Cechą mitów jest ich ponadczasowy charakter. Rozprawka

Mity greckie to zbiór niezwykłych opowieści o bogach i bohaterach starożytnej Grecji, ale nie tylko. To także głęboka wiedza o życiu, myśleniu, wyobrażeniach, tęsknotach, nadziejach, wierzeniach i rytuałach niegdysiejszych ludów.
Trudno bez tych fantastycznych opowieści byłoby zrozumieć nasza tradycję, głęboko zakorzenioną w kulturze śródziemnomorskiej. Dzięki wielkim pisarzom starożytności, Homerowi i Ezopowi, zostały wprowadzone do naszej kultury motywy i wątki, bez których trudno było sobie wyobrazić nasz współczesna literaturę, język, muzykę, plastykę, kino, czy teatr. Na co dzień słyszymy takie pojęcia jak „syzyfowe prace”’ „męki Tantala”’ „puszka Pandory”’ czy „pieta Achillesa”, mające nie tylko znaczenie dosłowne, ale także przenośne. I waśnie to znaczenie nadaje im charakter ponadczasowy, aktualny przez kolejne lata, a nawet tysiąclecia.
Opowieści o bogach i herosach stanowiły podstawę wierzeń, rytuałów i ceremonii religijnych. Tłumaczyły początki świata, wyjaśniały pochodzenie nieba, gwiazd, Ziemi, a także wnikały w sens życia i tajemnicę śmierci. Stworzyły podstawę filozofii. Stały się wiec źródłem kultury europejskiej, natchnieniem dla poetów i inspiracją dla znakomitych malarzy. „Ich bogactwo wariantów, swoistych wcieleń i odmiennych postaci, a także wielu źródeł mających różne pochodzenie, odległe w czasie wzorce i sprzeczne relacje” ( Stanisław Srokowski: Mity greckie. Wstęp. Wrocław 1995 str.7),pozwoliło stworzyć różnorodne dzieła i odegrać ogromna rolę w późniejszej literaturze, muzyce, sztuce, a przede wszystkim w kinie i teatrze. Bohaterowie mitów greckich: Prometeusz, Syzyf, Ikar, Orfeusz, Apollon… to postacie, wokół których narosła bogata tradycja literacka i symbolika. Literatura europejska wykorzystała różnorodne motywy wzbogacające epikę, lirykę i dramat. Prometeusz pojawia się w poemacie Cypriana Kamila Norwida „Promethidion”, w dramacie S. Wyspiańskiego „Noc listopadowa”, gdzie Walery Łukasiński przykuty do armaty to współczesny Prometeusz. Maria Konopnicka opisuje bunt i codzienny wysiłek w dziele „ Prometeusz i Syzyf”. Żartobliwa parodię mitu przedstawia również Leopold Staff we fraszce „Prometeusz”. Symbolika przedstawiona w micie o Syzyfie została wykorzystana przez Stefana Żeromskiego w powieści nam wszystkim znanej pt. „Syzyfowe Prace”. „Hymn Syzyfa” to dzieło Romana Brandstaettera. Natomiast mityczny Ikar pojawia się w wierszu Tadeusza Różewicza „Prawa i obowiązki”, S. Grochowiaka „Oto Ikar”, Ernesta Brylla „Wciąż o Ikarach głoszą”. Apollo stał się inspiracja dla Jana Kochanowskiego w dziełach tj. „Muza”, „Brada”, „Sobie śpiewam a muzom”, K.I. Gałczyńskiego „Hymn do Apollona” i jeszcze wielu, wielu innych pisarzy. Przez wiele lat natchnieniem dla nich stawali się również inni bohaterowie, np. Niobe, Persefona, Narcyz, Odyseusz. Każdy z nich prezentuje inną symbolikę: piękna, mądrości, rozwagi, poświecenia. Dlatego też są to niepodważalne argumenty, przemawiające za słusznością stwierdzenia o ponad czasowym charakterze mitów. Będą one jeszcze przez wieki inspirować artystów.
Watki mityczne pojawiają się również w sztukach plastycznych, czego przykładem są dzieła „Bachus i Ariadna” Tycjana; „Śpiąca Ariadna” będąca posągiem znajdującym się w Muzeum Watykańskim; „Orfeusz i Eurydyka” Marca Antoine’a Raimondiego; „Piękny Narcyz” Honore’a Daumiera i znane na obrazy Sandro Botticelliego „Narodziny Wenus” oraz Petera Brueghel’a „Upadek Ikara”. Odnajdujemy je w dramacie i współczesnym teatrze. W 1932 r. we lwowskim Teatrze Wielkim wystawiono sztukę „Powrót Odysa”, a w 1969 r. te samą sztukę w Teatrze im. Słowackiego. Jedną z najgłośniejszych powojennych inscenizacji była „Elektra” Jean Giraudoux. Współczesna dramaturgia posługuje się symbolami i kamuflażem. Np. Antygona oznacza konflikt miedzy etyką indywidualną a dyscypliną społeczną. Stale powraca postać Edypa oraz pozytywny obraz Prometeusza.
Wspaniałe postacie, uniwersalne problemy etyczno- moralne, a także wielkie czyny i emocje sprawiały, że mity zaczęły pojawiać się również w muzyce. Jedną z pierwszych oper wykorzystującą mity greckie była opera Claudio Monteverdiego-„Orfeusz”, wystawiona w 1607r. Kazimierz Serocki stworzył kantatę symfoniczną pt. „Niobe”, Igor Strawiński „Król Edyp” i balet „Orfeusz”. Dzisiaj również powstają dzieła opierające się na przesłaniach, jakie niesie nam mitologia grecka.
Mity mogą również zawierać przesłanie dla nas. Mogą stać się dla nas przestrogą, jeśli będziemy potrafili odnaleźć w nich ponadczasowy watek i przełożyć go na określona sytuację. Stanowią one przypowieści skłaniające do refleksji uniwersalnych o świecie współczesnym, sile i słabości człowieka, a także zemście i nienawiści. Symbolika, jaką prezentuje nam na przykład postać Odyseusza, to osoba przebiegła, podstępna, sprytna, a zarazem mądra, odważna, pomysłowa, waleczna, wytrwale dążąca do celu. „Koń trojański” oznaczać może podstępny czyn, ukryte niebezpieczeństwo, czy nawet zdradliwy podarunek. Takich przykładów można podawać jeszcze bardzo wiele.
Poza tym mity greckie odcinały swoje wielkie piętno na polskiej kulturze. „Tysiącletnie dzieje narodu polskiego nierozerwalnie splatają się z wielowiekową historia kultur europejskich”(Stanisław Srokowski t.j.w.). Mity weszły do naszego języka wzbogacając jego zasoby leksykalne i symbolikę. SA podstawowym kanonem lektur szkolnych całego cywilizowanego świata. Na zakończenie pozwolę sobie zacytować ponownie słowa Stanisława Srokowskiego potwierdzające ważność znajomości mitów: „W europejskim dialogu kultur nie sposób się obejść bez znajomości niezwykłych, rozwijających wyobraźnię, wrażliwość moralną i estetykę opowieści mitologicznych”.
Z całym przekonaniem mogę stwierdzić, ze mity posiadają ponadczasowy charakter, gdyż od zawsze były źródłem natchnienia, inicjatywy twórczej, bogactwa wyobraźni i wrażliwego umysłu. Posiadają uniwersalne wartości, symbolikę, piękno i bogactwo treści. Służą i jeszcze przez wieki służyć będą człowiekowi, bez względu na przynależność narodową, religijną, czy kulturową.
My również zachwycamy się ich pięknem, czytając z ciekawością mitologię, odnajdując jej wątki i motywy w przeróżnych dziełach, przekładając poszczególne sytuacje na nasze życie oraz wykorzystując na co dzień słownictwo i związki frazeologiczne w naszej mowie.