Pieśń XXV analiza, interpretacja

Utwór Jana Kochanowskiego pt.: „Hymn” (znany także pod nazwą „Pieśń XXV”) ma charakter pochwalny i dziękczynny, jest przykładem liryki religijnej, a także osobistą modlitwą Kochanowskiego do Boga.
Podmiot liryczny w wierszu wypowiada się w pierwszej osobie liczby mnogiej „my”: „wyznawamy”, „nie mamy”, „będziem”. Wychwala on Pana. Podziwia świat stworzony przez Niego. Wypowiada się w imieniu zbiorowości jako „my liryczne”: „Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi”. Utwór jest typowym monologiem prowadzonym przez zbiorowy podmiot liryczny. Skierowany jest on w kierunku Boga, czyli adresata. Jest więc to przykład liryki bezpośredniej. W utworze dominuje obraz dzieła stworzonego przez Boga. Podmiot liryczny widzi jaki jest on piękny dlatego wychwala go i podziwia, a jednocześnie jest onieśmielony potęgą Boga, pytając się: ”Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary?”.
„Pieśń XXV” ma budowę stroficzną, w którym każda strofa zawiera cztery wersy. Utwór jest także sylabiczny, ponieważ posiada trzynaście sylab. Jest to bardzo charakterystyczne dla twórczości Jana Kochanowskiego. W pieśni zawarte zostały rymy: „rodzi-chodzi”, „zbudował-uhaftował”, „ziemi-rozlicznemi”. W utworze, szczególną uwagę zwraca przyrostek „nie”. „Nie” w rozmaitych kombinacjach tworzy swojego rodzaju motyw przewodni wiersza, występuje jako zaprzeczenie. W wierszu mamy do czynienia z przerzutnią. Jest także wiele epitetów: „nieśmiertelny Panie”, „gnuśna Zima”, a także przenośni: „Lato chodzi”, „Rzeki wielką hojność mają”, „Wiosna rodzi”. Autor zastosował także pytania retoryczne, „Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary?”, a także personifikacje, „gnuśna Zima wstawa”, lub „w kłosianym wieńcu Lato chodzi”, oraz „(...)w brzegach morze stoi”. Warto także zaznaczyć istnienie apostrofy zaczynającą się pytaniem skierowanym do Boga, „Czego chcesz od nas Panie…”. W wierszu występuje również wykrzyknienie: „(...)jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi!”. „Pieśń XXV” to poemat religijny napisany ku chwale Boga. Jednocześnie opiewa on świat, wspaniałość, piękno i harmonię tego świata. W porównaniu z Bogiem ziemię można nazwać niską, jednocześnie jej doskonałość jest odbiciem boskiej wielkości i świadectwem boskich dobrodziejstw. Istotą Hymnu jest pochwała Boga poprzez pochwałę świata. W Hymnie daje się wyczuć optymizm, który wspiera się nie tylko na przekonaniu, że „dobroć boska nigdy nie ustanie”, ale i na zaufaniu w wartość ludzkiego rozumu. Po głębszym zastanowieniu się nad tekstem, można go przyrównać do księgi Genesis. Kolejność opisywania świata jest niemal identyczna z jego powstawaniem zapisanym w księdze Rodzaju. W utworze napotykamy też bowiem na franciszkański sposób postrzegania świata, który jest piękny, bo stworzony przez jedynego Boga. W Hymnie Bóg przedstawiony jest jako stwórca, a także artysta, budowniczy, architekt, rzemieślnik. Boskie dzieło stworzenia oglądamy jako dzieło sztuki, o czym świadczą metafory ”Tyś fundament założył nieobeszłej Ziemi”, lub „Tyś niebo zbudował i złotymi gwiazdami ślicznieś haftował”. Podmiot liryczny dostrzega także ludzki wymiar Boskiej pracy przedstawiając Boga, jako człowieka, który opiekuje się gospodarstwem: „(...)a zgorzałe zboża deszcz ozywia snadnie”. Bóg ma także postać anioła, który opiekuńczo rozpościera skrzydła nad ludźmi: „(...)jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi!” Podmiot liryczny składa hołd i uwielbienie Bogu, o czym świadczą liczne epitety „rozliczne kwiatki”, czy „jabłka rozmaite”. Człowiek jest wdzięczny Bogu za Jego miłość i dobroć. Ufa Mu, wie, że pod jego opieką nic mu się nie stanie. Bóg nie potrzebuje bogactw, ponieważ wszystko należy do Niego. Z tekstu utworu wnioskujemy, że w świecie stworzonym przez Boga panuje harmonia, ład i porządek. Nic nie dzieje się przypadkowo. Każdy zna swoje miejsce w przyrodzie. Człowiek jest cząstką przyrody, podlega jej powszechnym prawom, nadanym przez Boga. Stąd też porządny ład przyrody najlepiej określa zasady postępowania człowieka. Świat jest piękny i doskonały, został stworzony przez Boga dla ludzi. Ład przyrody jest dowodem na istnienie Boga; Bóg jest sprawcą porządku, natury Ziemi i Kosmosu. „Pieśń XXV” posiada cechy hymnu. Posiada ona bowiem uroczysty i podniosły klimat, sławi Boga. Podmiot liryczny odnosi się do Boga z wielkim szacunkiem, powagą, podziwem. Oddaje mu cześć.
Utwór ten – „Pieśń XXV” – jest wyrazem naturalnej tęsknoty ludzkości do Boga, refleksją nad życiem i jego sensem. Kochanowski przedstawił w niej prośby i podziękowania w imieniu wszystkich ludzi.