Biogramy (Rowecki, Korczak, Okulicki)

Rowecki Stefan Paweł, pseudonimy Grot, Grabica, Rakoń, Kalina (1895-1944), generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny ZWZ-AK w latach 1940-1943. Przed I wojną światową członek konspiracyjnego harcerstwa. Od 1913 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. W czasie I wojny światowej w Legionach Polskich, oficer i dowódca plutonu w 1, następnie 5 pułku piechoty I Brygady. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie. 1918 w Polskiej Sile Zbrojnej, był m.in. instruktorem w Oficerskiej Szkole Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, następnie w Wojsku Polskim. 1919-1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. jako szef Oddziału II Frontu Południowo-Wschodniego i Grupy Uderzeniowej generała E. Rydza-Śmigłego. W okresie międzywojennym na różnych stanowiskach w armii. 1921-1926 oficer Biura Ścisłej Rady Wojennej i szef wydziału naukowo-wydawniczego Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego. 1926-1930 I oficer inspektoratu armii generała J. Rybaka. 1930-1935 dowódca 55 pułku piechoty w Lesznie. 1935-1938 dowódca brygady Korpusu Ochrony Pogranicza Podole w Czortkowie. 1938-1939 dowódca piechoty dywizyjnej w 2 dywizji piechoty Legionów w Kielcach. W czerwcu 1939 otrzymał polecenie zorganizowania Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, którą dowodził we wrześniu 1939. Ostatni bój na czele brygady stoczył w dniach 18-20 września pod Tomaszowem Lubelskim. Od początku okupacji zaangażowany w pracy konspiracyjnej. W październiku 1939 mianowany zastępcą komendanta głównego i szefem sztabu Służby Zwycięstwu Polski. Od stycznia 1940 komendant Obszaru Warszawskiego ZWZ, praktycznie całego obszaru okupacji niemieckiej. W czerwcu 1940 mianowany komendantem głównym ZWZ. 1940 wystąpił do generała W. Sikorskiego z propozycją powołania Delegata Rządu RP na Kraj. Pod koniec 1941 utworzył organizację Wachlarz. Przeciwny współpracy z PPR. Rozbudował AK, zapewniając jej równocześnie właściwą strukturę organizacyjną i system dowodzenia. Doprowadził do scalenia większości wojskowych organizacji konspiracyjnych. W lipcu 1942 otrzymał zgodę na prowadzenie ograniczonej walki zbrojnej. Zdekonspirowany i aresztowany przez Niemców 30 VI 1943. Przewieziony do centrali gestapo w Berlinie, później prawdopodobnie umieszczony w Sachsenhausen, gdzie został zamordowany z rozkazu H. Himmlera w sierpniu 1944, po wybuchu powstania warszawskiego.
Korczak Janusz, właściwie Henryk Goldszmit (1878 lub 1879-1942), polski prozaik żydowskiego pochodzenia, pedagog, publicysta. Współtwórca i kierownik żydowskiego Domu Sierot w Warszawie (1912-1942) i sierocińca dla dzieci polskich Nasz Dom (1919-1936), gdzie stosował nowatorskie metody pedagogiczne. Wykładowca Instytutu Pedagogiki Specjalnej i Wolnej Wszechnicy Polskiej. Zginął wraz ze swymi wychowankami wywieziony z getta w 1942, dobrowolnie towarzysząc im w drodze na śmierć. Prace z dziedziny pedagogiki, np.: Momenty wychowawcze (1919), Jak kochać dzieci (cz. 1-3, 1920), Prawo dziecka do szacunku (1929). Powieści społeczno-realistyczno-naturalistyczne dla dorosłych, jak Dzieci ulicy (1901) oraz adresowane do dziecięcego czytelnika, np.: Mośki, Joski i Srule (1910), Józki, Jaśki i Franki (1911), Sława (1913), Bankructwo małego Dżeka (1924), Kajtuś czarodziej (1934), najbardziej znane i popularne: Król Maciuś Pierwszy i Król Maciuś na wyspie bezludnej (1923). Także m.in. pisany w getcie Pamiętnik (w tomie 4 Wyboru pism, 1958), Wybór pism pedagogicznych (tom 1-2, 1957-1958), Wybór pism (tom 1-4, 1957-1958), Pisma wybrane (tom 1-4, 1978). W 1978 powstał Międzynarodowy Komitet im. Korczaka.
Okulicki Leopold, pseudonimy m.in. Kobra, Kula, Niedźwiadek, Termit (1898-1946?), dyplomowany oficer służby stałej piechoty Wojska Polskiego, generał brygady od maja 1944, ostatni komendant AK od 21 XII 1944. W 1914 wstąpił do Legionów. Po tzw. kryzysie przysięgowym, w 1917 wcielony do armii austriackiej. W sierpniu 1918 zdezerterował i w październiku tegoż roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie. W latach 1919-1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1925 ukończył studia w Wyższej Szkole Wojennej, w tym samym roku otrzymał przydział do Dowództwa Okręgu Korpusu w Grodnie. Od 1931 wykładał w Centrum Wyszkolenia Piechoty. W 1934 mianowany szefem sztabu 13. Dywizji Piechoty (DP), w 1939 szefem Wydziału Sytuacyjnego w Sztabie Naczelnego Wodza. Brał udział w obronie Warszawy. Od końca września 1939 współorganizował w konspiracji Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), w październiku tegoż roku objął funkcję dowódcy SZP na województwo łódzkie. Od stycznia 1940 komendant Okręgu Łódzkiego Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), we wrześniu oddelegowany do Komendy Głównej (KG) ZWZ do Warszawy. W październiku mianowany komendantem ZWZ we Lwowie, w styczniu 1941 zatrzymany przez NKWD i uwięziony. Po wybuchu wojny bolszewicko-niemieckiej i podpisaniu układu między rządem generała W. Sikorskiego i rządem ZSRR, w sierpniu 1941 zwolniony z więzienia. Objął funkcję szefa sztabu w tworzącej się na terenie ZSRR armii polskiej. W marcu 1942 objął dowództwo 7. DP, które sprawował do czerwca 1943. Na własną prośbę skierowany do pracy konspiracyjnej w kraju. Przerzucony do Polski z zadaniem objęcia komendantury tworzącej się nowej organizacji Polskiego Państwa Podziemnego Niepodległość (Nie). W lipcu 1944 objął dowództwo tzw. II rzutu KG AK, mającego kierować ruchem oporu po spodziewanym uwięzieniu generała T. Komorowskiego Bora przez Rosjan. W powstaniu warszawskim przejściowo pełnił obowiązki Szefa Sztabu KG AK. Po upadku powstania opuścił miasto wraz z ludnością cywilną. 3 X 1944 objął po generale Komorowskim obowiązki komendanta AK, chociaż formalną nominację na tę funkcję otrzymał dopiero 21 grudnia tegoż roku. 19 I 1945 wydał rozkaz o rozwiązaniu AK, polecając jednocześnie kadrze dowódczej pozostanie w konspiracji, zabezpieczenie broni i sprzętu. Rozkaz miał na celu zabezpieczenie przed represjami radzieckimi szeregowych żołnierzy AK. Aresztowany w wyniku prowokacji NKWD wraz z 15 innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego. 27 III 1945 skazany w Moskwie (w tzw. procesie szesnatu) na 10 lat więzienia. Zmarł w więzieniu na Łubiance, zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Brytyjski Czerwony Krzyż od władz radzieckich 24 XII 1946.