Wstęp do Renesansu.

RENESANS

RENESANS TO POWRÓT DO ANTYKU GRECKO – RZYMSKIEGO I ODRODZENIE MYŚLI ŚREDNIOWIECZNEJ.

1. Narodził się we Włoszech.
2. Teocentryzm zostaje wyparty przez humanizm, czyli prąd filozoficzny i literacki stanowiący człowieka w centrum uwagi.

3. Hasła tej epoki:
• „człowiek miarą wszechrzeczy”
• „człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”

4. Renesans to epoka:
 wielkich odkryć i podróży (Magellan i Kopernik)
 śmiałych wynalazców (technika, medycyna)
 druku (era Gutenberga)
 reformacji
 wspaniałej sztuki włoskiej

5. Na naukę i filozofię XV i XVI wieku wpłynęły wielkie osobowości:
a. Mikołaj Kopernik – twórca teorii heliocentrycznej („O obrotach swer”)
b. Erazm z Rotterdamu – propagator pacyfizmu (irenizmu), autor „pochwały głupoty”
c. Michel de Montaigne – sławny humanista, autor „Prób” („Essais”), twórca gatunku zwanego esejem (szkicem).
d. Thomas More – angielski myśliciel, autor „Utopii” (wielokroć naśladowany)

6. Dominuje sztuka włoska, poza tym hiszpańska, holenderska i niemiecka (słabiej wykładają Anglicy i Francuzi).
7. Renesans to epoka nowożytna

8. Europa XVI i XVII stulecia to:
 rozwój budynków i handlu (także niewolnikami)
 wojny religijne i początki nowego kapitalizmu
 dominacja Hiszpanów w kolonizacji zamorskiej
 w Niemczech i Austrii wzrost znaczenia Habsburgów
 ekspansja Turków w Europie

9. Rodzaje kościołów:
- luterański
- kalwiński
- anglikański
- inne

_____________________________________________________________________________________________________________________________



RENESANS
– CIĄG DALSZY

1. Renesans to powrót do antyku Grecko- Rzymskiego
2. Powracamy do antyku, ale nie odrzucamy biblii, choć odczytujemy ją nieco inaczej. Umiłowanie Hellady i Rony przedstawiają w, np.:
• odkryciach archeologicznych i zakładaniu muzeów, galerii
• naśladowaniu antycznej architektury i rzeźby
• modzie na studiowanie we Włoszech.
• tłumaczeniu i studiowaniu dzieł starożytnych (Homer, Wergiliusz)
• inspirowaniu się dawną filozofią i literaturą (np. Kochanowski naśladuje Horacego)

3. Literatura renesansowa sięga do antyku, ale proponuje także nowe tematy, motywy , poetyki. Sposoby tworzenia:
- Szekspir łamie klasyczną zasadę trzech jedności (czasu, miejsca i akcji)
- pojawia się literatura ludowa (plebejska, sowizdrzalska – serdeczna, komiczna)
- pojawiają się nowe gatunki literackie
- poeci zaczynają pisać w językach narodowych

4. Renesans to epoka, ale także nazwa stylu w poezji, muzyce, malarstwie i architekturze. Najważniejsze cechy to:
• UMIAR – właściwa miara w życiu i sztuce, rozwaga, „złoty środek”
• HUMANIZM – indywidualizm: człowiek jest najważniejszy.
• SPOKÓJ – spokój sumienia i ducha, sztuka daje radość, życie w zgodzie z naturą.
• PROSTOTA – unikanie zawiłości w pisaniu i myśleniu, prostota obyczaju
• HARMONIA – nauka doskonałości od artystów antycznych, szanowanie kanonów i proporcji

5. Takie cechy prowadzą do powstania określonych WZORCÓW OSOBOWYCH:
- człowieka renesansu – wszechstronnego geniusza
- poety mędrca (Kochanowski)

6. Filozofia grecka:
STOICYZM (Stoicy)  stoicki spokój
EPIKUREIZM (Epikur)  „carpe diem”
SCEPTYCYZM (Sceptycy)  wątpienie, pesymizm

AUREA MEDIOCRITAS – złoty środek