Jest to suma czynników, procesów i wydarzeń, które doprowadziły do powstania człowieka. Trudno określić początek procesów antropogenezy - może to być zajęcie nisz nadrzewnych przez pierwsze naczelne w późnej kredzie, powstanie pierwszych form ludzkich (hominoidów) w połowie trzeciorzędu (a wraz z tym wzrost masy ciała, utrata ogona, brachiacyjny sposób lokomocji, dzienny tryb życia) lub ‘zejście z drze’ i przyjęcie wyprostowanej postawy ciała przez pierwszych człowiekowatych (hominidów) przed ok.4 mln lat. Zadaniem badaczy antropogenezy jest odtworzenie etapów historii rodowej człowieka i ich interpretacja w świetle mechanizmów ewolucji, a także towarzyszących im i warunkujących je wydarzeń geologicznych i ekologicznych.
Na podstawie szeregu badań porównawczych ustalono, że człowiek wywodzi się ze świata zwierzęcego i w rozwoju przeszedł długą drogę od wczesnych form pierwotnych aż do obecnej postaci. Spośród naczelnych najbardziej zbliżone do człowieka są małpy człekokształtne, a z nich szympans i goryl. Dotyczy to zarówno wielu szczegółów anatomicznych jak też największego wśród naczelnych rozwoju mózgowia. Przyjmuje się, że obecnie małpy człekokształtne i obecny gatunek Homo sapiens miały w przeszłości wspólnych przodków. Przodkowie ci zamieszkiwali środowisko leśne i pędzili nadrzewny tryb życia. Na pewnym etapie nastąpiło rozdzielenie linii rozwojowej. Najprawdopodobniej wiązało się to z różnymi warunkami bytowymi. Przodkowie dzisiejszych małp pozostali w środowisku leśnym i nadal pędzili życie nadrzewne. Natomiast przodkowie dzisiejszego człowieka opuścili środowisko leśne i znaleźli się w nowych, znacznie trudniejszych warunkach. Musieli porzucić życie nadrzewne i przebywać głównie na ziemi. Wymagało to przestawienia się na inny sposób lokomocji - naziemny.