Forma
Can przyjmuje tylko jedną formę dla wszystkich osób w odniesieniu czasu teraźniejszego i przyszłego, oraz could do czasu przeszłego. Przeczenie tworzymy przez dodanie partykuły not (cannot (pisane łącznie) - can't, could not - couldn't).
Pytanie tworzymy przez inwersję operatora i podmiotu (can I/can't I?, could I/couldn't I?). Can nie posiada form imiesłowowych, które zastąpione są przez allow i permit (pozwalać). Po can występuje bezokolicznik bez to.
Użycie
Oto podstawowe znaczenia i użycie czasownika can:
1/ Can wyraża pozwolenie, tak jak may lecz jest znacznie mniej formalne i szerzej stosowane.
Can jest używane w odniesieniu do teraźniejszości i przyszłości, could - gdy zgoda jest warunkowa.
Could/was (were) able informuje o zezwoleniu posiadanym w przeszłości. Could stosuje się gdy pozwolenie odnosi się sytuacji "w ogóle", was/were able to", gdy było to pozwolenie jednorazowe.
2/ Can wyraża możliwość wykonania czegoś,
np.: You can ski on these hills.
(Na tych wzgórzach można jeździć na nartach.)
Measles can be dangerous.
(Odra może być niebezpieczna.)
Could w odniesieniu do teraźniejszości nadaje sugestii czy pytaniu delikatniejszy charakter,
np.: Could you come tomorrow?
(Czy mogłabyś przyjść jutro?)
W czasie przyszłym musimy użyć formy it will be possible lub we/people will be able,
np.: I will be able to get a good job when I finish this typing course.
(Będę mogła dostać lepszą pracę, gdy ukończę ten kurs pisania na maszynie.)
W przypadku przeczenia can't/couldn't informuje o przekonaniu mówiącego, co do niemożliwości zaistnienia akcji czy sytuacji. W tym przypadku can't/couldn't może występować z bezokolicznikiem w odniesieniu do czasu teraźniejszego,
np.: It can't be Adam. He's in London now.
(To nie może być Adam. On jest teraz w Londynie.)
lub z bezokolicznikiem czasu przeszłego (Perfect Infinitive) w odniesieniu do przeszłości,
np.: You can't have said that.
(Nie mogłeś tego powiedzieć - z pewnością tego nie powiedziałeś.)
3/ Can i be able to wyraża zdolność do wykonania czegoś w teraźniejszości,
np.: I can cook very well.
(Umiem dobrze gotować.)
W przeszłości w tym kontekście użyjemy could, a w sytuacjach wymagających innych czasów, form be able to,
np.: I have been able to ride a bicycle since I was three.
(Umiałem jeździć na rowerze od czasu gdy miałem trzy lata.)
Was/were able to używane jest w odniesieniu do pojedynczych sytuacji przeszłych, które faktycznie zaistniały,
np.: Although the pilot was very badly hurt he was able to explain what had happened.
(Mimo, że pilot był poważnie ranny mógł (był w stanie) wyjaśnić co się stało.)
Reguła ta nie jest sztywno stosowana w przypadku czasowników postrzegania zmysłowego, które często występują z can w czasie teraźniejszym i could (a także z be able to) w czasie przeszłym,
np.: I could (was able to) see him coming down the street.
(Widziałem go jak nadchodzi ulicą.)
Could z bezokolicznikiem czasu przeszłego używa się do wyrażenia niezrealizowanej możliwości w przeszłości,
np.: I could have lent you the money. Why didn't you ask me?
(Mogłem pożyczyć ci te pieniądze. Dlaczego mnie nie poprosiłeś?)
lub, gdy nie wiemy czy została ona zrealizowana czy nie,
np.: Ann could have taken the money; she was there alone yesterday.
(Anna mogła zabrać pieniądze; była tam wczoraj sama.)
4/ Could może także wyrażać przypuszczenie, w czym jest bardzo podobne do might,
np.: She might/could be mistaken.
(Ona może się mylić.)
She might/could have been mistaken.
(Ona mogła się mylić.)