Ssaki - budowa

Skóra ssaków jest gruba i spełnia różnorodne funkcje. Przede wszystkim chroni przed utratą ciepła. Jest to podstawowa funkcja włosów pokrywających ciało ssaka. Włos zbud jest z korzenia oraz łodygi wystającej ponad skórę. U podstawy korzenia wykształca się specjalne zgrubienie – opuszka włosa, która obejmuje brodawkę. Włosy mogą ulegać specjalnym przekształceniom, np. Szczecina dzika, kolce jeża. Skóra reguluje również straty wody, dostarcza informacji o świecie zewn, ponieważ zawiera liczne receptory. W skórze znajdują się również kom barwnikowe. Barwnik melanina chroni przed promieniowaniem UV. Skóra zawiera liczne naczynia krw. Wytworami naskórka oprócz włosów mogą być pazury, paznokcie, kopyta. W skórze ssaków występują gruczoły potowe, mleczne, łojowe. Ukł szkieletowy. Szkielet ssaków jest silnie skostniały (niemal całkowicie). Chrząstki zachowują się tylko w niektórych miejscach. Czaszka osadzona jest na 2 kłykciach potylicznych. Kości czaszki połączone są szwami. Mózgoczaszka jest silnie rozbudowana. W trzewioczaszce na uwagę zasługuje mocna żuchwa oraz wtórne podniebienie kostne. W żuchwie i szczęce górnej znajdują się zęby osadzone w zębodołach. Odcinek szyjny zbudowany jest z 7 kręgów. W odcinku piersiowym kręgi zestawione są stawowo z żebrami. Kręgi lędźwiowe mają podobną budowę jak piersiowe, ale pozbawione są żeber. Kręgi krzyżowe zrośnięte są w kość krzyżową. Odcinek ogonowy zbudowany jest z różnych kręgów. W obręczy barkowej nastąpiła redukcja kości kruczych. Występują tylko łopatki i obojczyki. Obojczyki są dobrze rozwinięte u zwierząt, które poruszają się kończynami przednimi w różnych płaszczyznach. U zwierząt których kończyny przednie służą tylko do biegania obojczyki zanikają. Obręcz miednicowa zbudowana jest typowo: z kości biodrowych, łonowych, kulszowych. Kończyny osadzone są podporowo, a największe modyfikacje zaszły w końcowych odcinkach kończyn. W szczękach osadzone są zęby, które opisujemy wzorem Ukł oddech występuje w postaci pęcherzykowatych płuc. Drogi oddechowe zapewniają wysoką sprawność wentylacji. Powietrze dostaje się do jamy nosowej gdzie następuje wstępne ogrzanie i nawilgocenie powietrza. Powietrze przechodzi następnie do krtani. Dalej do tchawicy, która rozgałęzia się na 2 oskrzela główne. Te rozgałęziają się na oskrzeliki zakończone pęcherzykami płucnymi. Ściany pęcherzyków są mocno unaczynione, zbudowane z komórek nabłonka płaskiego. Tu następuje wymiana gazowa. Wentylacja płuc u ssaków opiera się na rytmicznych ruchach klatki piersiowej. W oddychaniu uczestniczy również przepona. Ukł krąż jest bardzo wydajny i ustępuje sprawnością tylko ptakom. Występują 2 obiegi krwi. Serce podzielone jest na 2 przedsionki i 2 komory. Pomiędzy przedsionkami i komorami występują zastawki (pomiędzy prawym przedsionkiem a prawą komorą - trójdzielna, między lewym przedsionkiem a lewą komorą – dwudzielna) Erytrocyty (krwinki czerwone) pozbawione są jąder. Ukł wyd występują nerki ostateczne, Głównym produktem wydalania jest mocznik. Ukł pok ma budowę typowa dla kręgowców. Rozpoczyna się jamą gębową otoczona mięśniowymi wargami. Wtórne podniebienie kostne umożliwia niezależne żucie pokarmu i oddychanie. W jamie gębowej znajduje się uzębienie i mięsisty język. Umożliwiają one mechaniczną obróbkę pokarmu. Do jamy gębowej uchodzą gruczoły śluzowe. Pokarm przez przełyk trafia do żołądka. U zwierząt wszystko – i mięsożer wyst żołądki proste.U roślinożernych, przede wszystkim u przeżuwaczy wyst żołądki wielokomorowe. Żołądek taki składa się z żwacza, czepca, ksiąg, trawieńca. W pierwszych dwóch częściach znajdują się liczne bakterie i pierwotniaki zdolne do trawienia celulozy. Za żołądkiem znajduje się jelito środkowe i tylne zakończone odbytem. Ukł ner u ssaków nastąpił rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Mózg jest stosunkowo duży. Najwięk częścią jest kresomózgowie. Powierzchnie półkul kresomózgowia zajmuje kora mózgowa o pow silnie pofałdowanej. Dobrze rozwiniętą częścią mózgu jest móżdżek o powierzchni również sfałdowanej. Najmniejszą częścią mózgu jest śródmózgowie. Rozród. Łożyskowe wykształcają łożysko (jest to wspólny wytwór zarodka i matki). W łożysku rozwija się płód. Poprzez łożysko następuje wymiana substancji pokarmowych gazowych oraz zbędnych produktów materii. Łożysko tworzy się już u torbaczy, ale jest jeszcze b. prymitywne. U ssaków łożyskowych wytwarzane jest łożysko za pośrednictwem którego następuje wymiana substancji pokarmowych, gazowych oraz produktów przemiany materii. W budowie łoż uczestniczą błony płodowe zarodka oraz śluzówka macicy. Kosmówka ssaków nie jest błoną gładką, a na jej zewn pow wykształcją się liczne kosmki. Kosmówka wchodzi w kontakt ze ścianą macicy. U niektórych ssaków kosmówka nie zrasta się z nabłonkiem macicy. Przy porodzie łożysko odklejone, a poród jest porodem bezkrwawym. Takie łożyska noszą nazwę rzekomego. U niektórych ssaków komórka zrasta się z odsłoniętą częścią śluzówki. W przypadkach krańcowych cały zarodek wraz z otaczającymi go błonami płodowymi wczepia się w ścianę macicy, po czym złuszczony nabłonek śluzówki odtwarza się. Takie Ścisłe połączenie zarodka wyste u człowieka. Łożyska takie nazywamy łożyskami prawdziwymi, a wydalenie łożyska po porodzie związane jest z rozerwaniem naczyń krwionośnych. Poród jest porodem krwawym.