Włókna naturalne i syntetyczne

Włókna:
Naturalne
*roślinne (podstawowy składnik to celuloza):
1. bawełna - roślina uprawna, występująca w gorącym klimacie wszystkich kontynentów, z której włókno, zebrane z torebek nasiennych, jest szeroko wykorzystywane, przede wszystkim w przemyśle włókienniczym. Używa się go do produkcji przędzy, nici, dzianin i tkanin. Tkaniny bawełniane są tanie, lekkie, mocne, chętnie noszą je ludzie żyjący w tropikach, a latem mieszkańcy krajów leżących w szerokościach umiarkowanych. Największym producentem bawełny na świecie są Chiny. Bawełna jest bardzo wydajną rośliną uprawną, ponieważ podczas przetwarzania traci tylko ok. 10% suchej masy. Po usunięciu śladowych ilości wosku i białek pozostaje czysta celuloza. Poszczególne odmiany różnią się między innymi długością włókien. Jest to bardzo istotna cecha ponieważ im dłuższe są włókna, tym lepsza jest przędza. Włókna bawełny są wytrzymałe na rozciąganie, charakteryzują się dużą izolacyjnością cieplną, duża chłonność wody, włókna łatwo się wybielają i farbują. Bawełna jest podstawą przemysłu odzieżowego na świecie.
2. len - roślina uprawna zielna, o zmiennych rozmiarach wahających się pomiędzy 0,5 m a 1,5 m wysokości; roślina jednoroczna lub bylina, ale co roku wyrywa się ją i zasiewa ponownie. Charakteryzuje się dużą higroskopijnością, silnym pęcznieniem na mokro, dużą gniotliwością i sztywnością, ale również dużą trwałością. Używany do produkcji nici, tkanin i wyrobów powroźniczych. Odpady są używane do produkcji papieru.
3. konopie - roślina włóknista uprawiana w klimacie umiarkowanym .Odznacza się b. dużą wytrzymałością na rozciąganie i odpornością na gnicie. Używana do wyrobu powrozów i ciężkich tkanin.
4. juta – cenny surowiec przemysłowy nadający się do uprawy wyłącznie w ciepłym i wilgotnym klimacie. Włókna jutowe są wytrzymałe, a tkane z nich szorstkie materiały są jednocześnie mocne i elastyczne. Jest stosowana do wyrobu worków, dywanów, obić tapicerskich, sznurków, do produkcji linoleum, papieru oraz jako materiał elektroizolacyjny.
5. sizal - włókno pozyskiwane z liści agawy sizalskiej, wykorzystywane w produkcji wyrobów powroźniczych i mat. Włókno sizalu jest twarde, wytrzymałe i stosunkowo tanie, mimo to jego produkcja zmniejsza się z powodu konkurencji włókien sztucznych i syntetycznych.
6. manila - lekkie włókno otrzymywane z liści bananowca manilskiego. Jest wytrzymałe i wodoodporne, dlatego też używa się go głównie do wyrobu lin i sieci rybackich.

*zwierzęce (podstawowy składnik to białka):
1. wełna - jest najważniejszym włóknem pochodzenia zwierzęcego, dostarczają jej głównie owce. Zwierzęta te zostały udomowione w górach Azji Centralnej około 7000 lat temu. Najwyższej jakości wełna pochodzi od merynosów. Włókno to jest wrażliwe na działanie wys. temperatur, rozcieńczonych zasad oraz na działanie aktywnego tlenu. Włos wełny składa się z trzech warstw, ma kształt karbikowaty. Wełnę otrzymujemy od owiec, kóz, wielbłądów, królików angorskich, zajęcy. Istotną rolę odgrywa również włosie końskie. Używana jest na tkaniny odzieżowe, dzianiny, nici filce, koce, dywany itp.
2. jedwab szlachetny – najmocniejsze włókno naturalne, powstaje z kokonów motyli jedwabników morwowych, zwanych tak, ponieważ gąsienice tego gatunku mogą się żywić jedynie liśćmi morwy. Istnieje również jedwab otrzymywany z oprzędów jedwabnika dębowego. Proces otrzymywania jedwabiu naturalnego polega na zamoczeniu kokonów (w gorącej kąpieli w celu zabicia poczwarek, aby zapobiec uszkodzeniu oprzędów przez motyle), następnie włókna jedwabiu naturalnego są rozwijane z oprzędów i poddawane obróbce chemicznej. Jedwab jest najcięższym włóknem naturalnym, jest miękki i lśniący, cechuje go duża wytrzymałość na rozciąganie, duża sprężystość, dobra chłonność, nieco mniejsza od wełny izolacja cieplna. Służy do wyrobu tkanin sukienkowych, bluzkowych, chustek, krawatów, nici do szycia, obić meblowych i tkanin technicznych.

Chemiczne syntetyczne:
1. poliamidowe: mała odporność na działanie promieni słonecznych, produkuje się z nich pończochy, kostiumy kąpielowe, koszule, np. nylon
2. poliestrowe: odporne na działanie promieni słonecznych, substytut włókien bawełnianych, charakteryzują się dużą wytrzymałością na rozerwanie, zginanie i ścieranie, odporne biologicznie, łatwo się elektryzują i brudzą, lecz dobrze piorą i szybko wysychają, barwią się trudno, przewiewne, służą do wyrobu tkanin na ubrania wierzchnie, tkanin dekoracyjnych, firanek, przewodów zastępujących odcinki naczyń krwionośnych, lin, kordów, np. elana
3. poliakrylonitrylowe: włókna syntetyczne, których gł. składnikiem jest akrylonitryl, zależnie od składu mają różne właściwości, ogólnie włókna akrylowe są mniej wytrzymałe na rozciąganie, zginanie i skręcanie niż włókna poliamidowe i poliestrowe, są nieodporne na ścieranie, wykazują natomiast doskonałą odporność na działanie światła, ulegają działaniu roztworów większości kwasów i rozcieńczonych alkaliów, są odporne biologicznie (nie atakują ich insekty i mikroorganizmy); włókna akrylowe łatwo się barwią, mają miękki chwyt, są wełnopodobne, słabo chłoną wilgoć. Stosowane do mieszanek z wełną, mają właściwości termoizolacyjne, wykonane z nich dzianiny są ciepłe, miękkie i lekkie, mechacą się, trudno barwią, do wyrobu szali, swetrów, koców, dywanów. Używa się ich głównie do produkcji dzianin i tkanin odzież., zasłonowych, sztucznych futer i pledów.
4. polichlorowinylowe: włókna syntetyczne, stworzone z polichlorku winylu z dodatkiem plastyfikatorów są miękkie, elastyczne, formuje się je w niższej temperaturze niż polichlorek winylu niezmiękczony, odporne na działanie czynników chemicznych, wytrzymałe mechanicznie, stosowane do wyrobu folii, opakowań, odzieży ochronnej, obuwia, wężów, izolacji kabli, zabawek oraz do powlekania tkanin.
5. polipropylenowe: odznacza się doskonałymi właściwościami mech. i dielektrycznymi, w temperaturze pokojowej jest odporny na działanie wielu czynników chemicznych; stosowany do wyrobu lin, sieci, włókien przeznaczonych na tkaniny przemysłowe i dywany
6. poliuretanowe: właściwości fizyczne i chemiczne poliuretanów zależą od ich składu i masy cząsteczkowej; przeważnie włókna są elastyczne, mają dużą zdolność do odkształcania się i powracania do początkowych wymiarów, wytwarza się z nich rajstopy i bieliznę, np. lycra