Władza i polityka jako zjawiska społeczne

Władza – oznaczanie urzędu państwowego, miejsca decydenckiego w strukturze społecznej.
2 koncepcje władzy.
A) zasada jedności (koncentracja)
Rządzi 1 organ najwyższy, któremu podporządkowane są inne urzędy (np. monarcha i partie, komuna – organy kolegialne).
B) zasada podziału (separacji)
Władza dzieli się na:
- wykonawczą (rząd z gł. państwa)
- ustawodawczą (parlament)
- sądowniczą (sądy)
Każda z tych władz ogranicza następną i kontroluje jej uprawnienia.
Wg Lock’a: wł. wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza federacyjna.
Podział wł. wg Monteskina przyjął się we wszystkich państwach europy, natomiast wg Lock w USA.
Władza w ujęciu socjalnym.
1. Oznaczenie zdolności kierowania wpływania na zachowanie jednostek lub grup.
2. Oznaczenie stosunków między osobami i grupami, w których zawarty jest element zarządzania, wpływania i decydowania.
3. Oznaczenie ludzi sprawujących urzędy i funkcje państwowe.
Władza polityczna – wł. państwowa zmierzająca do wywołania określonych zachowań w społeczeństwie.
Władza polityczna:
1. Normatywno-formalistyczna.
- źródłem i treścią władzy jest określony system norm,
2. Organistyczna
- wł. polityczna ma charakter ogólnospołeczny i nie powinna liczyć się z interesami partykularnymi lub klasowymi
3. Subiektywistyczno-psychologiczna
- podłoże i istotę władzy stanowią przyrodzone predyspozycje ludzkie do agresji i instynkt dominacji.
4. Indywidualno-socjologiczne
- władza to gra interesów jednostkowych i indywidualnych, wolność jednostek silnych. A ograniczenie słabszych.

Elementy składowe władzy.

Władza:
autorytet: legitymizacja społeczna (tradycja, charyzm, racjonalizm)
zakres: totalitarny (autorytarny, demokratyczny)
moc: subiektywna, obiektywna.
Moc władzy – sposób odczucia podporządkowanie władzy.
Moc obiektywna – stwierdzenie podległości ośrodkowi władzy.
Moc subiektywna – czucie podległości ośrodkom władzy.

Legitymizacja społeczna – uznanie, potwierdzenie władzy
- przez tradycję władza istnieje od zawsze, jest dziedziczna, normy tradycyjne określa zakres władzy.
- Przez charyzmę – niektórzy ludzie maja predyspozycje do rządzenia, lecz nie maja one nic wspólnego z umiejętnościami.
- Przez racjonalizm – władza ma uzasadnione prawo.
Zakres
- Totalitarny – organ wł. ingeruje we wszystkie sprawy obywateli
- Autorytarny – organy nieliczące się z opinią społeczeństwa lub jego przedstawiciele
- Demokratyczny – obywatele mają pośrednich lub bezpośrednich przedstawicieli i dzięki nim wpływają na władzę
Polityka:
1. Planowe i zorganizowane dążenie do zdobycia władzy.
2. Sztuka rozstrzygania konfliktów na drodze kompromisu.
3. Sztuka dokonywania wyboru celu i podejmowania decyzji w skali państwowej oraz skutecznej ich realizacji.
Podstawą polityki są zdolności jednostki gr. społ. i organów określane mianem podmiotowości politycznej.
Podmiotowość polit wyraża się poprzez:
- samodzielny udział w życiu polit
- wywieranie wpływu na innych
- wywoływanie zmian w stos polit

Różne podmioty polityczne:
I człowiek
Arystoteles określił człowieka jako zoon politikon (zwierze polityczne)
Człowiek jest istotą polityczną, ponieważ:
1) Musi żyć w społeczeństwie
2) Jest aktywny w sposób naturalny
3) Człowiek jako aktywna istota polityczna tworzy państwo

Arystoteles stworzył pierwszy teoretyczny system nauki o państwie. Wyróżnił 3 formy rządów:
a) monarchię
b) arystokrację (oligarchia)
Politeię – doskonała postać demokracji opartej na kompromisie, wolności jednostki i działaniu na rzecz dobra ogółu. Wyższe stadium rozwoju politycznego.
II podmioty ostateczne
Podmioty ostateczne to wielkie gr. Społeczne, których cechą wspólną są interesy polit, ekon i naród.
III podmioty bezpośrednie
Podmioty bezpośrednie – organizacje i instytucje polit uczestniczące w sprawach władzy.