny (i) lub psychiczny, trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społęcznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.
Osoba niepełnosprawna jest jednostką w pełni swych praw znajdującą sie w sytuacji upośledzającej ją stworzonej przez bariery środowiskowe, ekonomiczne i społeczne, których nie może tak jak inni ludzie przezwyciężyć w skutek wystepujących w niej uszkodzeń.

Def. dla określonych celów:
Osoby niepełnosprawne okresla się jako osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnienie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej jeżeli uzyskały orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego, lekkiego) oraz o niezdolności do pracy.

Def. dla poszczególnych grup niepełnosprawnych:
Osoby niepełnosprawne można podzielić według różnych kryteriów:
- wg rodzaju (kategorii) niepełnosprawności
- okresu życia w którym ona wystąpiła
- stopnia niepełnosprawności.


Wykład

T: Integracja

Integracja to proces scalania, łączenia w całość ( z łac. integratio – odnawianie, scalanie).
Integracja konkretnej osoby to rozwój prowadzący do coraz większej harmonii i równowagi pomiędzy różnymi strukturami, płaszczyznami funkcjonowania które służą do realizacji wewnętrznego systemu wartości wyznaczonych przez osobę.

Społeczna integracja jako zjawisko dotyczące różnych ludzi to: zwartość społeczna, zespolenie i zharmonizowanie elementów zbiorowości społecznej rozumiane jako akceptacja w jej obrębie wspólnych systemów wartości norm ocen. Ważnym czynnikiem społecznej integracji jest wspólność interesów i podobieństwo członków danej grupy.

Semantyczne pojęcie integracji nie jest jednoznaczne:
- w bardzo wąskim rozumieniu chodzi o zagwarantowane prawa do edukacji lub [pracy osobom niepełnosprawnym razem z osobami pełnosprawnymi
- w szerokim chodzi o przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie ludzi pełnosprawnych oraz ukształtowanie umiejętności życia pełnosprawnych z niepełnosprawnymi wraz z ich akceptacją. Przy czym akceptacja nie oznacza jedynie tolerancji ale także więź z osobami niepełnosprawnymi.

Modele integracji:
- w jednym integrację rozumie się jako asymilację od osób niepełnosprawnych wymaga się przystosowania się do funkcjonowania w środowisku ludzi pełnosprawnych, natomiast w stosunku do osób pełnosprawnych nie stawia się żadnych wymagań.

- drugi model energogenny polega na stosowaniu zasad równoprawności, partnerstwa i zmian funkcjonowania zarówno pełnosprawnych jak i niepełnosprawnych.
Systemowy model integracji ujmuje różne poziomy więzi łączących osobę niepełnosprawną z innymi osobami i elementami środowiska, wyróżniamy w nim:

- makrosystem – integracja w systemie wartości kulturowych, jako idea wartości oraz wyznacznik postawy społecznej
- egzosystem – integracjana poziomie socjalnym, wyznaczanym przez systemy prawne, opieki społecznej, lecznictwa, oświatowym, sieć placówek współdziałających
- mezosystem – integracja na poziomie środowiska społecznego szerszego niż rodzina – grupa rówieśnicza, wspólnota mieszkaniowa
- mikrosystem – integracja na poziomie najbliższych kontaktów społeczeństwo – rodzina, z osobami znaczącymi
Płaszczyzny integracji: rodzian, lokalna, edukacyjna, zawodowa, wspólnoty religijnej, narodowej:
edukacyjna pełna (uczęszczanie dzieci niepełnosprawnych do zwykłych klas w szkołach masowych), edukacyjna częściowa (organizowanie klas specjalnych w szkołach masowych czyli stopniowe stwarzanie warunków do wychowania i nauczania dzieci niepełnosprawnych w grupie rówieśniczej lub w bliskim sąsiedztwie.

Podział integracji (koncepcje):
- pełna i częściowa
- psychiczna (wewnętrzna)
- społeczna (zewnętrzna)

wg. Soder
- fizyczna – kiedy osoby poszkodowane są obok siebie ale nie z sobą, następnie redukcja dystansu ale brak współdziałania
- funkcjonalną – niższego stopnia osoby zainteresowane podejmują działania, ale na innym materiale, programie i wg innego materiału, programu; wyższego stopnia realizują taką same aktywności wg takiego samego programu
- społeczna – najwyższa forma aktywnego uczestnictwa, każdej grupy społecznej na zasadzie pełnoprawnego członka wymagająca psychopedagogicznego przygotowania obydwu stron.

Integracja lokalizacyjno fizyczna – dziecko niepełnosprawne jest włączane do grupy dzieci pełnosprawnych ale nie nawiązuje z nimi kontaktu, nie bieże aktywnego udziału w życiu grupy, nie otrzymuje poparcia.

Integracja społeczno socjalna – klasy specjalne w szkołach masowych, które żyją odrębnym własnym życiem, dzieci spotykją się tylko na imprezach, wycieczkach, korzystają ze wspólnych pomieszczeń np. stołówka.

Integracja funkcjonalna – dziecko utrzymuje stałe bliskie kontakty z równieśnikami poprzez uczenie się z nimi w klasie, zamieszkiwanie we wspólnym pokoju, wspólne spędzanie czasu wolnego:
Niższy – sprawne i niepełnosprawne dzieci podejmują takie same czynności ale korzystają z innego materiału i realizują inne programy.
Wyższy – realizowanie tej samej aktywności przez dzieci niepełnosprawne i pełnosprawne przy wykorzystaniu tego samego materiału i realizacji jednakowego programu.

Normalizacja jest to proces przkształcania środowiska rehabilitacyjnego w kierunku upodobnienia go do środowiska normalnego
- rytm dnia, tygodnia, roku, brak uwzględniania indywidualnych preferencji
- segregacja związana z płcią
- ograniczenia w poznawaniu normalnie obowiązujących standartów ekonomicznych np. robienie zakupów
- środowiskowe ułatwienia np. ubiory łatwe do włożenia, proste posiłki.