Henryk Sienkiewicz - ironia i krytycyzm w "Szkicach węglem".

Henryk Sienkiewicz, kochany przez czytelników przede wszystkim za pełne temperamentu powieści historyczne , był także twórcą znakomitych nowel i opowiadań. Zazwyczaj różnią się one znacznie nastrojem i wymową od podnoszących na duchu opowieści o dawnych czasach. "Janko Muzykant", "Sachem", "Jamioł","Za chlebem" czy nawet "Latarnik" ukazują gorszą stronę życia i skupiają się na różnego rodzaju krzywdach, które dotykają słabszych w życiu zbiorowym. Jednak i na tym tle "Szkice węglem" wydają się szczególnie przygnębiające.
Opowiadanie to napisał Sienkiewicz w momencie , kiedy podejmował decyzję o rezygnacji z osiedlenia się w Stanach Zjednoczonych i powrocie do kraju. Jest to podwójnie zadziwiające: można odnieść wrażenie,że zza oceanu dostrzegł polskie problemy w ostrzejszym świetle,ale to właśnie stało się impulsem do powrotu.
"Szkice węglem" przejmująco analizują sytuację chłopów na wsi pouwłaszczeniowej. Ofiarowana im wolność mocno przypomina odtrącenie ich przez społeczeństwo.Niewykształceni, nieznający swych praw,pozbawieni jakiegokolwiek wsparcia, za to przyzwyczajeni do wódki i przemocy, zamieniają życie swoje i bliskich w prawdziwą tragedię. Nie oni są jednak tymi,których należy potępić.Za tematyką społeczną uktyta jest głęboka problematyka moralna.
W opowiadaniu tym Sienkiewicz ujawnił głęboki i drapieżny talent pisarza realisty, umiejącego wskazać zło i jego przyczyny.Jednak w dalszej twórczości zrezygnował z tej drogi, jakby wierząc,że dobry przykład więcej przyniesie pożytku niż ukazywanie miejsc chorych w społeczeństwie.