Bogowie Olimpijscy

Hera - w mitologii Greków najstarsza córka Kronosa i Rei, żona i siostra Zeusa, królowa Olimpu, bogini niebios, płodności i macierzyństwa, patronka kobiet, opiekunka małżeństwa i rodziny. Uosabia cnoty małżeńskie - w tym wierność - i w związku z tym walczy z wszelkimi przejawami zdrady; niestety sama cierpiała z powodu niewierności małżonka. Mity związane z Herą opisują przede wszystkim jej spory i pojednania z Zeusem oraz mściwe knowania wymierzone przeciwko kochankom i nieślubnym dzieciom małżonka.

Jako miejsce narodzin Hery mity podają Argos lub wyspę Samos. Najważniejsze ośrodki kultu Hery znajdowały się właśnie na Samos i w Argos, oraz na Peloponezie i w Olimpii, gdzie co pięć lat odbywały się na cześć Hery igrzyska dziewcząt.

Pierwotnie jej wizerunkiem był prosty słup lub belka. Później przedstawiano ją jako poważną, dostojną matronę, często z jabłkiem granatu w ręce - symbolem płodności - lub z lilią. Poświęcony jej ptak to kukułka, lecz często przedstawia się Herę na rydwanie zaprzężonym w pawie, którym powozi Iryda. Oprócz pawi częstym atrybutem Hery jest krowa (Homer często nazywa boginię "krowiooką", chwaląc w ten sposób jej wielkie, błękitne oczy).

Dzieci Hery to Hefajstos (którego - według niektórych mitów - miała spłodzić sama, bez pomocy Zeusa), Ares, Hebe oraz Ejlejtyja, bogini czuwającą nad porodem.
Odpowiednik Hery w mitologii rzymskiej to Junona.

Dzeus (Zeus) - najwyższy z bogów w mitologii greckiej. Syn Kronosa i Rei. Jako niemowlę został ukryty przed Kronosem przez matkę (za radą Gai) w grocie na Krecie. Karmiła go tam koza Amalteja, a jego płacz zagłuszali śpiewem kapłani kureci. Gdy Zeus dorósł obalił ojca stając się ojcem bogów, ludzi, panem nieba, światła. Był określany jako gromowładny ponieważ był panem piorunów. Poza tym był panem przyrody i całego porządku świata.
Jego siedzibą była góra Olimp w Tesalii. Żoną Zeusa była Hera.

Dziećmi Zeusa byli:
* Hefajstos
* Atena
* Afrodyta
* Apollo
* Artemida
* Ares
* Minos

Miejsca kultu Zeusa to:
* Dodona
* Olimpia
* Nemea

Atrybuty Zeusa to:
* dąb
* orzeł
* piorun

Apollo - w mitologii greckiej syn Zeusa i Latony (Leto). Był bliźniaczym bratem Artemidy. Uważany za boga piękna, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz (Apollo Muzegetes).

W rzeczywistości bóstwo o szerokich, często sprzecznych, kompetencjach. Pierwotnie, androgyniczny (śladem tego bliźniacza para Apollo-Artemida), bóg gwałtownej śmierci - Grecy wywodzili jego imię od apollyni "niszczę, zabijam", ale por. też IE. *abol- (<*obol-) "jabłko" (symbol - źródło wiedzy). Bóg jednocześnie solarny i chtoniczny. Zabijając węża-smoka Pytona (lub Delfyne) (będącego hipostazą pierwotnej Magna Mater), strzegącego bramy do tajemnej wiedzy ukrytej pod/w ziemią/i, przejmuje władzę nad wyrocznią w Delfach (gr. delfys „macica”). Zabójstwo Pytona, podobnie jak zabójstwo Wrytry przez Indrę, było wielkim, bohaterskim czynem, ale i przekleństwem, z którego należało się oczyścić. Ustanowił więc igrzyska pytyjskie, zszedł też do podziemia. Stał się przekaźnikiem boskich (Zeusowych) wyroków, szczególnie w sprawie obrzędów oczyszczenia po zbrodni zabójstwa. Oddala (apotropaios) i oczyszcza (katharsios) od zła (zbrodni mordu), które sam wywołał (por.: Dionizos). Łuk i lira, którymi posługuje się Apollo, mogą być interpretowane jako narzędzia przeciwstawne (mordu i oczyszczenia), choć może być to również, w rzeczywistości, jedno, najbardziej pierwotne instrumentum, symbol władzy nad życiem i śmiercią oraz wiedzy (zarówno jako instrument muzyczny – przygrywajacy podczas szamańskiego obrzędu, jak i łuk miotający strzały, po/na których szaman podróżuje w zaświaty). M. Eliade stwierdza, że krwawa mitologia apollińska odbija proces przenikania kultu Apollina do Grecji i przejmowanie przezeń atrybutów bóstw przedindoeuropejskich (o charakterze rolniczym, tellurycznym i tradycji jeszcze megalitycznej – delficki omfalos). Istnieje też hipoteza (na gruncie irańskim co prawda) o powstawaniu tego typu mitów w wyniku syntezy dwu oddzielnych nurtów życia religijnego (żeńskiego: rolniczo – przydomowego i męskiego: nomadycznego lub półnomadyczno - wojowniczego) w obrębie jednej wspólnoty plemiennej. Z czasem ta złowróżbna strona bóstwa zostaje oswojona, Apollo coraz bardziej staje się bogiem porządku i prawa – harmonii świata. Mimo degradacji i asymilacji atrybutów Bogini Ziemi, przepowiednie nadal głosiła kapłanka Pytia (w poważniejszych sprawach stosująca maneisa, szał poetycki, stan profetycznej ekstazy znany z innych religii indoeuropejskich i obrzęd zstępowania do podziemi, ad uterum), której przekaz tłumaczył prorok.

Synem Apollina, z Koronis (Korōns „wrona”), był Asklepios, mający władzę nad życiem i śmiercią (jego hipostazami były, chtoniczne w charakterze: wąż i pies).
Dwa kierunki, z których wywodzono Apollina to: północny – eurazjatycki (z obszarów o żywych tradycjach szamańskich) i wschodni – małoazjatycki. Pierwszy poparty jest mitem o corocznych (zimowych) podróżach Apollina do rodzinnej ziemi (Hyperborei). Podczas jego nieobecności w Delfach rządził Dionizos. Za drugim – przemawia lokalizacja największych ośrodków jego kultu (Azja Mniejsza) i inskrypcja hetycka z imieniem Apulnas „bóg bram”.

Hermes - w mitologii greckiej Hermes to jeden z 12 bogów olimpijskich. Bóg wędrowców i podróżujących. Syn Zeusa i Tytanki Mai, patron wędrowców, złodziei, handlu i kupców, a od pewnego czasu również polskich celników. Urodził się w górach Kyllene w Arkadii, gdzie były główne ośrodki jego kultu. Hymn homerowy do Hermesa opowiada, że jako niemowlę ukradł Apollinowi stado wołów króla Admeta. Potem podarował bratu lirę z jelit cielęcych i skorupy żółwia, czym złagodził gniew Apollina. W zamian otrzymał jako oznakę władzy - laskę herolda zwaną kaduceuszem (kerykejonem), oplecioną dwoma wężami, uśmierzającą spory i kłótnie.

Odprowadzał zmarłych do Hadesu, zsyłał ludziom marzenia senne. Był wysłańcem i ambasadorem Zeusa, posłańcem i gońcem bogów z Olimpu.

Atrybutami Hermesa są: kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami. Przedstawiano go jako pięknego młodzieńca ze skrzydełkami u stóp.

Wraz z Afrodytą miał dziecko o imieniu Hermafrodyta.

Hermesowi przypisywano także wynalazek syringi, pisma i liczb, ćwiczeń ginmastycznych (był więc również bóstwem opiekuńczym palestry).

Jako że był patronem podróżnych stawiano mu przy drogach, pomniki zwane hermami, tj. słupy zwieńczone rzeźbą przedstawiającą głowę Hermesa.

Rzymianie utożsamiali go z Merkurym.

Afrodyta - w mitologii greckiej Afrodyta (Ἀφροδῑ´τη) jest boginią piękna, miłości i pożądania. Była żoną Hefajstosa, ale epizod z Aresem świadczy że nie była zbyt wierna. Hefajstos ukrył w łożu pułapkę z mocnej, metalowej sieci i schwytał w nią Afrodytę z Aresem.Według jednego z mitów, Afrodyta narodziła się, wyłaniając się z piany u wybrzeży Cypru, stąd też inne jej określenie Cypryda (Kipryda). Jej rzymską odpowiedniczką jest Wenus.

Gerckie Charyty, rzymskie Gracje to boginie wdzięku, piękności i radości. Lubiły zabawy, opiekowały się szczególnie piękną młodzieżą.
Było ich trzy: Aglaja (promienna), Eufrosyne (Rozumna) i Taleja (kwitnąca). Według różnych mitów były córkami Zeusa i Hery lub Zeusa i Eurynome albo Heliosa i Ajgle. Czasem były utożsamiane z Afrodytą, Peito i Hermesem. Przedstawiane były jako ubrane w udrapowane szty kobiety, w późniejszych przedstawieniach występowały nagie. Szczególnie czczono je w Atenach, Sparcie, Pafos i Orchomenos w Beocji.

Charyta (Gracja) jest do dziś uosobieniem wdzięku i piękna.

Artemida (Artemis, Cynthia) - według mitologii greckiej bogini świata roślinnego i zwierzęcego, wielka łowczyni. Artemida była córką Zeusa i Latony (Leto), oraz bliźniaczką Apollina (Apollo).
Utożsamiana z rzymską Dianą. atrybuty: łuk i strzały

Hefajstos w mitologii greckiej jest to bóg opiekun ognia, kowali i złotników. Hefajstos był synem Zeusa i Hery. Pracował w kuźni, która znajdowała się na Olimpie (w Etnie). Dziełem Hefajstosa były zeusowe pioruny, tarcza i berło Zeusa, zbroja Achillesa, strzały Erosa . Hefajstos był kulawy, ponieważ kiedyś w gniewie Zeus zrzucił go z Olimpu na wyspę Lemnos i wtedy złamał nogę. Mąż pięknej i niewiernej Afrodyty. Był czczony na wyspach wulkanicznych (Lemnos, Sycylia).
Odpowiednikiem w mitologii rzymskiej był Wulkan.

Eros to w mitologii greckiej bóg miłości i namiętności seksualnej.

Istnieją różne wersje co do jego pochodzenia: miał być on pierwszym z bogów, rówieśnikiem Matki Ziemi, którego obecność musiała być konieczna do zrodzenia się pozostałych bogów, lub też synem Afrodyty i Aresa lub Hermesa. Nie był jednak zaliczany do grona 12 głównych bogów olimpijskich. Przedstawiany był jako uskrzydlony piękny młodzieniec z łukiem i strzałą, którą godzi w zakochanych, by ich ze sobą złączyć. W czasach późniejszych przedstawiany jako pulchne niemowlę z łukiem i strzałami. Jego odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Amor lub Kupidyn.
Od imienia Erosa pochodzą słowa takie jak: erotyka, erotyczny.

Ares to według mitologii greckiej bóg wojny, utożsamiany z rzymskim bogiem Marsem; syn Zeusa i Hery.
Ares prowadził raczej brudną wojnę. Brutalny, wrogi ludziom i bogom. Atena, bogini wojny roztropnej nienawidziła Aresa.
Symbolem Aresa w Grecji był miecz, a w Rzymie włócznia. Ze zwierząt poświęcono mu psa, sępa i wilka.
Mordował chętnie i obficie, zwłaszcza słabszych, kapryśny, gardząc prawem walczył po jednej lub drugiej stronie wraz ze swą siostrą Eris i synami Deimosem (strach) i Phobosem (trwoga). Posługiwał się raczej siłą i przemocą niż rozumem.
Podczas igraszek miłosnych z Afrodytą dał się pochwycić wraz z nią w sieć jej małżonka Hefajstosa i został wystawiony na pośmiewisko przed innymi bogami. Jednak nadal utrzymywał stosunki z Afrodytą, z czego narodzili się Deimos, Phobos, Harmonia, Eros i Anteros. W czasie wojny trojańskiej walczył po stronie Trojańczyków; został zraniony przez Diomedesa.
W astrologii Mars jest kojarzony ze znakiem zodiakalnym Baran.