Święto Odzyskania Niepodległości

Narodowe Święto Niepodległości
Narodowe Święto Niepodległości – najważniejsze polskie święto narodowe, obchodzone co roku 11 listopada, na pamiątkę odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
Znaczenie daty

Obchody Narodowego Święta Niepodległości

Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym i wybór 11 listopada jest dość arbitralny. Uzasadnieniem może być zbiegnięcie się wydarzeń w Polsce z końcem I wojny światowej na świecie (tego samego dnia miała miejsce kapitulacja Niemiec).
• 5 listopada 1916 – wydanie aktu gwarantującego powstanie Królestwa Polskiego, w bliżej nieokreślonych jeszcze granicach
• 14 stycznia 1917 – rozpoczęcie działalności przez Tymczasową Radę Stanu
• 12 listopada 1917 – przejęcie obowiązków głowy państwa przez Radę Regencyjną
• 7 października 1918 – ogłoszenie niepodległości Polski przez Radę Regencyjną
• 25 października 1918 – powołanie rządu Józefa Świeżyńskiego
• z 6 na 7 listopada 1918 – powstanie w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele
• 10 listopada – przyjazd Józefa Piłsudskiego do Warszawy
• 11 listopada 1918 – przekazanie przez Radę Regencyjną władzy nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu
• 14 listopada 1918 – rozwiązanie Rady Regencyjnej i przekazanie przez Radę Regencyjną swoich uprawnień na rzecz Józefa Piłsudskiego
• 22 listopada 1918 – podpisanie dekretu o podstawach ustrojowych państwa polskiego
• 27 grudnia 1918 – wybuch powstania wielkopolskiego w Poznaniu

Ustanowienie święta

Dzień 11 listopada ustanowiono świętem narodowym dopiero ustawą z kwietnia 1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodległości.

Dzieje obchodów

Do czasu wybuchu II wojny światowej święto obchodzono tylko dwa razy – w roku 1937 i 1938.
W latach 1939–1944 – podczas okupacji hitlerowskiej oficjalne lub jawne świętowanie, podobnie jak i każde inne przejawy polskości, było niemożliwe.
W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca – datę podpisania Manifestu PKWN, jako Narodowe Święto Odrodzenia Polski.
Narodowe Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada przywrócono, ustawą Sejmu IX kadencji (jeszcze PRL), 21 lutego 1989 roku (w trakcie obrad Okrągłego Stołu).
Dzień ten jest dniem wolnym od pracy. Główne obchody, z udziałem najwyższych władz państwowych, odbywają się w Warszawie na placu Józefa Piłsudskiego, przed Grobem Nieznanego Żołnierza.

Święto Odzyskania Niepodległości - Najważniejsze polskie święto narodowe związane z odzyskaniem w 1918 roku , po 123 latach zaborów, niepodległości.

Tło historyczne

W XVIII w. silna niegdyś Rzeczpospolita zaczęła się chylić ku upadkowi co doprowadziło do trzech rozbiorów Polski, ostatni trzeci rozbiór trwał od roku 1975, przez 123 lata, aż do 1918 roku kiedy to, 11 listopada, Rada Regencyjna (organ sprawujący władzę nad Królestwem Polskim) przekazała władzę nad wojskiem, Józefowi Piłsudzkiemu, który dzień wcześniej powrócił z internowania w Magdeburgu, a w trzy dni później rozwiązała się, przekazując mu pełną władzę ustanowiając go Naczelnikiem Państwa. Powstała Druga Rzeczpospolita.

Święto Niepodległości i obchody

Dzień 11 listopada ustanowiono świętem państwowym po raz pierwszy dopiero w 1937 roku. W latach 1939-44 podczas okupacji hitlerowskiej oraz w okresie od 1945 do 1989 roku, w czasie rządów komunistycznych obchodzenie święta 11 listopada było zakazane. Dopiero w roku 1989, ustawą Sejmu, przywrócono obchody tego święta, od tego roku Święto Niepodległości jest najważniejszym świętem państwowym a dzień 11 listopada jest dniem wolnym od pracy.
Święto obchodzone jest w całym kraju lecz najważniejsze obchody odbywają się w Warszawie na placu Józefa Piłsudzkiego pod Grobem Nieznanego Żołnierza.

11 listopada 1918 roku w miejscowości Compiĕgne, na północny-wschód od Paryża, przedstawiciele Niemiec podpisali rozejm, który oznaczał zakończenie I wojny światowej. Wcześniej rozpadło się państwo Habsburgów – Austro-Węgry. Symptomy te stały się sygnałem do działań niepodległościowych dla Polaków; w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna, w Lublinie rząd Ignacego Daszyńskiego. Rozbrajano garnizony niemieckie stacjonujące na terenach tzw.

„Kongresówki”. 10 listopada do Warszawy powrócił z internowania Komendant I Brygady Legionów Polskich Józef Piłsudski. Powrócił jako mąż opatrznościowy a Rada Regencyjna przekazała mu pełnię władzy państwowej i zdecydowała o przekazaniu naczelnego dowództwa nad wojskiem.

Do roku 1921 trwały walki o granice Rzeczypospolitej i dopiero w następnych latach pojawiły się pierwsze formy świętowania odzyskania niepodległości, przy czym koncentrowano się bardziej na przypominaniu sukcesów militarnych niż politycznych. Odsłaniano pomniki bohaterom walk o niepodległość Ojczyzny, wręczano sztandary jednostkom wojskowym, odbywały się defilady i rewie wojskowe. W listopadzie 1925 roku nastąpiło złożenie prochów Nieznanego Żołnierza pod arkadami Pałacu Saskiego. Uroczystości odbywały się na terenie całego kraju, szczególnie uroczyście obchodzono je we Lwowie, połączone ze świętowaniem takiej samej rocznicy obrony miasta. W 1934 roku po raz ostatni defiladę na Polu Mokotowskim w Święto Niepodległości odebrał Marszałek Piłsudski. Do 1936 r. 11 listopada był głównie świętem wojska. Dopiero 11 listopada w 1937 roku obchodzony był jako święto państwowe - Dzień Niepodległości.

W latach wojny i okupacji Polacy na wojennym wychodźstwie zachowali obyczaj i tradycję narodowego świętowania 11 listopada. Na ziemiach obu okupacji Polskie Państwo Podziemne starało się upamiętnić ten dzień na miarę możliwości. Po zakończeniu II wojny światowej święto 11 listopada było jeszcze świętowane, ale już od 1946 r. zastąpiło je święto 22 lipca. Mimo to w wielu środowiskach dzień ten był obchodzony w dalszym ciągu jako rocznica odzyskania niepodległości. W 1989 roku Sejm odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej restytuował dzień 11 listopada jako Narodowe Święto Niepodległości.

W dniu 11 listopada 1918 r. marszałek francuski F. Foch w imieniu państw sprzymierzonych podyktował delegacji niemieckiej warunki zakończenia działań wojennych. Niemcy podpisały rozejm. Było to w wagonie kolejowym niedaleko Compiegne pod Paryżem. W ten sposób zakończyła się I wojna światowa. Brały w niej udział 33 państwa; w czasie jej trwania zmobilizowano 70 milionów ludzi, 10 milionów poniosło śmierć, a prawie 20 milionów zostało rannych. Upadły 3 cesarstwa, zniszczono dorobek, na który pracowały całe pokolenia. Po wojnie zawarto nowe traktaty pokojowe, zmieniły się granice państwowe oraz formy rządów.

Dzień 11 listopada 1918 roku był przełomowym momentem w dziejach Europy, ale przede wszystkim w dziejach Polski. Po 123 latach niewoli narodowej i powstańczych zrywów wolnościowych Polska odzyskała niepodległość. Nadeszła upragniona wolność. Dnia 10 listopada 1918 r. do kraju powrócił Józef Piłsudski, od lipca 1917 r. internowany przez Niemców w Magdeburgu. 11 listopada Rada Regencyjna przekazała mu naczelne dowództwo polskich sił zbrojnych. W Warszawie rozpoczęło się, trwające już w innych miastach, rozbrajanie wojsk okupacyjnych.

Dzień 11 listopada został ustanowiony - ustawą Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 1937 r. - polskim świętem narodowym i pozostawał oficjalnie świętem państwowym RP do roku 1944. W roku 1945 komunistyczne władze PRL jako święto państwowe ustanowiły dzień 22 lipca. Święto Niepodległości, obchodzone w dniu 11 listopada, zostało przywrócone przez Sejm RP dopiero w roku 1989. W tym dniu Polska oddaje też hołd marszałkowi J. Piłsudskiemu, spoczywającemu w krypcie pod wieżą Srebrnych Dzwonów w podziemiach Katedry Wawelskiej.

Ten szczególny dzień skłania do refleksji na temat patriotyzmu. W godnym i uroczystym przeżyciu tego święta pomaga nam udział w liturgii Eucharystycznej, tym bardziej, że w tym roku wypada ono w niedzielę. Centralne obchody Święta Niepodległości odbywają się w Warszawie i są transmitowane przez radio i telewizję. Oglądamy wówczas wspaniałe defilady wojskowe, słuchamy przemówień ważnych osobistości i widzimy, jak oficjalne delegacje składają kwiaty na Grobie Nieznanego Żołnierza. W tym dniu - jak co roku - ks. Prymas w Bazylice Archikatedralnej na Starym Mieście, a ks. Biskup Polowy w Katedrze Wojska Polskiego w Warszawie odprawiają Mszę św. za Ojczyznę. Modlitwy za poległych w obronie Ojczyzny zanoszone są też w innych świątyniach w kraju i poza jego granicami. Organizowane są także uroczyste apele żołnierskie i harcerskie, pod pomnikami bohaterów narodowych składane są kwiaty i palone są znicze na grobach żołnierzy. Gmachy państwowe, domy oraz ulice dekorowane są polskimi flagami. Dzień ten staje się dla wielu osób lekcją patriotyzmu.

11 listopada 1918 r. - przekazanie przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu władzy wojskowej.
Dzień 11 listopada ustanowiono Świętem Niepodległości Polski.

Pierwsza wojna światowa zakończyła się 11 listopada 1918 r. z chwilą podpisania przez Niemcy rozejmu w lasku Compigne pod Paryżem. Był to przełomowy moment nie tylko w dziejach całej Europy, ale i Polski.

Dzień wcześniej powrócił do Warszawy Józef Piłsudski, komendant I Brygady Legionów, internowany od lipca 1917 r. przez Niemców w Magdeburgu. Przed domem, w którym mieszkał, zebrały się tłumy, a do mieszkania zaczęli przychodzić przedstawiciele różnych stronnictw i partii.
"Byli znajomi i podkomendni zaczęli się tłoczyć w mieszkaniu na Moniuszki, które mu doraźnie znaleziono, chcąc go przywitać i oddać się do jego dyspozycji. Nareszcie po południu udało mu się wyrwać z Warszawy i przyjechać do nas, na Pragę. Wiadomość, że przyjedzie do mnie rozeszła się lotem ptaka. Wobec tego, że była to niedziela, robotnicy wylegli z domów i pełni radości czekali na ulicach, którymi musiał przejeżdżać. Przed domem, w którym mieszkałam, zebrał się tłum. Kiedy nadjechał, entuzjazm był niesamowity. Ja na spotkanie z pokoju swego nie wyszłam, tylko czekałam w mieszkaniu. Nie lubiłam nigdy okazywać swoich uczuć wobec innych. " (Aleksandra Piłsudska, "Wspomnienia", Warszawa 1989).

Na wieść o powrocie Piłsudskiego, Ignacy Daszyński wraz z całym rządem 11 listopada przyjechał do Warszawy. Tego samego dnia Józef Piłsudski otrzymał z rąk Rady Regencyjnej władzę wojskową i rozpoczął konsultacje z przedstawicielami stronnictw politycznych w sprawie utworzenia koalicyjnego rządu. 14 listopada, nowym dekretem Rada Regencyjna postanowiła się rozwiązać i całą władze w państwie przekazała Piłsudkiemu, ustanawiając urząd naczelnika państwa.

11 listopada na ulicach wszystkich miast panowała euforia z powodu rodzącej się niepodległości.
"Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. (. . .) Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swym życiu największej radości. Cztery pokolenia czekały, piąte się doczekało. Od rana do wieczora gromadziły się tłumy na rynkach miast; robotnik, urzędnik porzucał pracę, chłop porzucał rolę i leciał do miasta, na rynek, dowiedzieć się, przekonać się, zobaczyć wojsko polskie, polskie napisy, orły na urzędach, rozczulano się na widok kolejarzy, ba, na widok polskich policjantów i żandarmów. " ("Powstawanie II Rzeczypospolitej. Wybór dokumentów").
Podobna atmosfera panowała w stolicy.
"Warszawa żyła w tych dniach na ulicach. (. . .) Gdy 11 listopada, w historycznym daniu zawieszenia broni, wyszedłem rano na miasto, ulica miała wygląd jakiś zupełnie inny niż zwykle: ludzie poruszali się szybko, każdy patrzył z ciekawością naokoło, każdy czegoś wyczekiwał, zawiązywały się rozmowy między ludźmi nieznajomymi. Niemców spotykało się niewielu i nie mieli już tak butnych min jak poprzednio, większość z nich miała już na mundurach czerwone rewolucyjne kokardki, dyscyplina rozluźniła się, widziało się i czuło się już zupełną dezorganizację tej karnej armii. Ludność samorzutnie zaczęła rozbrajać żołnierzy, którzy podawali się temu przeważnie bez protestu. " (M. Jankowski, "11 listopada 1918 r. " [w: ] Warszawa w pamiętnikach pierwszej wojny światowej, Warszawa 1971).

Dzień 11 listopada ustanowiono później Świętem Niepodległości Polski.
Pierwsza wojna światowa zakończyła się 11 listopada 1918 r. z chwilą podpisania przez Niemcy rozejmu w lasku Compigne pod Paryżem. Był to przełomowy moment nie tylko w dziejach całej Europy, ale i Polski. 11 listopada 1918 r. - nastapiło przekazanie przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu władzy wojskowej. Dzień 11 listopada ustanowiono Świętem Niepodległości Polski.

Zanim nadeszły te przełomowe dni w pierwszej połowie listopada 1918 roku, które zadecydowały o odzyskaniu przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli, musiało nastąpić wiele korzystnych dla sprawy polskiej zmian w sytuacji międzynarodowej. W lutym 1917 roku został obalony carat, a nowy rząd republikański, pod wpływem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich uznał, aczkolwiek z pewnymi zastrzeżeniami, prawo narodu polskiego do samostanowienia o własnym losie. Jeszcze wcześniej, bo w styczniu tegoż roku prezydent USA Thomas W. Wilson wypowiedział się- na krótko przed przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do wojny- za utworzeniem niepodległej Polski z dostępem do morza. Z kolei wkrótce po zwycięstwie rewolucji proletariackiej – październik 1917 roku – ogłoszona została Deklaracja Praw Narodów Rosji, przewidująca możliwość „ samookreślenia, aż do oderwania się, i utworzenia samodzielnego państwa”. W czerwcu 1918 roku na rzecz niepodległości Polski wypowiedziały się zachodnio-europejskie państwa Ententy. Dodajmy także, ze państwa centralne - Niemcy i Austro-Węgry – usiłowały rozgrywać kartę polską, co najpierw znalazło wyraz w tzw. Akcie 5 listopada 1916 roku i utworzenia Tymczasowej Rady Stanu, a następnie w powołaniu Rady Regencyjnej i powolnego wobec nich rządu.
Militarne klęski Niemców na froncie zachodnim w 1918 roku poprzedziły wybuch rewolucji – zarówno w cesarstwie niemieckim, jak i w Austro-Węgrzech – będąc echem radzieckiego Października. W rezultacie doprowadziło to do sytuacji niezwykle dla Polaków korzystnej, której nikt na początku nie mógł przewidzieć. Oto bowiem państwa centralne podbiły Rosję, a z kolei same zostały podbite przez siły Ententy: Francję, Wielką Brytanię, Stany Zjednoczone. Wysiłki samych Polaków oraz ich politycznych reprezentacji w kraju i na Zachodzie – nie należy także zapominać o korzystnych następstwach działań naszych formacji zbrojnych naszej armii – doprowadziły do tego, że sprawa niepodległości Polski znalazła szersze uznanie i poparcie wśród narodów.
Pod koniec października 1918 na terenie Galicji i Śląska Cieszyńskiego powstały zalążki polskiej administracji narodowej. W Krakowie działała Polska Komisja Likwidacyjna, w której reprezentowane były wszystkie galicyjne stronnictwa, a w Cieszynie – Rada Narodowa, mająca charakter lokalnego rządu. 7 listopada w wyzwolonym od Austryjaków Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego ; manifest tego rządu proklamował powstanie państwa jako republiki demokratycznej. 10 listopada po powrocie z więzienia w Magdeburgu Józef Piłsudski, któremu Rada Regencyjna przekazała zwierzchnictwo nad wojskiem, a następnie własne prerogatywy polityczne. Również rząd lubelski oddał się do dyspozycji Piłsudskiego i ustąpił na jego żądanie, aby dać mu możliwość utworzenia gabinetu opartego na szerszej podstawie. W kraju trwało rozbrajanie wojsk niemieckich i austryjackich, powstawało Wojsko Polskie powołując pod swe sztandary byłych legionistów, konpiratorów, z Polskiej Organizacji Wojskowej, żołnierzy Polskiej Siły Zbrojnej podlegającej dotąd Radzie Regencyjnej, a także Polaków z armii byłych państw zaborczych.

RODZIŁA SIĘ POLSKA NIEPODLEGŁA!
11 listopada obchodzimy Dzień Niepodległości. W tym roku jest to 84. rocznica przekazania władzy przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu.

7 października 1918 r. Rada Regencyjna (tymczasowa forma najwyższej władzy w Królestwie Polskim, utworzona w listopadzie 1917 roku przez okupujące Królestwo Polskie Austro-Węgry i Niemcy) proklamowała niepodległość Polski, a 11 listopada 1918 przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu. 14 listopada Józef Piłsudski został zamianowany Tymczasowym Naczelnikiem Państwa Polskiego.

16 listopada 1918 roku Józef Piłsudski wysłał depeszę do USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Niemiec, datowaną na 11 listopada, informującą o powstaniu niepodległego państwa polskiego. Napisano w niej: "Państwo Polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Rząd Polski zastąpi panowanie przemocy, która przez 140 lat ciążyła nad losami Polski. Jestem przekonany, że potężne demokracje Zachodu udzielą nam swojej pomocy i bratniego poparcia".

11 listopada był świętem narodowym w latach 1937-1939. Po wojnie przywrócono ten dzień jako święto państwowe dopiero w 1989 roku.
O pierwszych dniach wolności odzyskanej w 1918 roku niewiele można przeczytać w kronikach szkolnych i księdze parafialnejBrak jakichkolwiek informacji we wspomnieniach mieszkańców. Widocznie 11 listopada 1918 roku był dniem niewiele różniącym się od pozostałych i nic szczególnego tutaj się nie zdarzyło. Kronika Szkoły w Żegocinie wspomina krótko: " W tym roku rozpadła się Austria, a powstała niepodległa, zjednoczona Polska". Niewiele zapisano też w "Liber Memorabilum" parafii w Żegocinie: "W roku 1918 zbudowano most na potoku na drodze do cmentarza przy pomocy włoskich i rosyjskich jeńców wojennych kosztem 5129 koron, które zebrano z dobrowolnych ofiar".